د هوا حالاتو بدلونونه
په غزه کې جګړې د ژوندانه چاپېریال زیانمن کړی – ملګري ملتونه
د دغه راپور له مخې، چاودېدونکيو وسلو څه نا څه ۳۹ میلیون ټنه کثافات تولید کړي دي.
![](https://www.ariananews.af/wp-content/uploads/2024/06/Gaza-3.jpg)
ملګرو ملتونو پر چاپېریال د جګړې د اغېزو په اړه په خپل راپور کې ویلي؛ په غزه کې جګړې د سیمې خاوره، اوبه او هوا ککړه کړې، د حفظ الصحې سیسټمونه ویجاړ شوي او په سلګونه ټنه چاودیدونکي توکي راټول شوي دي.
د ملګرو ملتونو د چاپېریال پروګرام لومړنۍ ارزونه ښیي، چې جګړې په غزه کې د اوبو د چاڼولو او د فاضله اوبو، لښتیو پاکولو سیسټمونه او د لمریزې برښنا پر تاسیساتو پانګونه زیانمنه کړې او د پرمختګونو مخه یې نیولې ده.
د دغه راپور له مخې، چاودېدونکيو وسلو څه نا څه ۳۹ میلیون ټنه کثافات تولید کړي دي.
په راپور کې دا هم راغلي، چې د غزې د تړانګې په هر مټر مربع کې اوس له ۱۰۷ کیلو ګرامو څخه زیات کثافات شتون لري، چې د ۲۰۱۷ کال د عراق د موصل د جګړې پرمهال د تولید شویو کثافاتو پېنځه چنده ډېر دي.
دې ته ورته خبرونه:
د ملګرو ملتونو امنیت شورا په غزه کې د اوربند له طرحې ملاتړ وکړ
د امنیت شورا پرېکړه لیک په غزه کې د نسلي وژنې د پای ته رسولو لپاره لومړی ګام دی- اسلامي امارت
د هوا حالاتو بدلونونه
په هند کې د تودوخې له څپې ۵۶ کسان مړه شول
![](https://www.ariananews.af/wp-content/uploads/2024/06/Heat-India.png)
هندي رسنیو، د حکومتي معلوماتو له مخې راپور ورکړی، چې له مارچ څخه تر می پورې په ټول هېواد کې د تودوخې له څو ورځنیو څپو وروسته نږدې ۲۵ زره د جل وهنې شکمنې پېښې ثبت او ۵۶ مړه شوي دي.
رویټرز راپور ورکړی، چې می د دې سیمې لپاره ترټولو خرابه میاشت وه؛ ځکه، چې د هند په پلازمېنه ډیلي او راجستان ایالت کې تودوخه د سانتیګراد نږدې ۵۰ درجې ته رسېدلې.
دا په داسې حال کې ده، چې د ختیځ هند ځینې برخې رمال توپان اغېزمنې کړې دي. په شمال ختیځ ایالت آسام کې له سې شنبې راپدیخوا سختو بارانونو ۱۴ کسان مړه کړي دي.
د دغه هېواد د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې مرکز د یکشنبې پر ورځ اعلان وکړ، چې د سریلانکا په ټاپو وزمه کې له سختو موسمي بارانونو وروسته د سېلابونو او ځمکې ښویېدو له کبله لږ تر لږه ۱۵ کسان مړه شوي دي.
د جمعې پر ورځ د هند په شمال کې اتارپردیش او بیهار او په ختیځ کې اوډیشا ایالتونو کې د شونې تودوخې له کبله د هند په عمومي ټاکنو کې د ټاکنیزو چارواکو په ګډون لږ تر لږه ۳۳ کسان مړه شول.
هندو ورځپاڼې راپور ورکړی؛ له شکمنو پېښو سره شونې ده، چې په هند کې د قربانیانو شمېر له ۸۰ څخه ډېر وي.
یوازې د مدیا پردیش په مرکزي ایالت کې د تودوخې له کبله له ۵ زرو ډېرې پېښې پېژندل شوې دي.
د هوا حالاتو بدلونونه
په تېرو ۲ زره کلونو کې د تېر کال اوړی له ټولو تود و – څېړنه
![](https://www.ariananews.af/wp-content/uploads/2024/05/hot-weatherr.jpg)
د یوه نوې څېړنه، چې د سې شنبې پر ورځ ( د غویی پېنځهویشتمه) خپره شوې؛ ښیي، چې د ځمکې په شمالي نیمه کره کې د ۲۰۲۳ ز. کال اوړی په تېرو ۲۰۰۰ کلونو کې ترټولو تود اوړی و.
ساینس پوهانو ويلي؛ داسې نښې شته، چې د ځمکې پر مخ د بې ساري تودوخې لامل پخپله انسان دی.
د دې څېړنې لیکوال او د آلمان په جوهانس ګوتنبرګ پوهنتون کې د اقلیم استاد ین سپر فرانس پرس ته ویلي، چې د انسانانو لخوا د شنو خونو ګازونو مخ پر زیاتېدونکي تولید دغه وضعیت رامنځته کړی دی.
له ټولې شمالي نیمې کرې څخه د معلوماتو راټولولو او شننو وروسته پوهانو په دې څېړنه کې وموندله، چې له د ۲۴۶ ز. کال راپدیخوا تر ټولو ګرم اوړي د ۲۰۲۳ کال و.
پوهانو دا هم وموندله، چې په تېرو ۲۰۰۰ کلونو کې ترټولو سوړ اوړی هم و.
ین سپر ویلي، چې د ځمکې د اتموسفیر د تودوخې د مخنیوي یوازنۍ لار د شنو خونو ګازونو تولید کمول دي.
هغه وایي: څومره، چې مونږ په دې برخه کې ځنډ کوو، هومره به کار ستونزمن او سخت شي.
یوه بله څېړنه، چې د سې شنبې پر ورځ په نیچر ژورنال کې خپره شوې؛ خبرداری ورکوي، چې د ځمکې د تودوخې لوړه درجه به تر ۲۰۵۰ کال پورې په نړۍ کې میلیونونه ډېر عمره خلک د سختې ګرمۍ له خطر سره مخ کړي.
د دغې څېړنې له مخې؛ اوسمهال د نړۍ ۱۴ سلنه د پاخه عمر لرونکي وګړي له ۳۷ اعشاریه ۵ درجې سانتي ګراد څخه په لوړه تودوخه کې ژوند کوي او د ساري ناروغيو او حتا د مرګ له خطر سره مخ دي، چې په راتلونکیو ۲۵ کلونو کې به دا شمېر نوره هم لوړه شي. په ځانګړي توګه په آسیا او افریقا کې به ۲۳ سلنه لوړه وي.
د دې څېړنې لیکوال او د اروپا مدیترانې د اقلیمي بدلون په مرکز کې څېړونکی ګیاکومو فالچیتا وايي؛ که څه هم اوس ۲۰۵۰ کال ډېر لرې ښکاري، خو اوسني ۴۰ کلن کسان به تر هغه وخته ۶۵ کلن وي او د تودوخې د دغې څپې له خطر سره به ځوریږي.
د اقلیم د چارو دغه څېړونکی وايي، د ډېر عمره وګړو د زیاتوالي او د انسانانو د زړښت مخه نیول ممکن ندي؛ خو د شنو خونو د ګازونو له کمولو سره به راتلونکي ډېر عمره نسلونه له سختې تودوخې وژغورل شي.
د هوا حالاتو بدلونونه
پاکستان، هند او بنګله دېش د تېر کال د هوا په درجه بندۍ کې ټیټ هېوادونه دي
![](https://www.ariananews.af/wp-content/uploads/2024/03/air-quality.jpg)
د سې شنبې پر ورځ خپرې شوې څرګندونې ښیي؛ د روغتیا نړیوالې ټولنې له وړاندویېنې سره سم پاکستان په ۲۰۲۳ ز. کال کې د نړۍ له لوګیو ډکه یوه سیمه پاتې شوی، چې ککړتیایي شاوخوا ۱۵ چنده ډېره ده او بنګله دیش او هند د چاډ او ایران ځایناستي دي.
د روغتیا نړیوالې ټولنې د څرګندونو له مخې د هوا ککړتیا سږو ته زیان رسوي؛ دا ککړتیا پر ۲۰۲۳ ز. کال د بنګلهدیش په هر مکعب متر کې ۷۹ اعشاریه ۹ مایکرو ګرامه او د پاکستان ۷۳ اعشاریه ۷ مایکرو ګرامو ته ورسېده. په داسې حال کې د روغتیا نړیوالې ټولنې د ۵ مایکرو ګرامو څخه ډېر نه وړاندیز کوي.
د سویس په IQAir کې د هوا کیفیت علمي مدیرې کریسټی چیسټر شروډر ویلي؛ د اقلیمي شرایطو او جغرافیه (په سویلي آسیا کې) له کبله د ککړتیا کچه PM2.5 رسېدلې؛ ځکه، چې ککړتیا ټوله فضا نیولې او ترې د وتلو لار نلري.
هغې زیاته کړې: له دغې ککړتیا څخه کرنې، صنعت او نفوسو ته زیان رسیږي. له بده مرغه، په رښتیا هم داسې ښکاري، چې د ښه کېدا پر ځای نوره هم خرابیږي.
په ۲۰۲۲ز. کال کې بنګله دیش د ککړ تیا په درجه بندۍ کې پنځم نیولی و او هند اتم ځای درلود.
په ۲۰۲۳ ز. کال کې آسټرالیا، استونیا، فنلینډ، ګریناډا، آیسلینډ، موریس او نیوزیلینډ د روغتیا نړیوالې ټولنې معیارونه پوره کړي وه.
چاد، په ۲۰۲۲ ز. کال کې د نړۍ ترټولو ککړ هېواد و، چې د معلوماتي ستونزو له کبله د ۲۰۲۳ کال د درجه بندۍ یه نوملړه پاتې شو. ایران او سوډان هم د ۲۰۲۳ کال له نوملړه وایستل شو.
دغه راز افغانستان هم په دغه نوملړ کې له راتلو پاتې شو.
-
لوبی4 days ago
هند او سویلي افریقا د کرکټ ۲۰ اوریز نړیوال جام پایلوبې ته لار پیدا کړه
-
لوبی5 days ago
له سویلي افریقا سره په نیمه پایلوبه کې ماته مو د کار پیل دی – راشدخان
-
تازه خبرونه3 days ago
له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو وتل امریکا ته له شرمه ډکه تاریخي پېښه وه – ټرمپ
-
لوبی2 days ago
د افغانستان فوټسال لوبډله په دوستانه سیالیو کې له مراکش سره لوبیږي
-
لوبی5 days ago
د افغانستان لوبډلې سویلي افریقا ته خپله لومړۍ نیمه پایلوبه وبایلله
-
تازه خبرونه4 days ago
په بامیان کې سېلابونو ځاني او مالي زیانونه اړولي
-
لوبی1 day ago
کوهلي په ۲۰ اوریز نړیوال جام کې د هندوستان له اتلولۍ وروسته استعفا وکړه
-
سیمه ییز خبرونه3 days ago
د ایران ولسمشریزې ټاکنې رسماً پیل شوې