څلورو لوړ پوړی لبناني سرچینو د دوشنبې پر ورځ ویلي؛ تمه ده، چې  د امریکا ولسمشر جو بایډن او د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون به ډېر ژر په لبنان کې د وسلوالې ډلې حزب الله او اسرائیلو ترمنځ اوربند اعلان کړي.

د فرانسې د ولسمشرۍ دفتر د اوربند په خبرو کې د پام وړ پرمختګ تائید کړی او د اسرائیلي رسنیود څرګندونو له مخې؛ ټاکل شوې، چې  د سې‌شنبې پر ماښام د دې هېواد د امنیتي کابینې غونډه د اوربند د طرحې د ارزونې لپاره جوړه شي.

په واشنګټن کې، د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت ویاند جان کربي ویلي؛ مونږ نږدې یوو؛ خو تر هغې، چې هرڅه ترسره شوي نه‌وي هیڅ نه‌کیږي.

همداشان په بیروت کې د لبنان د پارلمان مرستیال الیاس بوصعب رویټرز ته ویلي، چې د اوربند د عملي کیدو په لاره کې کوم جدي خنډونه شتون نلري.

د اوربند وړاندیز شاوخوا دوه اوونۍ مخکې د امریکا لخوا وړاندې شو او د لبناني چارواکو د څرګندونو او رسنیو د راپورونو له مخې: د څارنې کمیټې او له اوربند وروسته له حزب الله سره د مقابلې لپاره د اسرائیلو د عمل ازادي؛ دوه اختلافي ټکي وه.

د لبنان د پارلمان مرستیال الیاس بوصعب په وینا، د اوربند د موافقې په مسوده کې بله لانجه د "څارنې کمیټې" په غړو پورې اړه وه، خو دا قضیه "په تیرو ۲۴ ساعتونو کې حل شوه".

د راپورونو له مخې، د اوربند د څارنې پېنځه کسیزه کمیټه د امریکا پر مشرۍ جوړه شوې او د اختلاف موضوع په دې کمیټه کې د فرانسې حضور و.

د اوربند د پلان جزئیات په رسمي ډول ندي اعلان شوي؛ خو رسنیو د بېلابېلو سرچینو د څرګندونو له مخې راپور ورکړی، چې په دې پلان کې یو شپېته ورځنی اوربند هم شامل دی، چې په کې به د لبنان پوځي ځواکونه له اسرائیلو سره په پوله کې ځای پر ځای شي او حزب الله به بېرته لیتاني سیند شمال ته شاتګ وکړي او اسرائیلي ځواکونه به د لبنان له خاورې څخه ووځي.

دا طرحه د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۱۷۰۱ پرېکړه لیک پر پلي‌کېدا راڅرخي.

د اسرائيلو او د لبنان د حزب الله ترمنځ نښتې د اکتوبر د اوومې نېټې له بريد يوه ورځ وروسته پيل شوې؛ خو تر ډېره د دواړو هېوادونو تر سرحدي سيمو پورې محدودې وې. اسرائیلو د حزب الله د ځپلو لپاره عملیات پراخ کړل او بیا یې خپل ځمکني ځواکونه جنوبي لبنان ته ولېږل.

د اوربند په خبرو کې له پرمختګ سره - سره په وروستیو دوه ورځو کې د اسرائیلو او حزب الله لخوا، چې د ایران له ملاتړه برخمنه ډله ده؛ بریدونه زیات شوي دي.

د شنبې پر ورځ د بیروت جنوبي سیمې د اسرائیلو تر هوایي بریدونو لاندې راغلې؛ لږ تر لږه ۲۹ کسان ووژل شول او د یکشنبې پر ورځ د اسرائیلو پوځ اعلان وکړ؛ له لبنان څخه پر دغه هېواد له ۲۵۰ ډېر توغندي توغول شوي، چې له کبله یې څو تنه ټپیان شوي دي.

یوې امنیتي سرچینې او دولتي رسنیو د یکشنبې پر ورځ( د لیندۍ څلورمه / د نومبر څلیریشتمه ) ویلي، په اردن کې د اسرائیلو سفارت ته څېرمه د ډزو له کبله یو وسلوال وژل شوی او درې پولیس ټپیان دي.

پټرا دولتي خبري سرچینې د عامه امنیت د څرګندونو له مخې راپور ورکړی؛ پولیسو یو وسلوال، چې د عمان په رابعه کې یې د پولیسو پر ګزمه ډزې ووژل شو، چې په اړه یې څېړنې روانې دي.

عیني شاهدانو ویلي؛ د اردن پولیسو مخکې له دې، چې د ډزو غږونه واورېدل شي؛ سفارت ته نږدې سیمه کلابند کړې وه.

دوه عیني شاهدانو ویلي، چې پولیس او امبولانسونه رابعه سیمې ته، چې سفارت په کې دی ورغلل.

دا سیمه د اسرائیلو پر ضد پرله‌پسې لاریونونو د پام وړ ګرځولې ده. دا پاچاهي په ټوله سیمه کې د ځینو لویو سوله‌ییزو لاریونونو شاهده ده؛ ځکه، چې په غزه کې د اسرائیلو ضد جګړې د خلکو احساسات راپارولي دي.

یوې امنیتي سرچینې ویلي: پولیسو له خلکو غوښتي، چې په خپلو کورونو کې پاتې شي؛ ځکه، چې امنیتي ځواکونو د مجرمینو لټون پیل کړی دی.

د اردن له ۱۲ میلیون وګړو څخه ډېر یې فلسطینیان دي. دوی یا د دوی مور او پلار په ۱۹۴۸ کال کې د اسرائیلو له جوړېدو سره په جګړه کې اردن ته کډه شوي او یا تښتېدلي دي او د اردن سیند پر غاړه له اسرائیلو سره کورنۍ اړیکې لري.

له اسرائیلو سره د اردن د سولې تړون ډېرو وګړو ته د منلو ندی؛ ځکه، چې د اړیکو عادي کول ورته د خپلو فلسطیني هېوادوالو له حقونو سره خیانت ښکاري.

رویټرز خبري سرچینې د پنجشنبې پر ماسپښین راپور ورکړ، چې د جرمونو نړیوالې محکمې د جنګي جرمونو پر تور د لومړي وزیر بنیامین نتانیاهو او د اسرائیلو د پخواني دفاع وزیر یوف ګالانټ د نیولو امر صادر کړی دی.

دغه راز یې همهاله د حماس د پوځي څانګې د قومندان د مشر ابراهیم المصري د نیولو امر صادر کړی دی، چې د جنګي جرمونو او بشري ضد جرمونو پر تور نیول شوي دي.

د جرمونو نړیوالې دا اقدام وروسته له هغې کیږي، چې د ICC څارنوال کریم خان د می پر شلمه اعلان وکړ، چې هغه د ۲۰۲۳ کال د اوکټوبر پر اوومه د حماس لخوا پر اسرائیلو د بریدونو او په غزه کې د اسرائیلو د جرمونو د تر سره کېدا له مبله د نیولو غوښتنه کوي.

ICC ویلي، چې د اسرائیلو لخوا د محکمې د واک منلو ته اړتیا نه‌وه.

اسرائیل د هاګ د محکمې قضاوت رد کړی او دغه راز یې په غزه کې جنګي جرمونه رد کړي دي.

اسرائیلو ویلي، چې المصري چې محمد ضعیف هم نومیږي؛ په یوه هوايي برید کې وژل شوی، خو حماس دا خبره نه تائید کړې او نه یې هم رد کړې ده.