د روڼتیا نړیواله اداره وایي، چې افغانستان یو له هغو هېوادونو دی، چې تېر کال په کې ډېر فساد شوی دی.

دغې ادارې د نړۍ د ۱۸۰ هېوادونو په ډله کې افغانستان د اداري فساد په برخه کې د ۱۷۷ هېواد یاد کړی، چې ورپسې سوریه، سوډان او سومالیا له افغانستان څخه وروسته د نړۍ فاسد هېوادونه یاد شوي دي.

د روڼتیا نړیوالې ادارې په خپل کلني راپور کې په ډاګه کړې، چې افغانستان د نړۍ د اداري فساد په برخه کې د ډېرو ککړو هېوادونو په لومړي سر کې دی؛ خو تېر کال له فساد سره د مبارزې په برخه کې هېڅ کار نه دی شوی؛ بلکې فساد په کې اوج ته رسیدلی دی.

د روڼیتا نړیوالې ادارې په سږني راپور کې پاکستان، ایران، تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان هېوادونه هم په اداري فساد کې ښکېل یاد شوي دي.

له اداري فساد څخه د پاکو هېوادونو په لومړي سر کې دا ځل نیوزیلند راغلی، ورپسې دنمارک، فنلند او ناروې یاد شوي، چې په کې لږ اداري فساد شوی.

د افغانستان د روڼتیا څار اداره د اداري فساد پر وړاندې د مبارزې عدلي او قضايي مرکز، د میک اداره، د قانون د حاکمیت لویه شورا او ګڼې نورې ادارې هم په خپلو چارو کې پاتې بولي.

د روڼتیا څار ادارې اجرائیوي سید اکرام افضلي وایي، تر اوسه مو له عدلي او قضايي مرکزه دا غږ نه دی اورېدلی؛ ځکه، چې خپلواک نه دی. هر څوک، چې غږ پورته کړي سبا به په خپله دنده کې نه وي. د لوی څارنوال په ګډون، هغه ډول خپلواکي، چې باید ورکړ شوې وای؛ د ملي وحدت حکومت له خوا نه ده ورکړ شوې. ټول باید د ولسمشر او اجرائیه رییس په خوښه کار وکړي، کنه لوی څارنوال به هم ونشي کړای خپلې دندې ته دوام ورکړي.

نوموړی زیاتوي، د اداري فساد پر وړاندې د مبارزې او د لوړپوړیو فاسدو چارواکو د محاکمې په برخه کې هم لویه څارنوالي او ستره محکمه په خپلواکه توګه کار نه کوي او د حکومت تر اغېز لاندې دي.

یاده اداره ناامني او د پارلمان غړي د فساد د زیاتوالي بل عامل بولي.

د روڼتیا څار ادارې د اړیکو مسوول ناصر تېموري وایي؛ د افغانستان پارلمان د دې پر ځای، چې د اداري فساد پر وړاندې اغېزناک رول ولوبوي متاسفانه هغوی خپله په ګڼو څانګو کې د فساد عامل شوي دي.

د روڼتیا څار ادارې د مدیره پلاوي غړی غلام حبیب وردګ څرګنده کړې، چې فساد او امنیت سره تړلي دي. امنیت نشته، چې فساد شته، فساد موجود دی، چې امنیت نشته. د فساد د شتوالي له کبله پانګونه له افغانستان څخه وتلې ده.

حکومت بیا وايي، چې دا راپور غیر عادلانه دی او د اداري فساد د مخنیوي په برخه کې حکومت زیاتې هلې ځلې کړي دي.

د ولسمشر ویاند شاه حسین مرتضوي په ډاګه کړې؛ د روڼتیا څار اداره وړاندیز کوي، چې د اداري فساد د مخنیوي لپاره باید حکومت د اداري فساد پر وړاندې د مخنيوي کمیسیون رامنځته کړي او د درې ګوني ځواک د کاري ساحو تفکیک دې وکړي.

تېر کال افغانستان د اداري فساد په برخه کې ۱۶۹م ځای درلود او دنمارک د اداري فساد په برخه کې پاک هېواد بلل شوی و؛ خو سږ کال افغانستان ۷ درجې مخکې شوی او څلورم مقام یې ګټلی دی.

د یادونې وړ ده، چې د روڼیتا نړیوال سازمان مرکز د جرمني په برلین کې دی.