د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې (UNHCR) ویلي، چې په افغانستان کې یو ژور بشري بحران مخ پر زیاتېدو دی؛ ځکه، چې لسګونه زره افغان کډوال له ګاونډ هېوادونو څخه بېرته راستنېدو ته اړ ایستل کیږي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې ویاند بابر بلوڅ د سې‌شنبې پر ورځ د ژینیو په یوه خبري کنفرانس کې ویلي، چې دا بنسټ کورونو ته له راستنېدونکو کورنیو سره د مرستې لپاره ۷۱ میلیون ډالرو ته بېړنۍ اړتیا لري.

بلوچ زیاته کړې، چې دا کډوال هېواد ته له راستنېدو وروسته له سختو ناهیلې کوونکو شرایطو سره مخ دي.

بلوڅ وایي؛ په اپریل کې له ۲۵۱ زره څخه ډېر افغانان له ایران او پاکستان څخه په ناوړه شرایطو کې راستانه شوي، چې په کې له ۹۶ زره څخه ډېر جبري ایستل شوي کسان دي.

هغه ویلي، چې UNHCR د ایران او پاکستان له حکومتونو هم ملاتړ روان ساتي، چې افغانستان ته راستنیدل باید په خپله خوښه، خوندي او باعزته وي.

 بابر بلوڅ زیاته کړې: ” د افغانان جبري ستنېدا یا فشار راوړل ښه پایله نلري او کولی شي سیمه بې ثباته کړي.”

له ۲۰۲۳ راپدېخوا له ۳.۴ میلیون څخه ډېر افغانان له ایران او پاکستان څخه بېرته راستانه شوي یا ایستل شوي دي، چې له ۱.۵ میلیون ډېر په ۲۰۲۴ کې ایستلو ته اړ شوي دي.

دغه راز ویل کیږي، چې افغانان په ۲۰۲۴ کال کې له آسیا اوقیانوسیې سیمې څخه اروپا ته د غیرقانوني رسیدونکو ترټولو لویه ډله (۴۱ سلنه) ګڼل شوې ده.

په داسې حال کې، چې پاکستان د سلګونو زره افغانانو د جبري ایستلو بهیر روان ساتلی؛ چین د کندهار له لارې افغانستان ته د راستنېدونکو کډوالو لپاره سلګونه خیمې چمتو کړې دي.

د شینهوا خبري سرچینې د چارشنبې پر ورځ( د غویی لسمه ) د افغاني سرې میاشتې ټولنې د ولایتي رییس محمد شعیب حقاني د څرګندونو له مخې راپور ورکړ، چې دا خیمې د دې ولایت په تخته‌پل ولسوالۍ کې د راستنېدونکو افغان کډوالو لپاره درول شوې دي.

د راپورونو له مخې؛ شاوخوا ۱۰۰ زره افغان کډوال په اپریل کې خپل هېواد ته راستانه شوي، چې ډېرو یې یوازې هغه جامې درلودې، چې پر غاړه یې وې.

چین په تېرو څو کلونو کې د افغانستان خلکو ته د درملو، ژمنیو جامو، پټو او خوراکي توکو په ګډون بېلابېلې مرستې کړې دي.

د مهاجرینو او راستنېدونکو چارو وزارت چارسمبالي مولوي عبدالکبیر د یوناما له مشرې او مل پلاويسره په لیدنه کې ډاډ څرګند کړ، چې اسلامي امارت د افغان خاورې امنیت تضمین کړی او د ګاونډ هېوادونو په ګډون نړۍ ته د افغانستان له خاورې کوم ګواښ نشته.

د مهاجرینو او راستنېدونکو چارو وزارت د خپرې شوې خبرپاڼې له مخې؛ مولوي عبدالکبیر د یوناما مشرې او ورسره مل پلاوي ته د ښه راغلاست تر څنګ له کډوالو سره د ملګرو ملتونو د ادارو له شویو مرستو مننه وکړه او وایي: د مهاجرینو لپاره په لنډمهالو پنډغالو کې ډېرې اسانتیاوې او خدمات چمتو شوي او کډوالو ته د دایمي ښارګوټو د وېش لړۍ هم په ښه ډول پر مخ روانه ده او تر دې دمه ۵۸ ښار ګوټي کډوالو ته په پام کې نیول شوي دي.

نوموړي کډوالو ته د مرستو د کچې پر لوړېدو ټینګار کړی او وایي، چې د مهاجرینو د ښارګوټو په روغولو کې دې د ملګرو ملتونو بنسټونه پراخه ونډه واخلي.

په دې ناسته کې د یوناما مشرې د کډوالو او کورني بیځایه شویو په اړه د اسلامي امارت د مهاجرینو او راستنېدونکو چارو وزارت او په کابل کې د ملګرو ملتونو د ادارو تر منځ وروستۍ تخنیکي ناسته وستایله او له کډوالو سره یې د مرستو د دوام ډاډ څرګند کړ او یادونه یې وکړه، چې د دې برخې لپاره به نور ډېر مالي امکانات راجلب کړي.

د اوتنبایوا د څرګندونو له مخې؛ یوناما هڅه کوي، چې له اسلامي امارت سره د کډوالو ستونزو ته د رسیدنې لپاره ګډ اغېزمن کارونه وکړي.

نوموړې زیاته کړې؛ د ملګرو ملتونو د عمومي منشي مرستیال د افغانستان حالت له نږدې ارزوي او تمه ده، چې له کډوالو سره د مرستو کچه لوړه شي.

همدارنګه نوموړې په بېلابېلو برخو کې له اسلامي امارت سره پر سیاسي خبرو او بحثونو ټېنګار وکړ او زیاته یې کړه، چې د بحث وړ مسایل باید د ځانګړو لارو چارو پرمټ حل شي.

د مهاجرینو او راستنېدونکو چارو وزارت ویلي، چې اسلامي امارت له نړۍ سره د خبرو پلوي کوي او د شریعت په رڼا کې له ټولو اړخونو سره تعامل ته چمتو دی.