د جمعې پر ورځ د لړم ۹ د رښتر ۷ درجې زلزلې د ترکیې لویدیځ ساحل ازمیر او د یونان ساموس ټاپوګان ولړزول، چې د مالي زیانونو تر څنګ په کې ۲۶ کسان مړه  شوي او سلګونه نور ټپیان دي.

د شنبې پر ورځ، د ژغورنې کارمندانو د ویجاړو شویو ودانیو له خاورو څخه ژغورل شوي او د ژغورونکو هڅې روانې دي.

د ترکیې د ناورین او بېړنیو حالاتو ادارې د شنبې پر سهار په یوه خپره شوې اعلامیه کې څرګنده کړې ، چې په ترکیه کې ۲۴ کسان مړه شوي دي.

د ترکیې دفاع وزارت ویلي، له زلزلې وروسته پر نورو مرستو سربېره چورلکې هم پر کار ګمارل شوي، چې د لټون او ژغورنې په عملیاتو کې برخه واخلي.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له خپلو خلکو سره د تویت له لارې خواخوږي ښودلې او د ازمیر ایالت له مشر سره یې تیلیفوني اړیکه نیولې ده.

دغه راز پر ترکیې سربېره د یونان چارواکو هم ویلي، چې زلزله د یونان په ساموس بندر کې احساس شوې، چې له کبله یې ځینې ودانۍ اغېزمنې شوې دي.

یوناني چارواکو ویلي، چې د یونان په ساحلي ښار ساموس کې دوه ماشومان مړه شوي دي.

په یونان کې رسنیو راپور ورکړی، چې د ساموس او نورو ټاپوګانو اوسیدونکي له خپلو کورونو تښتیدلي او اوسنی حالت یې کوچنی سونامي نوولی دی.

امریکایي ځمکپوهانو ويلي، چې د ترکیې ازمیر ایالت ۷ درجې سختې زلزلې وهلی دی. په داسې حال کې چې ترکیې د زلزلې درجه ۶.۶ ښودلی ده.

د سعودي عربستان د خبري آژانس د څرګندونو له مخې؛ یوه سعودي تبعه د جمعې پر شپه خپل ګړندی موټر د مکې معظمې د مسجدالحرام له بهرني دروازې سره ټکر کړی دی.

پېښه د ځایي وخت سره سمه د شبې ۱۰:۳۰ هغه مهال رامنځته شوه، چې دغه سړی له لومړي خنډ څخه تېر شو؛ خو موتر چلولو ته یې دوام ورکړ او ان تر دې، چې موتر یې د مسجد الحرام له سویلي دروازې سره وواهه.

یادې سرچینې په ډاګه کړې؛ پولیسو دغه سړی په داسې حال کې نیولی، چې له عادي حالته برخمن نه وو.

پولیسو نوموړی د شونو تورونو د سپیناوي لپاره څارنوالۍ ته ورپېژندلی دی.

د مکې معظمې مسجد الحرام د مسلمانان د ۵ وخته لمانځه لپاره ځانګړی شوی دی.

مسجد الحرام د کرونا ویروس د خپریدا له کبله لږ تر لږه شپږ میاشتې  بند شوی و؛ خو په لوی اختر کې یو شمېر ځایي حاجی صاحبانو پرانستل شو او بیا لومړی د سعودي عربستان خلکو ته او اوس د ټولنیز واټن په پام کې نیولو سره د ټولو مسلمانانو د عمرې د ادا کولو لپاره پرانستل شو.

د کانونو او پټرولیم وزارت پرون (پنجشنبه د لړم ۸) په ډاګه کړې وه، چې افغانستان یو ځل بیا د کانونو د شفافیت نړیوال نوښت یا  (EITI)غړیتوب تر لاسه کړ.

افغانستان له ۲۰۱۰  کال راهیسې د استخراجي صنایعو د شفافیت د نوښت سازمان غړیتوب لري چی د ۲۰۱۴ او ۲۰۱۷ کال د اجرااتو پر بنسټ یې غړیتوب په یاد سازمان کې له ځنډ سره مخ شو.

د خبرپاڼې له مخې؛ د کانونو او پترولیم وزارت د تصدیو په اصلاحاتو کې د پام وړ پرمختګ او د قراردادونو او جوازونو ورکولو په پروسه کې د روڼتیا ډاډ د دې لامل شوی، چې افغانستان د استخراجي صنایعو نړیوال شفافیت نوښت غړیتوب ترلاسه کړي.

دغه راز د یاد وزارت په خبرپاڼه کې راغلي؛ د کانونو او پټرولیم وزارت په تصدیو کې د اصلاحاتو او د قراردادونو او جوازونو د ورکړې په پروسه کې پر شفافیت سربېره، د حکومتي چارواکو، مدني ټولنې او خصوصي سکتور په ګډون د څو اړخیز ګروپ (MSG)  منظمې غونډې ترسره کړې.

د کانونو او پترولیم وزارت زیاته کړې؛ د استخراجي صنایعو نوښت د شفافیت نړیوال سازمان بورد پرون په دې سازمان کې د افغانستان بیا غړیتوب تصویب کړ، چې له مخې یې د ژینیو ۱۲.۵ ژمنې هم بشپړ شوې دی.

د استخراجي صنایعو نړیوال شفافیت نوښت ویلي، چې د اعتبار له دوه یم پړاو وروسته افغانستان د دې ټولنې د معیارونو په پلي کولو کې د پام وړ پرمختګ کړی دی.

په دې اعلامیه کې په ډاګه شوې؛ افغانستان وکولی شول د جواز ورکولو او پروژې تړونونو په برخو کې روڼتیا ډاډمنه کړي، چې دا د دې لامل شوی، چې په دې سازمان کې د افغانستان د لنډمهاله غړیتوب د لیري کیدو لامل وګرزي.

د استخراجي صنایعو شفافیت نوښت یو نړیوال سازمان دی، چې د هېواد په کانونو، ګاز او تېلو کې رو نتیا ډاډمنوي.