د قرغزستان د ملي احصائې کمیټې په خپره شوې خبرپاڼه جې څرګنده کړې، چې افغانستان ته د دې هېواد د تېلو صادرات زیات شوي او زیاتوي، چې له مرغومي څخه د تېر کال تر پایه یې افغانستان ته له ۴۰ میلیون لیټرو څخه ډېر تېل او سونګ توکي صادر کړي دي.

د خبرپاڼې له مخې؛ دا شمېر د تېر کال د ورته وخت پر پرتله له ۱۰۰ چنده څخه ډېره وده کړې ده.

په راپور کې راغلي، چې د دې صادر شوي سونګ تېلو تمځای کندوز ولایت و، چې ارزښت یې د مرغومي او کب ترمنځ ۱۸.۵ میلیون ډالرو ته رسېدلی.

په داسې حال کې، چې تېر کال په ورته موده کې قرغزستان یوازې ۳۸۴ زره لیټره سونګ توکي افغانستان ته صادر کړي، چې ارزښت یې ۲۱۲ زره ډالر دی.

اوسمهال افغانستان د قرغزستان د تېلو د ټولو صادراتو له ۹۰ سلنې څخه ډېر واردوي.

په راپور کې راغلي، چې ازبکستان د ۱ میلیون ډالرو پر ارزښت د ۲.۵ میلیون لیټرو سونګ توکو له وارداتو سره دوه‌یم ځای لري.

د صادر شويو تېلو د هر لیټر منځنۍ بیه شاوخوا ۵۰ سینټه اعلان شوې ده. د قرغزستان چارواکو ټینګار کړی، چې افغانستان ته صادر شوي تېل روسیې ريښه نلري.

د بشکیک او مسکو ترمنځ د دوه اړخیز تړون له مخې؛ له روسیې څخه وارد شوي تېل، چې درجې (ال – ۹۲) او (ال -۹۵) په کې دي، یوازې د کورني لګښت لپاره دي او له صادراتو څخه معاف دي.

د قرغزستان د ملي احصائې کمیټې ویلي، چې دا تېل له ګمرکي محصول ورکولو پرته د قزاقستان له لارې قرغزستان ته لېږدول کیږي، چې په کورني بازار کې د تېلو بیه شاوخوا ۰.۸۰ ډالر په هر لیټر کې ساتي.

د قرغزستان د تېلو سوداګرو ټولنې هم اعلان کړی، چې افغانستان او ازبکستان ته صادر شوي تېل د (ال – ۸۱) ډول دي او سربېره پردې په سویل لویدیځ قرغزستان کې له ځایي اومه تېلو څخه تولید شوي تېل هم صادریږي.

قرغزستان تېر کال ټولټال ۶۳۰ میلیون لیټره تېل وارد کړل، چې ارزښت یې ۲۷۷ میلیون ډالر دي، چې ډېر یې له روسیې او یو څه یې له قزاقستان څخه دي.

د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال د رسنیو دفتر د دوشنبې پر شپه( د غبرګولي پېنځمه) په یوه مطبوعاتي خبرپانه کې اعلان وکړ، چې په ۲۸ ولایتونو کې د صنعتي پارکونو د جوړولو لپاره شاوخوا ۸۰ زره جریبه ځمکه د صنایعو او سوداګرۍ وزارت ته لېږدول شوې ده.

په مطبوعاتي اعلامیه کې ویل شوي: “د کابل ښار په څلورو خواوو کې، د لومړنيو او سپکو صنایعو لپاره دوه زره جریبه ځمکه، د ننګرهار، کندهار او بلخ په ولایتونو کې ۲۰ زره جریبه ځمکه د صنعتي سیمو د جوړولو لپاره له صنعتي قانون سره سم، د اسلامي امارت د نوي تصویب شوي قانون سره سم ځانګړې شوې ده.”

د اقتصاد مرستیال ټینګار وکړ، چې د افغانستان اسلامي امارت دا ځمکې د چاپېریال ساتنې د اصولو او د ښاري ماسټر پلان سره سم د یوه ځانګړي طرزالعمل پر بنسټ د صنایعو او سوداګرۍ وزارت ته لېږدولې دي.

په خبرپاڼه کې راغلي، چې تر اوسه پورې د اسلامي امارت د رهبر د حکم پر بنسټ په ۲۸ ولایتونو کې ۳۶ صنعتي زونونه جوړ کړي، شاوخوا ۸۰ زره جریبه ځمکه د صنایعو او سوداګرۍ وزارت ته لېږدول شوې او په اته ولایتونو کې ۱۲۵ شرکتونو ته ۶۴۹.۵ جریبه ځمکه وېشل شوې ده.

د صنایعو او سوداګرۍ وزارت ويلي، چې د دې وزارت چارسمبالي(سرپرست) نورالدین عزیزي د ترکیې د غالیو ټولنې له مشر احمد دیلر او مل پلاوي سره په لیدنه کې د ګډې همکارۍ پر پراختیا او د ترکیې له لارې اروپايي بازارونو ته د افغان غالیو د صادراتو پر پراختیا ټینګار وکړ.

د دې وزارت په خبرپاڼه کې راغلي؛ په دې غونډه کې د افغانستان د غالیو تولیدونکو او صادرونکو ټولنې د استازو په شتون کې ترسره شوه؛ دواړو خواوو د افغانستان لپاره د ملي سمبول او ارزښتناکه صادراتي توکو په توګه د غالیو صنعت پر اړتیا او ارزښت ټینګار وکړ.

احمد دیلر د افغان غالیو د کیفیت د ستاینې ترڅنګ پر ترکي غالیو یې اغېر ګټور وګاڼه او زیاتوي، چې ” د ترکي غالیو ټولنه، چې شاوخوا ۵۰۰ غړي لري؛ د افغان غالیو له سکټور ملاتړ کوي او پانګونې هڅولو ته چمتو ده.”

د افغانستان د صنایعو او سوداګرۍ وزارت چارسمبالي ټینګار وکړ، چې افغان غالۍ غوره کیفیت او ملي حیثیت لري.

نوموړي زیاته کړې؛: “د دواړو هېوادونو د اړوند ټولنو ترمنځ د همکارۍ پراختیا او د ترکیې حکومت لخوا پر افغان غالیو د مالیاتو له کمولو سره اروپايي هېوادونو ته د دې محصول صادرولو ته لار اواره شي او دواړو هېوادونو ته به ګټه ورسوي.”

نورالدین عزیزي زیاته کړې: “افغانستان چمتو دی، چې د ګډ بازار موندنې، ګډواعلاناتو، اوبپاڼو او نندارتونونو پر جوړولو، کلتوري پراختیا او سوداګریزو سفرونو په برخو کې فعاله همکاري وکړي.”

هغه د غالیو تولیدونکو هېوادونو، په ځانګړي توګه د افغانستان، ترکیې او ترکمنستان ترمنځ د ګډ پروګرام د پیل غوښتنه وکړه، چې د غالیو خپلواک وزارت لري، چې په نړیواله کچه د غالیو کارولو کلتور ته وده ورکړي.

د دې ناستې په پای کې د افغانستان او ترکیې دواړو ټولنو کابل ته د ترکي غالیو ټولنې د مشر د سفر پر مهال د ګډو فعالیتونو او همکارۍ د پراختیا په اړه د هوکړه لیک لاسلیک کړ.

د یادونې ده، چې د ترکي پلاوي سفر د افغان غالیو جوړونکو او صادرونکو ټولنې پر رسمي بلنه ترسره شو، چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګریزو او کلتوري اړیکو پیاوړتیا ګڼل کیږي.