د ایران د هرمزګان والي محمد آشوري اعلان کړی، چې د دې ولایت د بندر عباس ولسوالۍ په بندر رجايي کې د چاودنې له کبله د مړو شمېر ۴۰ ته رسېدلی دی.

مخکې له دې د چاودنې له کبله د مړو شمېر لږ تر لږه ۲۵ او د ټپیانو شمېر له ۸۰۰ څخه ډېر ښودل شوی و.

د ایران د صدا و سیما د راپور له مخې؛ په یاد بندر کې د اور وژنې عملیات اوس هم روان دي او په بندر کې اور اوس هم په بشپړه توګه کابو شوی ندی.

چاودنه د شنبې پر ماسپښین (د غویی شپږمه) وشوه، چې له کبله یې په بندر کې اور ولګېد.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان د وضعیت د څېړلو او د ټپیانو د پوښتنې لپاره بندر عباس ته تلی دی.

د چاودنې لامل لا تر اوسه روښانه ندی.

د ایران رسنیو راپور ورکړی، چې چاودنه د نامعلوم دلیل له کبله د دې بندر د تېلو په یوه زیرمه کې شوې ده.

د پاکستان بزګرانو خپلو ۸۰ سلنه کروندو ته د اوبو د راتلونکي په اړه له هغې وروسته اندېښنه څرګنده کړې، چې هند د چارشنبې پر ورځ د نړیوال بانک پر منځګړیتوب د ۱۹۶۰ کال د سیند د اوبو اړوند تړون وځنډاوه.

هند اعلان کړی، چې دا ځنډ به تر هغې پورې روان وي، چې “پاکستان په باوري او نه بدلیدونکي ډول له ترهګرۍ خپل ملاتړ ونه‌دروي.”

هند دا هڅه په کشمیر کې د تېرې اوونۍ له برید وروسته کړی ده. هند په دې پېښه کې پر پاکستان د لاس لرلو تور لګولی او ویلي یې دي، چې د هغو درې وسلوالو څخه دوه یې، چې پر سیلانیانو یې برید کړی او ۲۶ کسان یې ووژل؛ پاکستانیان ول.

اسلام آباد په پېښه کې خپل لاس لرل رد کړي او وایي، چې ” د پاکستان د اوبو د بندولو یا اړولو هر ډول هڅه به د جګړې یو عمل وګڼل شي.”

دا تړون سند او د هغې څانګې د اټومي وسلو لرونکو سیالان وېشي.

د هند د اوبو سرچینو وزیر چندرا کانت راګوناتھ پتیل په ایکس پاڼه کې لیکلي: “مونږ به ډاډ ترلاسه کړو، چې د سند سیند د اوبو یو څاڅکی هم پاکستان ته ونه رسیږي.”

هغه په ​​پاکستان کې د اندېښنو په اړه پوښتنو ته ځواب ورنکړ.

د هند دوه حکومتي چارواکو، چې د نوم نه ښودلو پر شرط یې خبرې کولې ویلي، چې هېواد یې کولی شي د کانالونو پر کارولو په څو میاشتو کې خپلو کروندو ته اوبه واړوي. په داسې حال کې، چې د اوبو برښنا بندونو لپاره هم پلانونه جوړوي، چې بشپړېدل به یې ممکن له څلورو څخه تر اووه کلونو پورې وخت ونیسي.

اقتصاد پوهانو ويلي، چې دا یوازې کرنه نده د اوبو کمښت د برښنا تولید ته هم زیان رسوي، چې په بالقوه توګه اقتصاد فلج کوي.

وقار احمد نومی، چې یو اقتصاد پوه او د بریټانوي مشورتي شرکت اکسفورډ پالیسي په مدیریت کې د ډلې مشر دی ویلي، چې پاکستان د هند لخوا له تړون څخه د وتلو ګواښ کم اټکل کړی دی.

هغه ويلي: “هند د اوبو د بهېدو د مخنیوي لپاره سمدستي بېخبنا(زیربنا) نلري. په ځانګړي توګه د سیلابونو په وخت کې؛ نو دا دوره د پاکستان لپاره د اوبو په سکټور کې د بې کفایتۍ د حل لپاره یوه مهمه کړکۍ برابروي.”

رویټرز راپور ورکړی، چې په وروستیو کلونو کې د هند لومړي وزیر نریندرا مودي حکومت هڅه کړې، چې پدې تړون بیا خبرې اترې وکړي او دواړو هېوادونو د کیشن ګنګا او راټیل د اوبو برښنا فابریکو د اوبو ذخیره کولو ساحې د اندازې په اړه په هاګ کې د منځګړي په توګه ځینې شخړې حل کړي.

ووهرا ویلي: “مونږ اوس کولی شو خپلې پروژې آزادې تعقیب کړو.”

هند د پنجشنبې پر ورځ پاکستان ته په یوه لیک کې څرګنده کړې، چې د تړون له لاسلیک راپدېخوا شرایط بدل شوي، چې مخ پر زیاتېدونکی نفوس او د اوبو برښنا ته اړتیا ښیي.

د ایران دولتي رسنیو راپور ورکړی، چې د شنبې پر ورځ( د غویی شپږمه) د ایران په ترټولو لوی بندر؛ بندر عباس کې د کیمیاوي موادو د چاودنې له کبله لږ تر لږه ۱۸ کسان وژل شوي او له ۷۰۰ ډېر ټپیان دي.

رویټرز راپور ورکړی، چې چاودنه د دې بندر د شهید راجایي په اړوند برخه کې رامنځته شوې ده.

د ایران د کړکیچ د مدیریت بنسټ ویاند حسین ظفري ویلي؛ چاودنه د شهید راجایي په کانټینرونو کې د کیمیاوي موادو د ناسمې زیرمې له کبله وه.

هغه د ایران ایلنا ILNA خبري سرچینې ته ویلي: “د چاودنې لامل په کانټینرونو کې کیمیاوي مواد ول.”

حسین ظفري ویلي: ” له دې مخکې د کړکیچ د مدیریت عمومي رییس د خپلو لیدنو پرمهال دې بندر ته خبرداری ورکړی و او د خطر احتمال یې پر ګوته کړی و.”

د ایران د حکومت ویاند ویلي، چې که څه هم د چاودنې احتمال کیمیاوي توکي ول؛ خو اوس هم دقیق لامل معلومول ممکن ندي.

ولسمشر مسعود پزشکیان د پښې د پلټنې امر وکړ او د کورنیو چارو وزیر یې سیمې ته واستاوه، چې ویلي یې دي د اور د وژلو او نورو سیمو ته د خپرېدو د مخنیوي لپاره هڅې روانې دي.

د ایران رسمي خبري چینلونو له چاودنې وروسته له بندر څخه هوا ته د پورته شوي تور او نارنجي لوګي انځورونه خپاره کړل او یوه اداري ودانۍ ښیي، چې دروازې ماتې دي او کاغذونه او پاتې شوني یې لیذل کیږي.

د ایراني رسنیو د څرګندونو له مخې؛ چاودنې څو کیلومټره لرې ترې د کړکیو ښیښې  ماتې او غ. یې په قشم ټاپو کې اوریدل شوی، چې ل بندر څخه ۲۶ کیلومټره لرې جنوب لوري ته اورېدل شوی دی.

د تسنیم نیمه رسمي خبري سرچینې د ټپي شویو کسانو انځورونه خپاره کړي، چې په سړک کې پراته دي او د درملنې هڅې کیږي.

چارواکو ویلي، چې له چاودنې وروسته په بندر کې فعالیتونه درول شوي دي.

په وروستیو کلونو کې د وژونکو پېښو لړۍ د ایران انرژۍ او صنعتي بېخبناوو( زیربنا ) ته زیان رسولی، چې ډېری یې د شنبې د ورځې چاودنې ته ورته پر غفلت او بې پروایۍ تورنې شوې دي.

ایران د ځینو نورو پیښو پړه پخپل اصلي دښمن اسرائیل اچولې، چې په وروستیو کلونو کې یې د ایران اټومي پروګرام پر نښه کولو بریدونه ترسره کړي او تېر کال یې د هېواد څارګرۍ الوتمې بمبارډ کړي دي.

د اسرائیلو د پوځ یا د لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو له دفتر څخه پدې اړه د تبصرې غوښتنه شوې، چې آیا اسرائیل د شنبې پر ورځ په چاودنه کې ښکېل ول؛ سمدستي تبصره نده کړې.

ایراني چارواکو ویلي، چې د شنبې پر ورځ د چاودنې له کبله د تېلو تاسیسات یې اغېزمن شوي ندي.

ویل کیږي، چې دا چاودنه په داسې حال کې رامنځته شوې، چې ایران د عمان پرکوربتوب له امریکا سره د اټومي خبرو اترو درېیم پړاو پیل کړی؛ خو د دواړو پېښو ترمنځ د اړیکو کومه نښه نه لیدل کیږي.