د عدلیې وزارت چارسمبالي(سرپرست) ويلي، چې ځینې خصوصي روغتونونه یوازې د تجارت لپاره جوړ شوي او له ناروغانو څخه د ډېرو پیسو ترلاسه کولو لپاره به له هیڅ ډول اقدام څخه ډډه ونکړي.

د عدلیې وزارت د یوې رسنیزې خبرپاڼې له مخې: عبدالحکیم شرعي د یکشنبې پر ورځ( د وري یودېرشمه) د یو شمېر خصوصي روغتونونو له چارواکو سره په یوه غونډه کې ویلي؛ خصوصي روغتونونو، درملتونونو او ډاکټرانو ډېرې پیسې اخیستنه، تاریخ تېر درمل، بې کیفیته درمل او ناوړه ګټه اخیستنې خلک د روغتیا په برخه کې له ډېرو ستونزو سره مخ کړي دي.

هغه سپارښتنه وکړه، چې د خصوصي روغتونونو ډاکټران او چارواکي باید په مادي شیانو تمرکز ونکړي او د خپلو هېوادوالو لاسونه د وروڼو په څیر ونیسي او له دوی سره تر خپلې وسې پورې همکاري وکړي.

دغه راز د عامې روغتیا وزارت مالي او اداري مرستیال بخت الرحمن شرافت هم ویلي، چې له حده زیاتې پیسې اخیستنه او پر خلکو تاریخ تېر درمل پلورل د منلو وړ ندي.

په دې غونډه کې د عدلیې وزارت چارسمبالي ټینګار وکړ: د خصوصي روغتونونو ټولنه، چې د اسلامي امارت له واک ته رسېدو دمخه فعاله وه؛ باید لغوه شي او د خصوصي روغتونونو چارواکي باید د خلکو او روغتونونو د ستونزو د حل لپاره یوه اتحادیه جوړه کړي.

د عامې روغتیا وزارت ويلي، چې د ننګرهار ولایت د عامې روغتیا رییس امین‌الله شریف پر مشرۍ له تورخم څخه راسیتنېدونکو افغانانو ته د روغتیايي خدمتونو د پراخولو په اړه یوه ناسته تر سره شوې، چې په کې د روغتیا نړیوالې ټولنې، یونیسف، پلې کوونکي بنسټ جک JAC او د یو شمېر نورو موسسو استازو ګډون کړی و.

د عامې روغتیا وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې په دې غونډه کې د بېړني غبرګون او چمتووالي، د راستنېدونکو لپاره د روغتیایي خدماتو د پراخولو او د موجوده ستونزو د حل په اړه بحث او نظرونه تبادله شول.

همدارنګه پرېکړه وشوه، چې د روغتیایي مرکزونو او روغتیایي کارمندانو شمېر دې ډېر شي، چې د راستنېدونکو روغتیایي ستونزې بخپل وخت حل شي.

دغه راز د افغان سرې میاشتې ټولنې ويلي، چې په تېره اوونۍ کې یې له پاکستان څخه جبري ایستل شویو شاوخوا ۲۰۰۰ افغان کډوالو ته روغتیايي خدمات وړاندې کړي دي.

دې بنسټ زیاته کړې، چې چمتو شوي خواړه هم هره ورځ ۱۵۰۰ راستنېدونکو ته وېشل کیږي.

ویل کیږي، چې هره ورځ پاکستانی اړوند چارواکي زرګونه افغانان جبري اوباسي. د جبري ایستلو د روان پړاو له پیل راپدېخوا ۱۷ میندو په سرحدي روغتیايي مرکزونو او بېړنيو زېږنتونونو کې خپل ماشومان زیږولي دي.

په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه وايي؛ د بودجې د کمښت له کبله به د اړینو روغتیايي خدماتو ۸۰ سلنه له لاسه ورکړي او ورسره به ۱.۸ میلیون نور افغانان اساسي روغتیايي خدماتو ته له لاسرسي بې برخې شي.

په راپور کې راغلي، چې په میلیونونه خلک د زیان منونکو ډلو په ګډون لکه ښځې، ماشومان، زاړه، کډوال او راستنېدونکي به له دې حیاتي خدماتو څخه بې برخې پاتې شي. د دې مرکزونو له تړلو سره، میندې به خوندي زیږون ته لاسرسی ونلري، ماشومان به  ژوند ژغورونکو واکسینونو ته له لاسرسی بې برخې شي او ټولنه به د وژونکو ناروغیو له خپرېدو څخه خوندي پاتې نشي.

له هغې وروسته، چې ۱۶۷ روغتیايي مرکزونه د بودجې د نشتوالي له کبله وتړل شول او ۱.۶ میلیون خلکو د افغانستان په ۲۵ ولایتونو کې ژوند ژغورونکو روغتیايي خدماتو ته لاسرسی له لاسه ورکړ؛ په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه اوس اندېښنه ښیي، چې د بودجې د نشتوالي له کبله شونې ده، چې د اړینو روغتیايي خدماتو ۸۰ سلنه، چې دا اداره یې ملاتړ کوي وځنډول شي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې په راپور کې راغلي: “په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه پدې اړه ژوره اندېښنه لري، چې د بودجې کمښت به د ۸۰ سلنه اړینو روغتیايي خدماتو د بندیدو لامل شي. په میلیونونه خلک، د زیان منونکو خلکو په ګډون لکه ښځې، ماشومان، زاړه، بې ځایه شوي خلک او راستنېدونکي، به حیاتي روغتیايي خدمتونو ته لاسرسي له لاسه ورکړي.

د روغتیا نړیواله ټولنه وايي، چې د افغانستان په شمال، لویدیځ او شمال ختیځ کې له درېیمې برخې څخه زیات روغتیايي مرکزونه، چې تر ټولو ډېر زیانمن شوي، تړل شوي او د بشري ناورین له احتمالي خطر سره مخ شوي دي.

د دې ټولنې اوسنی ملاتړ د میلیونونه افغانانو لپاره د اړینو روغتیايي خدماتو د ساتلو لپاره کافي ندی.

د عامې روغتیا وزارت د روغتیا نړیوالې ټولنې د اندېښنې په اړه څه ندي ویلي؛ خو له دې مخکې یې ویلي وه، چې دوی غواړي د هېواد په لرې پرتو سیمو کې نور روغتیايي مرکزونه جوړ کړي.