Connect with us

بی بی سی پښتو

کورونا وېروس پاکستاني جنسي کاروباریانو ته څه ورپېښ کړي؟

خپور شوی

د

(Last Updated On: چنګاښ ۲۳, ۱۳۹۹)
جنسي کاروباریان

BBC
  • کریم الاسلام
  • بي بي سي اردو ډاټ کام، کراچۍ

خپلمنځي ټولنیز واټن وساته او چا ته مه ورنژدې کېږه. بهر چې وځې، مخ ماسک اچوله او شېبه په شېبه پر لاسونو مېکروب ضد مایع وهه…

د نورو خلکو غوندې د کورونا وېروس له خپرېدو سره د عاشي او شهزادۍ په څېر جنسي کاروباریانو هم دا مشورې په لسګونو ځلې اورېدلې دي. توپير یوازې دا دی چې نور خلک خو به تر خپله وسه پر دغو سپارښتنو د عمل کولو هڅه وکړي، خو دوی يې نشي کولی؛ ځکه چې کار روزګار یې دغسې دی.

په دې رپوټ کې د پاکستان د دوو لویو ښارونو لاهور او کراچۍ د دوو جنسي کاروباریانو کیسه لولئ چې نن سبا یې کار څنګه روان دی. د دوی پېژندګلوي پټه ساتل شوې او پر ځای يې عاشي او شهزادۍ نومونه کارول شوي دي.

موږ له دوی پوښتنه وکړه چې څنګه يې جنسي کاروبار یا د پېسو په بدل کې د جنسي اړیکې ټينګولو ته مخه کړه او کورونا وېروس د دوی ژوند څومره اغېزمن کړی دی؟

د لاهور اوسېدوونکې عاشي کیسه

زه په لاهور کې اوسم. د پيسو په بدل کې مې له خلکو سره د جنسي اړيکو ټيڼګولو کار ته څلور پنځه کاله پخوا رامخه کړه. په اصل کې ما یو چا پورې زړه تړلی و، له هغه وروسته مې دا کار پيل کړ. هغه مې انډيوال و، خو رايې وستلم او په دې کار کې يې بنده کړم.

ما واده کړی و. هره ورځ به مو په کور کې جنګ و، ځکه چې مېړه مې بې روزګاره و او ګټه وټه يې نه وه. بیا مې له یوه هلک سره پر ټیلیفون اړیکه جوړه شوه. یوه ورځ هغه له کوره بهر وروغوښتلم. يو ځای ته يې بوتلم چې له مخکې يې درې څلور نور هلکان هم هلته رابللي وو. راته ویې ویل چې که ټولو سره دغسې وکړې نو پنځه سوه روپۍ به درکړو.

هغه وخت زما وضعیت داسې و چې مجبوره شوم هغسې وکړم. خو وروسته ورو ورو عادت شوم او له ځانه سره مې وویل چې ځه، د پيسو ګټلو یوه لار خو ده.

جنسي کاروباریان

BBC

زما اوه بچیان دي. فکر مې وکړ چې که کور ته یو څه ګټه وټه راوړم نو د اولادونو لپاره به مې په کار شي. زه یوازې د هغوی لپاره دا کار کوم. په ټولو درس وایم. په کور کې مې مېړه هم راسره دی، خواښې مې هم ده، لېور هم خو ما هغوی ته ویلي چې یو چېرې نوکري کوم، دنده لرم.

کورونا وېروس زموږ کار ډېر اغېزمن او خراب کړی دی. زه چې خپلې ځينې نورې جنسي کاروباریانې ملګرې پېژنم، له کوره وتل ورته سخت شوي او کمې وځي. زه هم تر بندیزونو نږدې يوه نیمه میاشت وروسته له کوره ووتلم. ځکه چې کور کې زموږ وضعیت ډېر خراب شوی و او هغه کار مې کور کې نشو کولی، نو ځکه بهر وتلو ته اړه شوم.

خو اوس خلک له موږ ډارېږي. دوی وېرېږي چې له موږ دوی ته کورونا وېروس ورنشي. موږ بیا له دوی ډارېږو چې له دوی موږ ته رانشي. همدې وېرې زموږ کاروبار کم او خراب کړی دی.

که یو چا ته مو پام شي چې ټوخېږي، یا یې زکام دی نو نژدې نه ورځو چې هسې نه کورونا وي. وایو هسې نه د ګټې په ځای تاوان وکړو.

که څوک روغ و جوړ دی نو بیا زر یا پنځه سوه ترې اخلو او داسې خپله ورځانه باسو. کله خو ان مجبورېږو چې خلکو ته سوال زارۍ ورکړو او رضا یې کړو. خپلو پخوانیو ګاکانو ته زنګ کوو چې یو پنځه سوه روپۍ خو راولېږه. ځینې يې راکوي خو ځينې نور بیا هسې پلمې راته کوي.

زموږ کار دغسې دی چې ټولنیز واټن نشي پکې ساتل کېدای. هر څومره احتیاط چې وکړې، بیا هم نه کېږي. زموږ له ډلې يوې هم تر اوسه د کورونا معاینه نه ده کړې خو په چا کې د دې وېروس کومه نښه هم لا نشته.

اورېدلي مې دي چې وېروس هره ورځ په پراخېدو دی او که دا بندیزونه پای ته هم ورسېږي بیا به هم د وېروس له وېرې خلک په اسانه چېرې نه ځي.

د کراچۍ اوسېدونکې شهزادۍ کيسه

زه له تېرو پنځلسو، شلو کلونو راهیسې دا کار کوم. واده مې کړی او څلور اولادونه لرم.

مېړه مې ګټه وټه او خواري مزدوري نه کوله نو مالومه خبره ده چې د کور ګوزاره بې پېسو نه کېږي. بیا زما یوه ملګرې وه چې زه يې دې کار ته راوستلم. ما نه غوښتل چې داسې څه وکړم خو چې د کور حالات او ستونزې مې لیدې، مجبوره شوم چې ويې کړم.

سیکس ورکرز

BBC

ما خپلې کورنۍ ته ویلي چې په یوه غټ کور کې کار کوم او هلته د کور ځينې کارونه سمبالوم. مېړه مې نه دی خبر، خو که خبر هم شي نو چې دی کاروزګار نه کوي، ما به ولې منع کوي؟ د هغه خو له پېسو سره کار دی، وايي پېسې ګټه او راوړه یې.

اوس چې دا د کورونا وېروس ستونزه پېښه شوې، نو هېڅ کار نشته.

ټوله ورځ اوزګاره ناسته یم. یوه نیم ګاک یا مشتري باندې خو زموږ کور نشي چلېدلی. زه پخپله ډېره خپه یم چې څه شی وګټو او څه شی وخورو؟ که له چا مې مرسته غوښتې نو ځواب يې راکړی چې ته خو هسې هم داسې کار کوې، پخپله يې وګټه.

په لندن کې د جنسي کارګرو ژوند څنکه دی؟

یونان کې ولې نارینه کډوالو ‘فحاشۍ’ ته مخه کړې؟

که څه هم څو میاشتې وروسته اوس کار پېل شوی خو د مخکې غوندې نه دی. مخکې به د ورځې دېرش څلوېښت مشتریان راتلل، اوس دېرش څلوېښت خو پرېده، ان دوه درې هم که راشي غټه خبره ده. ګاک هم په راتلو ډارېږي. موږ له هغوی ډارېږو او هغوی له موږ. خو څه وکړو، موږ خو باید پېسې پېدا کړو او خپل مشتري د دې لپاره نشو ځوابولی. که څوک کومه ستونزه یا ناروغي هم لري، موږ مجبوره يو چې ویې زغمو.

تر نن ورځې مې هېڅ داسې کس نه دی لیدلی چې ماسک يې په خوله وي او سینيټایزر وهلو نه وروسته دا کار وکړي. که د چا ماسک په خوله هم وي خو چې موږ ته راشي نو لرې يې کړي. موږ که څه ورته وایو نو راته وايي، بیا دا کار ولې کوې خو کراره په کور کېنه کنه. مالومه خبره ده چې څوک دلته راځي، هغه پخپله هم چندان په دې کیسه کې نه وي چې وېروس به ورشي.

Advertisement

بی بی سی پښتو

بې پولې خبریالان: افغانستان کې رسنۍ تاو تریخوالي او جبري سانسور سره مخ دي

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۷, ۱۴۰۰)
Photographers and cameramen

AFP

د بې پولې خبریالانو ټولنه وايي افغانستان کې د طالبانو بيا واکمنېدو له مهاله راهيسې تر اوسه د خبریالانو د نیول کېدو ۵۰ پېښې ثبت شوې دي.

دغه اداره وايي خبريالانو سره تاوتريخوالى شوى، ګواښل شوي او ورته ويل شوي چې کوم خبر باید خپور کړي او کوم باید خپور نه کړي.

دغې ادارې په خپل رپوټ کې دا د خبر یالانو په چارو کې د طالبانو استخباراتي ادارې بربنډه لاس وهنه او د رسنیزو قوانینو خلاف کړنه بللې ده.

بې پولې خبریالان وايي، تېرو دوو میاشتو کې د خبریالانو نیولو او ځورونې پېښې لا ډېرې وې.

پخپلسري ډول د اریانا نیوز خبریال اسلم حجاب او د سیاسي خپرونو چلوونکی وارث حسرت د سلواغې پر ۱۱ مه نیول شوي وو او د ۴۸ ساعتونو لپاره بندیان وو.

دا د خبریالانو نیولو وروستۍ پېښه وه.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو استازولۍ یوناما په دې هکله ویلي و، طالبان باید د افغانانو حقونو ته درناوی وکړي او د اریانا نیوز شخصي ټلویزیون د دوو نیول شویو خبریالانو په هکله ولس ته ووايي چې ولې یې نیولي دي.

بل لور د بې پولې خبریالانو رپوټ کې ویل شوي، د طالبانو استخباراتو ۵۳ ریاست دې پېښو کې مخامخ ښکېل دی، دوی خبریالانو ته د خبرونو او ان خپرونو لپاره د مېلمنو په انتخاب کې لاسوهنه کوي.

د بې پولې خبریالانو ټولنه کې د ایران او افغانستان څانګې مشر رضا معیني وايي، د خبریالانو ګواښل او ځورول د منلو وړ نه دي او هغوی باید د نیول کېدو له ډاره پرته خپلو چارو ته دوام ورکړي.

د خبریالانونړیوال فدراسیون هم تېره ورځ د طالبانو له لوري د خبریالانو نیول او ځورونه غندلې او په وینا یې دغه ډله باید پخپله وینا کې د بیان ازادۍ درناوی وکړي.

طالبانو په دې هکله تر اوسه غبرګون نه دی څرګند کړی، خو مخکې یې ویلي، خبریالان کولای شي خپلو چارو ته دوام ورکړي، خو اسلامي اصولو ته باید پاملرنه وشي.

د ښځینه فعالانو نیول کېدو پېښې

.

Getty Images

دا په داسې حال کې ده چې د بښنې نړيوالې ادارې امنيستي انټرنېشنل هم پر طالبانو غږ کړى چې په سملاسي ډول دې د هغو ښځو او نجونو پر وړاندې له تاوتريخوالي لاس واخلي چې د خپلو حقونو لپاره په سوله ييز ډول احتجاج کوي.

په دا وروستیو کې شپږ ښځې په کابل کې وسله والو کسانو له ځان سره بیولې دي.

د یوې نیول شوې نجلۍ تمنا پریاني خور شګوفه وايي، له طالبانو غواړم، چې لطفاً زما خویندې پرېږدئ، تاسې ولې د نړیوالو غوښتنو ته ځواب نه وایاست؟

د بښنې نړیوال سازمان هم په ورته مهال له طالبانو غوښتي چې بشري حقونو ته درناوی وکړي.

د دې سازمان یوه څېړونکي زمان سلطانی بي بي سي ته وویل:

طالبان باید سملاسي غیر قانوني نیونې ودروي او هغه کسان چې په غیر قانوني ډول نیول شوي دي، باید له قید او شرط پرته خوشي شي. موږ دا وروستیو کې د جبري بې درکه کېدو او نیول کېدو شاهدان وو.

طالبان د ښځو نیولو پېښو کې لاس لرل ردوي، خو وايي، پلټنې کوي.

د طالبانو ویاند یوه مرسیتال انعام الله سمنګاني بي بي سي ته وویل:

موږ په پرلپسې ډول له امنیتي ارګانونو سره اړیکه کې یو. تر اوسه پورې دې لړ کې له موږ سره کوم معلومات نه دي شریک شوي. ښايي امنیتي ارګانونه به هم تر اوسه کوم معلومات نه لري. موږ ته یوازې همدومره ویل شوي دي، چې زموږ هڅې روانې دي.

د بشري حقونو سرغړونو دا پېښې داسې مهال کېږي چې د طالبانو بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي د فرانسې له خبري اژانس سره یوه تازه مرکه کې ویلي، له نړیوالې ټولنې سره یې اړیکي په ښه کېدو دي او نژدې ده، چې حکومت یې په رسمیت وپېژندل شي.

بل لور نړیواله ټولنه وایي، تر هغو چې طالبان بشري حقونو او په ځانګړې توګه د ښځو حقونو ته درناوي و نه کړي، حکومت به یې په رسمیت و نه پېژندل شي.

Continue Reading

بی بی سی پښتو

اروپايي پارلمان مرستياله: بشري حقونو ته له پام پرته د طالبانو رسميت پېژندنه به شونې نه وي

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۳, ۱۴۰۰)
.

Getty Images

د بېلجيم پلازمېنه بروکسل کې د افغان ښځو په تړاو د اروپايي پارلمان له خوا جوړې شوې ځانګړې ناستې پر دويمه ورځ يو شمېر افغان ښځینه فعالانو وویل، چې له افغانستان سره مرستې د طالبانو د حکومت رسیمت پېژندلو له مسلې جلا دي.

يو شمېر مشهورې افغان مېرمنې چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته له هېواده وتلې وې د اروپا پارلمان کې د دغه هېواد د ښځو وضعيت بيا کتنې او له طالبانو څخه د نړيوالې ټولنې د غوښتنو د څرګندولو په موخه راټولې شوې وې.

په همدې حال د اروپا پارلمان يوې مرستيالې هيډي هوټالا بي بي سي ته وويل، “تر هغه چې طالبان وګړي ځوروي، ښځې چې د ټولنې نيمی برخه ده څنډې ته کړې او د نجونو د زدکړو مخنيوی کوی، د دې امکان لږ دی چې اروپايي ټولنه دې د طالبانو حکومت د رسميت پېژندلو پر لور ګام واخلي”.

نوموړې زياته کړه چې د غونډې ګډونوالو هم د طالبانو په رسميت نه پېژندلو ټينګار وکړ.

د افغانستان د بشري حقونو پخوانۍ مشره شهرزاد اکبر وايي، “د بشري مرستو برابرول او د طالبانو په رسميت پېژندل يو له بل سره بايد تړاو ونلري”.

نوموړې چې په دې غونډه کې برخه اخيستې وه له بي بی سي سره په خبرو کې وويل، “افغانستان لپاره د بشري مرستو برابرول او د هېواد بانکي سيستم پيلول د طالبانو په رسميت پېژندلو ته اړتيا نه لري”.

نوموړې زياته کړه چې “نړيوالې ټولنې ته د دوی پيغام دا و چې تر هغې چې جنسيتي توپير، د خبريالانو ځورونه، توپيري چلن دوام ولري طالبان په رسميت مه پېژنئ، دا ډله د افغانستان د خلکو استازيتوب نشي کولی”.

د افغانستان د پخواني حکومت د سولې وزارت وياندې ناجيه انوري هم بي بي سي ته وويل، “نړۍ له تېرو شلو کلونو راهيسې له افغانستان سره په دې شرط مرسته کوله چې د ښځو حقونو ته درناوی ولري”.

اغلې انوري وويل، “نړۍ بايد د افغانستان په اړه لا ډېر فکر وکړي او له تېرو درسونو زدکړه وکړي او وګوري چې په کوم ځای کې تېروتنه شوې”.

افغان سندرغاړې اريانا سعيد هم وويل، “دا زما لپاره ارزښت لري د هغو ښځو غږ شم چې اوس اوزا نشي اوچتولی”.

نوموړې وويل چې “افغان ښځې اوس د طالبانو پر وړاندې د بنديانو په څېر دي چې د زدکړې او کار اجازه نه لري”.

اغلې سعيد زياته کړه، “د حل لاره دا ده چې نړيواله ټولنه د طالبانو له لارې له خلکو سره د مرستې لپاره لار ومومي”.

د دې غونډو تر څنګ په ورته مهال د افغان ښځو لپاره روزنیز ورکشاپونه هم په پام کې نیول شوي وو، چې د افغانستان ملي شورا پخوانۍ ښځینه غړې به هم پکې ګډون درلود.

Continue Reading

بی بی سی پښتو

افغانستان: یو شمېر دولتي پوهنتونونه پرانیستل شوي او ښځینه زدکوونکو ته د ورتګ اجازه ورکړل شوې

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۳, ۱۴۰۰)
افغانستان

Getty Images
ارشیف تصویر

په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو وروسته یو شمېر دولتي پوهنتونه لومړی ځل پرانیستل شوي او نجونو ته اجازه ورکړل شوې، چې ټولګیو ته ستنې شي.

د رویټرز خبري اژانس په رپوټ کې ویل شوي، د دې تر څنګ طالبان وايي، نجونې او هلکان به ځانګړي ټولګي ولري او د نصاب کتابونه به له اسلامي اصولو سره سم وي.

ملګرو ملتونو د نجونو لپاره د پوهنتونونو دروازو پرانیستل کېدو هرکلی کړی دی.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو عمومي منشي ځانګړې استازې دیبورالاینز په یوه ټویټر پیغام کې ویلي: راځي په ټول افغانستان کې پوهنتونو ته د ښځینه او نارینه زدکوونکو ستنېدو ملاتړ وکړو، په (دې) ملاتړ کې د سکالرشپونو پرواګرام او له ښځینه او نارینه استادانو سره روان ملاتړ هم شامل دی.

https://twitter.com/DeborahLyonsUN/status/1488793136553943045

په پام کې ده، نور پوهنتونونه به هم د روانې میاشتې وروستیو کې پرانیستل شي، خو د نجونو لپاره د متوسطه ښوونځیو دروازې لا هم تړلې دي.

د یادونې ده، چې د افغانستان په خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو نژدې شپږ میاشتو راهیسې د طالبانو حکومت له لار ښوونې سره سم نجونو او هلکانو د ټولګیو په ځانګړیو برخو کې زدکړې ترلاسه کولې.

د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت چارسمبالي وزیر عبدالباقي حقاني تېره اونۍ په يوه ويډيويي پیغام کې اعلان وکړ چې په ګرمو سيمو کې به دولتي پوهنتونونه د سلواغې پر ۱۳ نېټه پرانيستل شي.

د ښاغلي حقاني په وينا په سړو سيمو کې به بیا پوهنتونونه د کب پر اوومه نېټه پرانيستل کېږي.

د افغانستان خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو شپږ میاشتو راهیسې نجونو هم زدکړې کولې.

EPA
د افغانستان خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو شپږ میاشتو راهیسې نجونو هم زدکړې کولې.

افغانستان کې له تېرو څو میاشتو راهیسې کابو ټول دولتي پوهنتونونه تړل شوي وو او داسې اندېښنې راټوکېدلې وې چې ښایي د محصلینو درسي کال ضایع شي.

طالبان وايي، تعلیمي ادارو ته د نجونو له تلو سره مخالفت نه کوي، خو دوی باید بشپړ اسلامي حجاب وکړي، د نجونو او هلکانو ټولګي ځانګړي وي او درسي کتابونه باید د اسلامي اصولو له معیار سره سم وي.

دا پوهنتونونه د لویدیځوالو او طالبانو تر منځ ناروې کې له مخامخ خبرو یوه اونۍ وروسته پرانیستل کېږي.

په ناروې غونډه کې له طالبانو غوښتل شوي وو چې د ښځو حقونو ته درناوی وکړي.

Continue Reading

Trending

Copyright © 2022 Ariana News. All rights reserved!