رویټرز راپور ورکړی؛ د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین د پنجشنبې پر ورځ یو تجربه لرونکی لوړ پوړی ډیپلومات الکساندر دارچوف په امریکا کې د سفیر په توګه وټاکه، چې له هغه هېواد سره نږدې اړیکې رامنځته کړي، چې اوکراین او د واشنګټن اروپایي متحدین یې حیران کړي دي.

د بهرنیو چارو وزارت تېره اوونۍ ویلي وه، چې واشنګټن په ترکیه کې د روسیې او امریکایي چارواکو ترمنځ په یوه غونډه کې د دارچوف د ګمارنې لپاره شین څراغ ښودلی و، چې اوس د بهرنیو چارو وزارت د شمالي امریکا د څانګې د مشر په توګه دنده ترسره کوي.

د تېرې پنجشنبې پر ورځ په استانبول کې دا شپږ ساعته غونډه د دواړو هېوادونو د سفارتي اړیکو د عادي کولو لپاره د اوبو ګرمولو وروستۍ نښه وه.

په دې راپور کې راغلي: د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د اوکراین د جګړې په اړه خپلې پخوانۍ تګلارې بدلې کړې؛ له مسکو سره یې دوه اړخیزې خبرې اترې پیل کړې او تېره اوونۍ یې په سپینه ماڼۍ کې د اوکراین له ولسمشر ولادمیر زیلینسکي سره له ناندرو وروسته کیف ته پوځي مرستې وځنډولې.

مسکو او واشنګټن له څه وخت راپدېخوا د سفارت د کارمندانو او ملکیتونو په اړه په یو لړ ډیپلوماټیکو شخړو کې ښکېل ول، چې د روسیې د څرګندونو له کبله یې اړیکې ترینګلې کړې وې.

روسیه له تېر اوکټوبر راپدېخوا، چې پخواني سفیر اناتولي انتونوف له دندې استعفا ورکړه؛ په واشنګټن کې سفیر نه‌درلود.

د رویټرز د راپور له مخې؛ ۶۴ کلن دارچوف په واشنګټن کې دوه ځلې د اوږده وخت لپاره سفارتي خدمت کړی او له ۲۰۱۴ څخه تر ۲۰۲۱ پورې په کاناډا کې د دې هېواد سفیر هم و.

د امریکا ولسمشر ویلي؛ د اوکراین له ولسمشر څخه یې یو لیک ترلاسه کړی، چې موخه یې د ختیځې اروپا د دې هېواد د کانونو په استخراج کې ګډون کول دي.

د رویټرز د څرګندونو له مخې، ډونالډ ټرمپ د امریکا کانګرس ته په لومړۍ وینا کې، چې ۱۰۰ دقیقې یې دوام وکړ وویل: “د اوکراین ولسمشر زیلینسکي د سې‌شنبې پر ورځ ما ته ولیکل او څرګندوي؛ اوکراین چمتو دی، چې کانونو په اړه یو تړون لاسلیک کړي. مونږ په ورته وخت کې له روسیې سره جدي خبرې کړي او قوي نښې مو ترلاسه کړي، چې دوی سولې ته چمتو دي. “دا ښکلې نده؟”

دا څرګندونې د کانګرس غړو ته په داسې حال کې د دواړو لویو امریکایي ګوندونو د استازو ترمنځ راپورته شوي، چې ټرمپ او زیلینسکي څو ورځې مخکې په سپینه ماڼۍ کې له تاوتریخوالي ډکې څرګندونې وکړې او زیلینسکي د غصې په حال کې له امریکا ووت. د ټرمپ دریځونو اروپا له روسیې سره د اوکراین د جګړې د راتلونکي په اړه خورا اندېښمنه کړې ده.

که څه هم ټرمپ اوکراین د جګړې د پیلولو پړه پر غاړه اخلي؛ خو د رویټرز/ ایپسوس یوه نوې نظرپوښتنه ښيي، چې ۷۰ سلنه امریکایان؛ دوه پر درېیمه برخه جمهوري غوښتونکي – وايي، چې روسیه تر ټولو ډېره ملامته وه.

د رسنیو د راپورونو له مخې؛ د امریکا دفاع وزارت لوړپوړو چارواکو د نوم نه ښودلو پر شرط څرګنده کړې؛ ټرمپ اوکراین ته ټولې پوځي مرستې تر هغې وځنډولې، چې مشران یې سولې ته خپله ژمنتیا ډاډمنه نکړي.

د دغو راپورونو له مخې د امریکا د پوځي تجهیزاتو لېږد، چې اوکراین ته تر دې دمه رسېدلي ندي؛ یا د الوتکو او کښتۍ له لارې روانې دي او یا په پولنډ کې د ورتګ پر تمه دي؛ سمدلاسه به ودرول شي.

په راپورونو کې راغلي؛ ټرمپ دفاع وزیر پیټ هګسټ ته امر کړی، چې د وسلو ځنډول پلي کړي.

د بلومبرګ د څرګندونو له مخې؛ له اوکراین سره د پوځي مرستو د بندولو امر د سپینې ماڼۍ په بیضوي دفتر کې د ولادمیر زیلینسکي او ټرمپ له ناندرو څو ورځې وروسته صادر شوی، چې د اوکراین پر ولسمشر د فشار ښکارندویي کوي.

دې فشار د اوکراین د دوامداره ملاتړ په اړه شکونه راپارولي او د اوکراین اروپایي متحدین یې هم حیران کړي دي.

ټرمپ د هغې جګړې د پای ته رسولو لپاره د چټکې هوکړې په لټه کې دی، چې درې کاله مخکې د روسیې لخوا پر اوکراین له یرغل سره پیل شوې ده. هغه وخت، چې د اوکراین ولسمشر زیلینسکي له ټرمپ سره د یوې غونډې پر مهال له روسیې سره د تړون لپاره د امنیتي ډاډ غوښتنه وکړه؛ نو ټرمپ په غصه کې ورته وویل، چې کله د سولې لپاره چمتو شې بیا بېرته راشه!

دې کړکېچ د اوکراین اروپايي متحدین دې ته وهڅول، چې اوکراین ته د وسلو د ورکولو پلانونه جوړ کړي او همدارنګه که کومه هوکړه وشي؛ نو سوله ساتي ځواکونه به هم ورواستوي.

د بلومبرګ د څرګندونوله مخې؛ اروپا ډېرې هغه وسلې او پوځي وړتیاوې نلري، چې امریکا یې چمتو کوي. اروپايي پوځي چارواکو خبرداری ورکړی، چې د وسلو زیرمې به یې یوازې تر دوبي پورې دوام وکړي.

د ټرمپ د امر له کبله د اغېزمنو مرستو دقیقه اندازه تر اوسه معلومه نده؛ خو کله، چې ټرمپ واک ته ورسېد اوکراین ته د ۳.۸۵ میلیارډ ډالرو منظور شوې مرستې له ځنډ سره مخ شوې؛ ځکه، چې امریکا خپله بیارغونې ته اړتیا لري.

د دې راپور له مخې؛ د ټرمپ امر له اوکراین سره هغه مرستې هم بندې کړي، چې لیږل کېدې. په دې مرستو کې د مهمو مهماتو، سلګونه څو راکټي سیسټمونو، د ټانک ضد وسلو او نورو تجهیزاتو رسول شامل دي.

د امریکا له پوځي صنعت سره د موجوده قراردادونو لغوه کول به د وسلو د تولید شرکتونو ته، چې د امریکا د حکومت پر غوښتنه یې د تولید پروسه پیل کړې؛ تاوان یا جریمه ورکړي.

د سپینې ماڼۍ د مشرانو په غونډه کې د تاوتریخوالي له پیلیدو مخکې؛ امریکا او اوکراین د یو داسې تړون لاسلیک ته چمتو ول او امریکا ته یې اجازه ورکوله، چې نه یوازې د جګړه ځپلي هېواد له طبیعي سرچینو څخه د راتلونکو عایداتو لویې برخې ته د اوکراین لاسرسی ډاډمنولو، بلکې مرستې به هم ورسره روانې پاتې شوې وې.

د بلومبرګ د څرګندونو له مخې، داسې ښکاري، چې دا تړون د ټرمپ او زیلینسکي د جمعې د ورځې له غونډې وروسته له منځه تللی وي.

د دوشنبې پر ماښام د بلومبرګ له راپور څخه څو ساعته مخکې ټرمپ په یوه خبري غونډې کې د خبریال د پوښتنې په ځواب کې، چې هغه به له ولسمشر زیلینسکي سره د خبرو اترو د بیا پیلولو لپاره څه تمه ولري وویل: “زه فکر کوم، چې هغه باید ډېر منندوی وي؛ ځکه، چې دا هېواد د جګړې په اوږدو کې د دوی تر څنګ و او مونږ د اروپا پر پرتله له دوی سره ډېره مرسته کړې.”

ټرمپ د زیلینسکي د هغو څرګندونو په ځواب کې، چې جګړه به اوږده وي ویلي: “غوره به وي، چې پدې اړه یې تېروتنه کړې وي.”

هغه له اوکراین سره د مرستو د دوام په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې ویلي: “هغه تر اوسه له اوکراین سره د پوځي مرستو د ځنډولو په اړه څه ندي ویلي.”