د سوریې د نوي حکومت لوړ پوړو چارواکو قطر ته په سفر کې د امریکا بندیزونه د خپل جنګ ځپلي هېواد د بیارغونې په لار کې یو خنډ وباله او یو ځل بیا یې له واشنګټن څخه وغوښتل، چې دغه بندیزونه لغو کړي.

د سوریې د بهرنیو چارو وزیر اسد حسن شیباني د یکشنبې پر ورځ( د جدې شپاړلسمه ) قطر ته د سفر پرمهال د دې هېواد له لومړي وزیر او د بهرنیو چارو وزیر محمد بن عبدالرحمن آل ثاني سره د دوحې وکتل.

شيباني له ناستې وروسته خبريالانو ته وويل: « بنديزونه [د امريکا لخوا] د سوريې د خلکو د چټک پرمختګ او ودې پر وړاندې يو خنډ دی، چې د نورو هېوادونو خدمتونو او ګډون ته پر تمه دي. »

هغه زیاته کړې: "مونږ یو ځل بیا له امریکا غواړو، چې دا بندیزونه لرې کړي؛ هغه بندیزونه، چې اوس د سوریې د خلکو پر وړاندې دي، نه هغه څه، چې مخکې ول: د بشارالاسد د رژیم پر وړاندې بندیزونه."

د سوریې کورنۍ جګړه، چې په ۲۰۱۱ کال کې د بشار الاسد د حکومت پر ضد د دغه هېواد د خلکو له سوله‌ییزو مظاهرو سره پیل شوه؛ تر اوسه له ۵۰۰ زره ډېر کسان وژل شوي او شپږ میلیون بې ځایه شوي دي.

په پای کې وسلوال مخالفان وتوانیدل؛ په ۱۱ ورځنيو عملیاتو کې، چې په حیرانونکي بڼه له ادلب او حلب څخه پیل شول د لیندۍ پر اتلسمه دمشق ته ورسېدل او په سوریه کې یې د بشارالاسد د کورنۍ ۵۰ کلنه واکمني پای ته ورسوله.

د لیندۍ پر دېرشمه د امریکا لوړپوړو ډیپلوماټانو سوریې ته سفر وکړ او د تحریر الشام له قومندان احمد الشرع سره یې، چې په محمد جولاني مشهور و؛ وکتل.

امريکا له دې مخکې د هغو معلومات په بدل کې، چې د الشرع د نيولو لامل شي؛ تر ۱۰ ميليون ډالرو پورې جايزه اعلان کړې وه، خو د امریکا د بهرنیو چارو وزارت مرستیالې باربرا لیف دمشق ته د سفر پر مهال دغه جایزه لغو اعلان کړه.

د سوریې بهرنیو چارو وزیر دوحې ته په سفر کې بیا هم ټینګار وکړ، چې قطر به د دغه هېواد په نوي پېر کې د سوریې ملګری وي.

دا د سوریې د بهرنیو چارو د وزیر په توګه له ټاکل کیدو وروسته د شیباني دوه‌یم رسمي سفر دی.

نوموړی مخکې له دې د سعودي عربستان له چارواکو سره د لیدو لپاره د مرغومي پر دولسمه ۱۲ د دغه هېواد پر لوري روان شو.

قطر ته په دې سفر کې له شیباني سره د دفاع وزیر مرهف ابو القصره او د سوریې د استخباراتو د ادارې مشر انس الخطاب هم ملګري دي.

د بشارالاسد لخوا د لاریونکوونکو له پراخه ځپلو او د سوریې د کورنۍ جګړې له پیلېدو وروسته؛ قطر له دمشق سره خپلې اړیکې پرې کړې او د مخالفانو ملاتړ یې پیل کړ.

بالاخره له دیارلس کلونو وروسته قطر په دمشق کې د لیندۍ پر شلمه خپل سفارت بیا پرانیست.

د قطر بهرنيو چارو وزير محمد الخليفي د مرغومي پر شپاړلسمه دغه هېواد ته د سوريې د لوړ پوړي پلاوي سفر ته په نغوته( اشاره ) کې وويل؛ شيباني په سوريه کې د نږدې راتلونکي لپاره د لارې یوه روښانه نقشه وړاندې کړه او په دې اړه يې د نوي حکومت لخوا په نږدې راتلونکي کې د ډاډمنو ګامونو پورته کول تشریح کړل.

الخلیفي ټینګار وکړ: مونږ د سوریې په چارو کې د هر ډول بهرنۍ لاسوهنې د مخنیوي لپاره همکاري کوو.

له دې مخکې د مرغومي پر څلورمه د سوریې بهرنیو چارو وزیر ایران ته خبرداری ورکړی و، چې د سوریې د خلکو ارادې او حاکمیت ته درناوی وکړي او په دغه هېواد کې د ګډوډۍ له خپرولو ډډه وکړي.

د ایران رسمي خبري سرچینې د دوشنبې پر ورځ راپور ورکړ، چې ایران د " اسلامي جمهوریت له قوانینو څخه د سرغړونې" پر تور ایټالوي خبریاله سیسیلیا سالا نیول تائید کړل.

د ایټالیا بهرنیو چارو وزارت د څرګندونو له مخې؛ ۲۹کلنه سالا، چې د Il Foglio ورځپاڼې او د پاډکسټ شرکت Media Chora چورا میډیا لپاره کار کوي؛ د دسمبر پر نولسمه په تهران کې ونیول شوه.

رویټرز راپور ورکړی: د ایټالیا بهرنیو چارو وزیر انټونیو ټاجاني د شنبې پر ورځ له دې خبرې ډډه وکړه، چې آیا دا قضیه د امریکا په غوښتنه په ایټالیا کې د یو ایراني له نیول کیدو سره تړاو لري؛ له څه ویلو ډډه کړې.

ټاجاني ویلي، د ایټالوي خبریالې قضیه په ایران کې "پیچلې" ده؛ خو روم هیله لري، چې سالا ژر تر ژره کور ته راستنه کړي.

د ایرنا د خبر له مخې؛ د ایران د کلتور وزارت په یوه خبرپاڼه کې لیکلي: « ایټالوي تبعه سیسیلیا سالا د ډسمبر پر دیارلسمه د خبریالې له ویزې سره ایران ته سفر وکړ او د ډسمبر پر نولسمه د اسلامی جمهوریت له قوانینو څخه د سرغړونې پر تور ونیول شوه.

چورا میډیا ویلي، چې سالا د ډسمبر پر دولسمه د روم د خبریالۍ له یوې معتبرې ویزې سره ایران ته تللې وه او څو مرکې یې کړې وې او د هغې د "کیسو" پاډکسټ درې برخې یې چمتو کړې وې. هغه ټاکل شوې وه، چې د ډسمبر پر شلمه بېرته روم ته ستنه شي.

په خبرپاڼه کې راغلي؛ سالا له خپلې کورنۍ سره په ټیلیفوني اړیکه کې وه او په تهران کې د ایټالیا سفارت ته د هغې د توقیف خبر ورکړ شوی و.

په دې راپور کې راغلي؛ په وروستیو کلونو کې د ایران امنیتي ځواکونو لسګونه بهرنیان او دوه ګونی اتباع نیولي، چې ډېري یې د جاسوسۍ او امنیت پر تور نیول شوي دي.

د بشري حقونو ډلو پر ایران تور پورې کړی، چې هڅه کوي د دغه راز نیونو له لارې له نورو هېوادونو امتیازات واخلي. ایران د ډیپلوماټیکو ګټو د ترلاسه کولو لپاره د بندیانو نیول ردوي.

د آذربایجان ولسمشر د یکشنبې پر ورځ ( د مرغومي نهمه) ویلي؛ هغه مسافر وړونکې الوتکه، چې په قزاقستان کې ولوېده او ۳۸ کسان په کې ووژل شول؛ په روسیه کې له ځمکې څخه د ډزو له کبله زیانمنه شوې ده.

الهام علی‌یوف په روسیه کې د حقیقت پټولو پر هڅو خواشیني څرګنده کړې ده.

علی‌یوف پر خواشینۍ څرګنده کړې؛ په روسیه کې ځینې کړۍ هڅه کوي، چې د آذربایجان د مسافر وړونکې الوتکې د نسکورېدو د علتونو په اړه د ناسمو روایتونو پر وړاندې کولو حقیقت پټ کړي.

د شنبې پر ورځ د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین له علي‌یوف څخه د هغه څه له کبله بښنه وغوښته، چې کرملین د روسیې لپاره یوه "غمجنه پېښه" یاده کړې وه.

دا په داسې حال کې ده، مسکو تر اوسه پر رسمي بڼه د آذربایجان د هغې الوتکې د غورځولو مسوولیت ندی منلی، چې د ډسمبر پر پېنځه‌ویشتمه د قزاقستان په خاوره کې ولوېده.