د سوریې د ولسمشر بشارالاسد راپرځېدو د سوریې خلک، د سیمې هېوادونه او د نړۍ قدرتونه اندېښمن کړي، چې راتلونکی به څه وي؛ ځکه، چې د تحریر شام جنګیالیو د حکومت جوړولو په اړه خپل لومړني ګامونه پورته کړل.

د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د دوشنبې پر ورځ ناوخته د تړلو دروازو تر شا غونډه وکړه او ډیپلوماټانو وویل؛ له ۱۳ کلنې کورنۍ جګړې وروسته په ۱۲ورځو کې د بشار الاسد چټکې نسکورېدا یوه حیرانتیا رامنځته کړې ده.

په ملګرو ملتونو کې د روسیې سفیر واسیلي نبنزیا له ناستې وروسته خبریالانو ته وویل: ټول د شورا د غړو په ګډون حیران شول؛ ځکه، نو مونږ باید صبر وکړو او وګورو او ننداره وکړو ... وارزوو، چې وضعیت به څنګه مخکې ولاړ شي.

روسیې د جنګیالیو پر وړاندې د بشارالاسد له حکومت څخه په ملاتړ اړینې هڅې کړې دي. د سوریې مشر د یکشنبې پر ورځ له دمشق څخه مسکو ته وتښتید او د خپلې کورنۍ ۵۰ کلنه ظالمانه واکمنۍ یې پای ته ورساوله.

رویټرز راپور ورکړی، چې په دمشق کې اوس هم جشن روان دی؛ د اسد لومړي وزیر محمد جلالي د دوشنبې پر ورځ هوکړه وکړه، چې واک د جنګیالیو پر مشرۍ د سوریې په شمال لویدیځ کې د جنګیالیو تر کنټرول لاندې سیمه کې د ژغورنې حکومت ته وسپاري.

یوې سرچینې رویټرز ته ویلي؛ د جنګیالیو مهم قومندان احمد الشراع، چې په ابو محمد الجولاني مشهور دی، د انتقالي حکومت په اړه د خبرو لپاره له جلالي او مرستیال ولسمشر فیصل مقداد سره وکتل. جلالي وويل، چې د سپارلو چارې ښايي څو ورځې وخت ونيسي.

د الجزیرې ټلویزیون راپور ورکړ، چې انتقالي واک به د محمد البشیر پر مشرۍ وي، چې د ژغورنې حکومت مشري کوي.

هیات التحریر الشام (HTS) د جنګیالیو د یووالی نوم دی، چې د القاعده یوه پخوانۍ څانګه ده.

هغه کورنۍ جګړه، چې په ۲۰۱۱ کې پیل شوه؛ په سلګونه زره یې ووژل، د  وخت د کډوالو ترټولو د لوی بحران لامل شو او ښارونه یې  بمبارډ کړل، کلیوالي سیمو ویجاړې، له خلکو تشې شوې او اقتصاد یې د نړیوالو بندیزونو له کبله له ناورین سره مخ کړ..

د جنګیالیو یووالي د سوریې د راتلونکي په اړه خپل پلانونه ندي په ډاګه کړي او په سیمه کې د دې ډول انتقال لپاره کومه طرحه هم نلري.

واشنګټن ویلي، امریکا د سوریې له وسلوالو ډلو سره د ښکېلتیا لپاره د لارو په لټه کې ده او په سیمه کې د ترکیې په څېر شریکانو ته د غیر رسمي ډیپلوماسۍ د پیلولو لپاره اړیکې نسي.

قطري ډیپلوماټانو د دوشنبې پر ورځ له HTS سره خبرې وکړې؛ یوه چارواکي د پرمختګونو په اړه رویټرز ته معلومات ورکړل؛ ځکه، چې سیمه‌ییز هېوادونه له دې ډلې سره د اړیکو پرانیستلو لپاره سیالي کوي.

یو شمېر جنګیالي، چې د دوشنبې پر ورځ د پلازمېنې د اموي ډګر شاوخوا ته راټول شوي وه؛ هیله څرګنده کړه، چې یوه ملکي اداره به ژر تر ژره دا هېواد اداره کړي.

فردوس عمرنومی جنګیالی، چې په ادلب ولایت کې د کرنې د بیا پیلولو اراده لري وایي،؛مونږ غواړو، چې دولتي او امنیتي ځواکونه مسوولیتونه خپل کړي.

ابو محمد الجولاني د سوریې د بیارغونې ژمنه کړې او HTS کلونه هڅې کړي، چې په سوریه کې بهرنیو هېوادونو او اقلیتونو ته بشپړ ډاډ ورکړي او د غچ اخیستنې وېره له منځه یوسي.

HTS ویلي، چې د سوریې د خلکو په ځورونه کې له ښکېلو امنیتي او اردو افسرانو څخه به پوښتنه وشي.

جولاني په یوه خبرپانه کې ویلي؛ مونږ به یو نوملړ خپور کړو، چې په کې د هغو لوړ پوړیو چارواکو نومونه شامل وي، چې د سوریې د خلکو په ځورونه او وژنه کې ښکېل دي. هغه کسانو ته به انعامونه ورکړ شي، چې په جنګي جرمونو کې د ښکېلو اردو او امنیتي افسرانو په اړه معلومات ورکړي.

HTS د ډېرو هېوادونو او ملګرو ملتونو لخوا د یو ترهګرې دلې په توګه نومول شوی او د حاکمیت  اعتبار یې ناڅرګند دی.

د افغانستان پولې ته نږدې د پاکستان د خيبرپښتونخوا په کرمه سيمه کې يو سيمه‌ييز چارواکي ويلي، چې په دې سيمه کې د وروستيو مذهبي شخړو د مرګ او ژوبلې شمېر ۱۳۳ ته رسيدلې دی.

د کرمې سیمه‌ییز چارواکي وجد حسين ويلي، چې د دغې سيمې د شيعه او سني اوسېدونکیو ترمنځ د شخړې د مخنيوي هڅې تر اوسه کوم ځاى ته ندي رسېدلي.

په کرمه کې اکثره وسلوال شیعه او سني مسلمانان له لسیزو راپدېخوا د ځمکې او نورو محلي شخړو پر سر د ډلو ټپلو شاهدان دي.

دغه وروستۍ نښتې د لیبندۍ پر لومړۍ له پاراچنار څخه پېښور ته پر لاره د شيعه زيارت کوونکیو پر موټرو د وسلوالو له بريد سره پيل شوې، چې له کبله يې لږ تر لږه ۴۳ کسان وژل شوي دي.

تېره یکشنبه د حکومت مخالفو ډلو د یوه حکومتي پلاوي پر منځګړتوب اووه ورځني اوربند ته غاړه کیښوده؛ خو د سیمه‌ییزو چارواکو پر وینا دا نښتې اوس هم روانې دي.

د کرمې ولسوالۍ یوه سیمه‌ییز چارواکي وجد حسین ویلي: سیمه‌ییز حکومت او نورو اړوند چارواکو د دواړو ډلو ترمنځ د جګړې د بندولو هڅې پیل کړې؛ خو تر اوسه کوم پرمختګ ندی شوی.

د خیبر پښتونخوا اعلی وزیر علي امین خان ګنډاپور د شنبې پر ورځ د دې سیمې له رهبرانو او قومي مشرانو سره وکتل.

د شنبې په ورځ ناوخته د هغه د دفتر څخه په خبرپاڼه کې ګنډاپور ویلي: هر څوک، چې وسله پورته کوي د ترهګرو په توګه به ورسره چلند وشي او د دوی برخلیک به د ترهګرو برخلیک وي.

هغه زياته کړې، چې امنيتي ځواکونه به په سيمه کې پاتې شي.

د سیمې اوسېدونکیو او چارواکو ویلي، لویه لار، چې د کرمې ولسوالۍ له مرکز پاراچنار سره نښلوي د خیبر پښتونخوا له مرکز پېښور سره تړلې او روغتونونو ته د ټپیانو په لېږدولو کې یې ننګونې رامنځته کړې دي.

د پاراچنار د روغتون مسوول ميرحسن ويلي، چې د تاوتريخوالي په ترڅ کې د شاوخوا ۱۰۰ ټپيانو درملنه روانه ده او ٥٠ مړي ترلاسه شوي دي.

شیعه ګان د پاکستان د ۲۴۰ میلیون نفوسو شاوخوا ۱۵ سلنه جوړوي. پاکستان په تېرو وختونو کې د ډېرو مذهبي بریدونو شاهد دی.

د شیعه او سني ټولنو تر منځ تاوتریخوالی له لسیزو راپدېخوا په ځینو سیمو کې شتون لري. په ځانګړي توګه د خیبر پښتونخوا د کرمې سیمې په شیعه اکثریت سیمو کې.

د روان کال په جولای میاشت کې له دواړو خواوو تر منځ د ځمکې پر سر د شخړې له کبله نږدې ۵۰ کسان ووژل شول.

اسوشېټېډ پرس په خپل یوه راپور کې ویلي، چې د سنیانو او شیعه ګانو ترمنځ نښتې لومړی د جولای په میاشت کې پیل شوې وې؛ خو بیا دغه اختلافات پر مذهبي تاوتریخوالي بدل شول، چې تر اوسه په کې لسګونه کسان وژل شوي دي.

د اداني ګروپ بنسټ ایښودونکي او هندي میلیارډر ګوتم اداني د شنبې پر ورځ ( د لیندۍ لسمه) د امریکايي چارواکو لخوا د فساد او رشوت اخیستنې تورونه رد کړل او څرګندوي، چې اداني ګروپ له نړیوالو مقرراتو سره سم عمل کړی دی.

امریکایي چارواکو ګوتم اداني د هغه وراره ساګر داني او د اداني ګرین ګروپ سی ای او وینټ ایس جین د هند لپاره د سولر برښنا قراردادونو خوندي کولو لپاره د ۲۶۵ میلیون ډالرو رشوت ورکولو تور لګولی او امریکایي پانګه اچوونکي یې ګمراه کړي دي.

اداني ګروپ د امریکا تورونه رد کړي او هغه یې "بې اساسه" بللي او ژمنه یې کړې، چې ټولې شونې قانوني لارې به وڅاري.

د اداني د څرګندونو له مخې: له دوه اوونیو څخه لږ مخکې، مونږ د امریکا لخوا له یو لړ تورونو سره مخ شوو. دا لومړی ځل ندی، چې مونږ له داسې ننګونو سره مخ یوو.

نوموړي پرته له جزئیاتو ویلي په نننۍ نړۍ کې منفي کړنې د حقایقو پر پرتله چټکې خپریږي او لکه څنګه، چې مونږ د قانوني بهیر له لارې کار کوو، زه غواړم له نړیوال اطاعت څخه خپله بشپړه ژمنتیا بیا تائید کړم.

اداني، چې د هند په شمالي ښار جیپور کې خبرې کولې وایي: هغه څه، چې زه تاسې ته ویلای شم هغه دا دی؛ هر برید مونږ پیاوړي کوي او هر خنډ د یو ډېر مقاومت لرونکي اداني ډلې لپاره پر حوصلې بدلیږي.

په هند کې ډېري اپوزیسیون ګوندونه د هند لومړی وزیر نریندرا مودي او بهارتیا جنتا ګوند تورنوي، چې د اداني ملاتړ کوي او په هند کې د هغه پر ضد د تحقیقاتو مخه نیسي؛ خو د مودي ګوند دواړه تورونه رد کړي دي.

حکومت تر اوسه د دادني پر وړاندې د جرم د اعلان په اړه تبصره نده کړې؛ د مودي بهارتیا جنتا ګوند ویلي، چې دوی د عدني د دفاع لپاره هیڅ دلیل نلري او زیاتوي، چې ګوند د صنعتکارانو خلاف ندی او دوی یې د ملت جوړونې لپاره په هڅو کې شریک ګڼي.

د اداني ګروپ لوی مالي افسر د جمعې پر ورځ دا تورونه رد کړل او د هند حکومت وویل، چې دوی په دې اړه د متحده ایالاتو څخه هیڅ غوښتنه نده ترلاسه کړې.