تسنیم خبري سرچینې د نړیوالې ډلې د راپور او د رویټرز د څرګندونو له مخې څرګنده کړې، چې د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي د اوکرایني او امریکایي چارواکو ترمنځ له خبرو اترو مخکې د سعودي ولیعهد محمد بن سلمان سره ولیدل. په داسې حال کې، چې واشنګټن له اوکراین سره د روسیې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د پام وړ پرمختګ ته هیله من دی.

د سعودي عربستان دولتي خبري سرچینې SPA د سې‌شنبې پر ورځ سهار راپور ورکړ، چې د سعودي ولیعهد په جده کې د غونډې پرمهال د اوکراین د کړکېچ د حل او سولې ته د رسېدو لپاره د نړیوالو هڅو لپاره د پاچایۍ پر ملاتړ ټینګار وکړ.

امریکا، چې یو وخت د اوکراین اصلي متحد و؛ د جګړې د ژر پای ته رسولو په اعلان کې یې د شخړې په اړه خپله پالیسي بدله کړې، له مسکو سره یې نېغې اړیکې نیولی دی. په داسې حال کې، چې د اوکراین لپاره یې پوځي مرستې او د استخباراتو شریکول هم بند کړي دي.

اوکراین، چې په سپینه ماڼۍ کې له یوې نوې تګلارې سره مخ شوی او د زیلینسکي او د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ ترمنځ له ویجاړونکو ناندرو وروسته د “عملي” اړیکو لپاره پرې فشار راوړی دی.

سعودي عربستان په ۲۰۲۲ کې پر اوکراین د روسیې له برید راپدېخوا د منځګړي رول لوبولی دی؛ د بندیانو د تبادلې په ګډون یې تېره میاشت د مسکو او واشنګټن ترمنځ د خبرو اترو کوربه توب هم کړی دی.

د سې‌شنبې ورځې خبرې اترې د امریکا او اوکراین د چارواکو ترمنځ په سپینه ماڼۍ د زیلینسکي له ناکامې ناستې وروسته لومړۍ رسمي غونډه ده. د منځني ختیځ لپاره د ټرمپ استازي سټیو ویټکوف ویلي، چې هغه پوره هیلې لري.

هغه له فاکس نیوز سره په یوه مرکه کې ویلي: “زه فکر کوم، چې زمونږ تګ هلته د پام وړ پرمختګ لپاره دی.”

له ویټکوف وپوښتل شول، چې آیا زیلینسکي به په روانه اوونۍ کې د کانونو د تړون لاسلیک کولو لپاره امریکا ته راستون شي؟ ویلي: “زه هیله من یم، چې ټولې نښې مثبتې دي.”

د امریکا بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو ډېر محتاط چلند غوره کړی او وایي، چې د کانونو د معاملې په اړه جزئیات اوس هم کار ته اړتیا لري.

هغه زیاته کړې، چې خبرې اترې د تړون له لاسلیک کولو پرته هم بریالۍ کیدی شي او ټینګار یې وکړ، چې د سولې د ترلاسه کولو او د امتیازاتو ورکولو لپاره باید د کیف د چمتووالی کچه معلومه شي.

د ټرمپ تر سخت فشار لاندې، زیلینسکي هڅه کړې چې وښيي چې کیف ژمن دی چې ژر تر ژره جګړه پای ته ورسوي؛ سره له دې، چې د امریکا د امنیتي تضمینونو په ترلاسه کولو کې پاتې راغلی[ ځکه، چې کیف یې د سولې د هرې معاملې لپاره اړین ګڼي.

زیلینسکي ویلي، چې هغه به د سې‌شنبې پر ورځ له امریکایي چارواکو سره په خبرو اترو کې برخه وانخلي او د اوکراین په پلاوي کې به د هغه د کارمندانو مشر د هغه د بهرنیو چارو او دفاع وزیران او د ولسمشرۍ په اداره کې یو لوړ پوړی پوځي چارواکی ګډون ولري.

زیلینسکي د ایکس په یوه پوسټ کې څرګنده کړې: “زمونږ له اړخه؛ مونږ په بشپړ ډول رغنده خبرو اترو ته ژمن یوو او هیله لرو، چې د اړینو پرېکړو او ګامونو په اړه بحث او هوکړه وکړو.”

حقیقي وړاندیزونه پر میز دي. ” چټک او ګټور حرکت ته اړتیا ده.”

امریکايي چارواکو ویلي؛ دا غونډه د دې لپاره ده، چې کیف د جګړې د پای ته رسولو لپاره روسیې ته د مادي امتیازاتو ورکولو ته لیواله دی او که نه.

یوه امریکایي چارواکي ویلي: “مونږ غواړو وګورو، چې آیا اوکراینیان نه یوازې په سولې کې، بلکې حقیقي سولې ته هم لېوالتیا لري.”

ټرمپ د یکشنبې پر ورځ ویلي، چې هغه له راتلونکو خبرو اترو څخه د ښو پایلو تمه لري او زیاته وي، چې واشنګټن “تقریبا” له کیف سره د استخباراتو شریکولو ځنډول پای ته رسولي دي.

روبیو ویلي، چې اوکراین له دې مخکې د امریکا ټول دفاعي معلومات ترلاسه کړي دي.

د خبرو اترو په درشل کې، روسیې د کیف او د اوکراین په نورو برخو هوايي بریدونه وکړل او د اوکراین هوايي ځواک اعلان وکړ، چې هېواد یې د توغندیو د برید له خطر سره مخ دی.

ویټکوف، چې خبرې اترې یې تنظیم کړي ویلي؛ نظر دا دی، چې “د سولې تړون او همدارنګه د لومړني اوربند لپاره چوکاټ ترلاسه شي.”

زیلینسکي په هوا او سمندر کې د اوربند او همدارنګه د بندیانو د تبادلې غوښتنه کړې، چې د هغه څرګندونو له مخې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د روسیې د ژمنې ازموینه کیدی شي.

د رویټرز ویلي، مسکو د لنډمهاله اوربند نظر رد کړې؛ ځکه، چې د انګلستان او فرانسې لخوا هم وړاندیز شوې و.

دغه راز څرګنده شوې، چې دا د کیف لپاره د وخت اخیستلو او د هغه د پوځي سقوط د مخنیوي لپاره یو اقدام دی.

د امریکا د ملاتړ په اړه د پوښتنې په ځواب کې زیلینسکي پخپلو اروپایي متحدینو غږ کړی، چې خپل ملاتړ زیات کړي؛ ځکه، چې د کیف د جګړې د ډګر وضعیت خرابیږي او پر روسیې فشار زیاتیږي، چې له کرسک سیمې څخه ووځي.

په راپور کې ویل شوي، چې روسیې د اوکراین د خاورې شاوخوا پېنځمه برخه د کریمیا په ګډون کنتولوي، چې په ۲۰۱۴ کال کې یې له ځان سره یوځای کړه او ځواکونه یې هم په ختیځ دونیڅک سیمه کې تر فشار لاندې دي او د جګړې له ډګر څخه پر لرې پرتو ښارونو یې د ډرون او توغندیو بریدونه زیات کړي دي.

د زیلینسکي د څرګندونو له مخې؛ روسیې یوازې په تېره اوونۍ کې پر اوکراین ۱۲۰۰ هوايي لارښود بمونه، نږدې ۸۷۰ بریدګر ډرونونه او له ۸۰ څخه ډېر توغندي توغولي دي.

د کاناډا واکمن لیبرال ګوند د یکشنبې پر ورځ (د کب نولسمه) ناوخته پر پراخه اکثریت مارک کارني د هېواد د راتلونکي لومړي وزیر په توګه وټاکه.

کارني، چې پخوا یې د کاناډا د مرکزي بانک د مشر په توګه یې دنده ترسره کړې؛ نوموړی به د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ګواښونو په اړه د زړور دریځ په نیولو کې هیڅ وخت ضایع نکړي.

د وروستۍ شمېرنې له مخې؛ ۵۹ کلن کارني د لېبرال ګوند د ۸۵.۹ سلنې رایو پر ګټلو بریالی شوی دی. کارني به په راتلونکو ورځو کې د لېبرال ګوند د مشر او د کاناډا د اوسني لومړي وزیر جسټین ټروډو ځای ناستی شي؛ خو ممکن د اوږدې مودې لپاره په دې مقام کې پاتې نشي.

کاناډا به سږ کال د اوکټوبر په میاشت کې ټاکنې وکړې؛ خو کارني کولی شي په څو اوونیو کې لومړنۍ ټاکنې ترسره کړي. اوسنۍ نظرپوښتنې د اپوزیسیون محافظه کار ګوند د ترټولو مشهور انتخاب په توګه ښیي.

کارني د خپلې بریا په وینا کې خبرداری ورکړ، چې د ټرمپ پر مشرۍ امریکا هڅه کوي، چې کاناډا تر خپل واک لاندې کړي؛ خو ټینګار یې وکړ، چې دا هڅه باید ناکامه شي.

د کاناډا په پلازمېنه اوټاوا کې د لېبرال ګوند د ټاکنو د پایلو له اعلان وروسته کارني ویلي: “امریکایان زمونږ سرچینې، زمونږ اوبه، زمونږ ځمکه او زمونږ هېواد غواړي … ټرمپ زمونږ پر کارګرانو، زمونږ پر کورنیو او زمونږ سوداګرۍ برید کوي. مونږ نشو کولی، چې د بریالیتوب اجازه وکړو.”

کارني، چې پخوا یې د کاناډا بانک او د انګلستان بانک مالي سرچینې مشري کوله؛ په اسانۍ سره خپل اصلي سیال د ټروډو مرستیال کریسټیا فریلینډ ته ماتې ورکړه. فريلینډ په ۲۰۱۵ کال کې د ټروډو د لومړي وزیر کېدو راپدېخوا د کاناډا په کابینه کې څو لوړ پوړي مقامونه لري.

د لېبرال مشرتابه سیالۍ ته د ننوتلو راپدېخوا، کارني ادعا کړې، چې هغه د ټرمپ له بریدونو څخه د کاناډا د دفاع لپاره غوره نوماند دی.

ولسمشر ټرمپ په وار وار کاناډا له امریکا سره د یوځای کېدو په اړه خبرې کړې دي. سربېره پردې، ټرمپ په دې وروستیو کې امریکا ته پر صادر شویو ځینو کاناډایي توکو باندې ۲۵٪ درندې تعرفې ولګولې.

ټروډو د خپل ځایناستې د اعلانولو مخکې په اوټاوا کې د لېبرال ملاتړو ته په یوه الوداعي وینا کې وویل: “کاناډایان زمونږ د ګاونډي لخوا له وجودي ننګونې سره مخ دي.”

د دې راپور د خپرېدو پورې امریکایي چارواکو د کارني او ټروډو د څرګندونو په اړه تبصره نده کړې.

کارني استدلال کړی، چې هغه د ټرمپ د سوداګرۍ پالیسیو لپاره یو مناسب بدیل دی. هغه رای ورکوونکو ته یادونه وکړه، چې هغه د کاناډا بانک د ۲۰۰۸ او ۲۰۰۹ کلونو مالي بحران له لارې رهبري کړ او بیا یې د انګلستان بانک بحران اداره کړ، چې په ۲۰۱۶ کال کې د بریګزیت وروسته رامنځته شو.

ټروډو د جنورۍ پر شپږمه اعلان وکړ، چې هغه به د کاناډا د لومړي وزیر په توګه استعفا ورکړي او د کاناډا خلکو ته یې ومنله، چې هغه په ​​راتلونکو ټاکنو کې “غوره انتخاب نشي کیدی”.

د ټروډو په مشرتابه مخ  پر زیاتېدونکي مخالفت او د کاناډا د مالیې وزیر ناڅاپي استعفا، د ټروډو پر مشرۍ حکومت کې سیاسي بحران رامنځته کړی دی.

ټروډو، چې اوس ۵۳ کلن دی؛ یوه لسیزه مخکې د کاناډا لومړی وزیر وټاکل شو او له دوه پرله‌پسې بریاوو سره د کاناډا په تاریخ کې د تر ټولو د اوږدې مودې د لومړي وزیرانو په توګه وټاکل شو.

په تېرو دوه کلونو کې د ټروډو شهرت مخ پر کمیدو شو؛ په ځانګړې توګه د انفلاسیون او د کورونو د کمښت په اړه یې د خلکو غصه راوپاروله.

نظرپوښتنې ښيي؛ د کاناډا لیبرال ګوند پرته له دې، چې څوک یې مشري کوي؛ په راتلونکو ټاکنو کې به له سیال محافظه کار ګوند څخه وروسته پاتې وي.

رویټرز راپور ورکړی؛ د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین د پنجشنبې پر ورځ یو تجربه لرونکی لوړ پوړی ډیپلومات الکساندر دارچوف په امریکا کې د سفیر په توګه وټاکه، چې له هغه هېواد سره نږدې اړیکې رامنځته کړي، چې اوکراین او د واشنګټن اروپایي متحدین یې حیران کړي دي.

د بهرنیو چارو وزارت تېره اوونۍ ویلي وه، چې واشنګټن په ترکیه کې د روسیې او امریکایي چارواکو ترمنځ په یوه غونډه کې د دارچوف د ګمارنې لپاره شین څراغ ښودلی و، چې اوس د بهرنیو چارو وزارت د شمالي امریکا د څانګې د مشر په توګه دنده ترسره کوي.

د تېرې پنجشنبې پر ورځ په استانبول کې دا شپږ ساعته غونډه د دواړو هېوادونو د سفارتي اړیکو د عادي کولو لپاره د اوبو ګرمولو وروستۍ نښه وه.

په دې راپور کې راغلي: د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د اوکراین د جګړې په اړه خپلې پخوانۍ تګلارې بدلې کړې؛ له مسکو سره یې دوه اړخیزې خبرې اترې پیل کړې او تېره اوونۍ یې په سپینه ماڼۍ کې د اوکراین له ولسمشر ولادمیر زیلینسکي سره له ناندرو وروسته کیف ته پوځي مرستې وځنډولې.

مسکو او واشنګټن له څه وخت راپدېخوا د سفارت د کارمندانو او ملکیتونو په اړه په یو لړ ډیپلوماټیکو شخړو کې ښکېل ول، چې د روسیې د څرګندونو له کبله یې اړیکې ترینګلې کړې وې.

روسیه له تېر اوکټوبر راپدېخوا، چې پخواني سفیر اناتولي انتونوف له دندې استعفا ورکړه؛ په واشنګټن کې سفیر نه‌درلود.

د رویټرز د راپور له مخې؛ ۶۴ کلن دارچوف په واشنګټن کې دوه ځلې د اوږده وخت لپاره سفارتي خدمت کړی او له ۲۰۱۴ څخه تر ۲۰۲۱ پورې په کاناډا کې د دې هېواد سفیر هم و.