د افغانستان چاپېریال ساتنې ملي ادارې یوه پلاوي، چې مشري یې د دې ادارې مالي او اداري مرستیال سعدالدین سعید لرله؛ د چین په بیجینګ کې د آسیا-پسیفیک سیمه‌ییزې او د باسل، روټرډام او سټاکهولم نړیوالو کیمیاوي کنوانسیونونو د کنفرانسونو د چمتووالي په غونډه کې ګډون وکړ.

دا غونډه د درې اړخیزو کنوانسیونونو له رسمي کنفرانس څخه مخکې د نظرونو د تبادلې او همغږۍ لپاره جوړه شوه، چې ټاکل شوې د ۲۰۲۵ کال د اپریل له اته‌ویشتمې څخه د می تر دولسمې پورې د سویس په ژنیو کې ترسره شي.

د غونډې په بهیر کې د سټاکهولم کنوانسیون د ملي تطبیقي پلان وړاندې کول، د کنوانسیون صمیمو ته د ۱۰ نویو مادو د اضافه کولو پر وړاندیز غور کول او د کیمیاوي موادو د نړیوال مدیریت په اړه د ملګرو ملتونو د راپور پر تحلیل بحث وشو.

د افغانستان اسلامي امارت پلاوي په خپلو خبرو کې د نړیوالې همکارۍ پر ارزښت ټینګار وکړ او د کنوانسیونونو غړو او د ملګرو ملتونو له چاپېریال پروګرام څخه یې د تخنیکي او مالي ملاتړ د پیاوړتیا غوښتنه وکړه، چې په افغانستان کې د کنوانسیونونو د مقرراتو د پلي کولو بهیر ډېر اغېزمن شي.

همدارنګه پلاوي د باسل، روټرډام او سټاکهولم کنوانسیونونو پر راتلونکو پروګرامونو او په غونډو کې د افغانستان د فعال ګډون پر اړتیا ټینګار وکړ او د نړیوالو چاپېریالي ژمنو پر مسوولیت د پلي کولو لپاره یې خپله ژمنه اعلان کړه.

د ملګرو ملتونو د ماشومانو د وجهي صندوق (یونیسف) یوه چارواکي خبرداری ورکړی، چې د میانمار ځینې سیمې د وروستۍ ویجاړونکې زلزلې له کبله بشپړې ویجاړې شوې دي او دا ناورین مخ پر پراخېدو دی.

جولیا ریس ویلي، چې د زلزلې قربانیانو اړتیاوې مخ پر زیاتېدو دي او د زلزلې قربانیانو د ژغورنې لپاره د فرصت کړکۍ تړل کیږي.

د میانمار پوځي واکمن خبرداری ورکړی، چې په دې هېواد کې د ۷.۷ درجې زلزلې له کبله د مړو شمېر به له ۳ زره څخه ډېر شي، چې له کبله یې ۲ زره ۷۱۹ کسان مړه شوي او ۴۴۱ نور ورک دي.

مرستندویه ډلو د سې‌شنبې پر ورځ خبرداری ورکړ، چې زلزله ځپلې سیمې د خوړو، اوبو، سرپناه او روغتیا پاملرنې له سخت کمښت سره مخ دي او د ژوندي پاتې شویو کسانو د موندلو فرصت مخ پر خلاصېدو دی.

دا تر ټولو قوي زلزله وه، چې د جنوب ختیځې آسیا دې هېواد په تېره یوه پېړۍ کې تجربه کړه. زلزلې د میانمار دوه‌یم لوی ښار، منډالې او نیپیداو ته هم پراخ زیانونه واړول.

د ملګرو ملتونو ادارو ویلي، چې روغتونونه تر فشار لاندې دي او د ژغورنې هڅې د بېخبناوو د زیان او کورنۍ جګړې له کبله له خنډ سره مخ شوې.

د میانمار پوځي حکومت له نړیوالې ټولنې څخه د مرستې غوښتنه کړې، چې تر اوسه پورې یوازې چین، روسیې او هند، له ګاونډ هېوادونو سره یوځای، د ژغورنې او بیارغونې په عملیاتو کې د مرستې لپاره د مرستې ډلې او بشري تجهیزات دې هېواد ته لېږلي دي.

د ملګرو ملتونو د بشري میشت ځایونو پروګرام (یو این هبیتات) ويلي، چې په افغانستان کې ۲۱ میلیون خلک دا مهال د اوبو له ناورین سره مخ دي او دا هېواد د اوبو پر زیربناوو پراخې پانګونې ته اړتیا لري.

د دې پروګرام مشرې سټیفاني لوس په یوه راپور کې څرګنده کړې، چې افغانستان د اوبو په زیربناوو کې پراخې پانګونې ته اړتیا لري.

د مېرمن لوس د څرګندونو له مخې: د افغانستان لوی ښارونه لکه کابل، کندهار او هرات هم د اوبو له رامنځته شوي ناورین سره مخ دي؛ ځکه، چې د ځمکې لاندې اوبه د ټیټېدو په حال کې دي.

د ملګرو ملتونو د بشري میشت ځایونو پروګرام په افغانستان کې د اوبو د کمښت په اړه دا خبرداری په داسې وخت کې ورکوي، چې د سره صلیب نړیوالې کمیټې (ICRC) د اټکلونو له مخې؛ اتیا سلنه افغانان کافي اوبو ته لاسرسی نلري.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره (FAO) په افغانستان کې د دې هېواد د یخچالونو چټکه ویلېکېدا د اوبو د کمښت لامل بللی او څرګندوي، چې دا یخچالونه د اقلیم د بدلون له کبله ویلې کېږي، چې له کبله یې افغانستان د اوبو له کمښت سره مخ او د اوبو لګولو او خوراکي توکو تولید یې هم له ګواښ سره مخ کړی دی.

دا په داسې حال کې ده، چې د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې ځینې خلک د اوبو له کمښت اندېښمن شوي او وايي، چې د اوبو کمښت مو ژوند له ننګونې سره مخ کړی دی.