د بهرنیو چارو وزارت چارسمبالي امیر خان متقي د ختیځې مدیترانې سیمې لپاره د روغتیا نړیوالې ټولنې له مشرې حنان بلخي او مل پلاوي سره په کتنه کې له دې ټولنې څخه وغوښتل، چې د افغانستان روغتیايي سیستم تجهیز او پیاوړی کړي.

په دې کتنه کې، چې نن (دوشنبه د لړم اته‌ویشتمه) تر سره شوه؛ متقي ویلي، چې د څلور لسیزو جګړو له کبله د هېواد لرې پرتې سیمې له روغتیايي خدمتونو بې برخې پاتې شوې دي.

دغه راز امیر خان متقي وغوښتل، چې د درملو په برخه کي دي کورني صحي سکټورونه غښتلی شي، چې د افغانستان صحي مرکزونه  تمویل او افغانان له صحي پلوه پرځان بسیا شي.

د هیواد د بهرنیو چارو وزیر همدراز د پوليو او نورو ساري ناروغيو سره د ګډې مبارزې په اړه هم خبرې وکړې او له دې پلاوي یې وغوښتل، چې د پولیو او نورو نارغیو لابراتوارونه دي په افغانستان کې جوړ او فعاله شي.

دغه راز د د روغتیا نړیوالې ټولنې (WHO)سیمه‌یزې مشرې حنان بلخي له اسلامي امارت څخه مننه وکړه، چې له (WHO) سره یې تل همکارۍ کړې او د کار کولو فرصتونه یې ورته برابر کړي دي.

حنان بلخي د سعودي عربستان په جده کې د «مکروب ضد درملو پر وړاندې د مقاومت» پر نوم د وزیرانو څلورمي ناستې په اړه، چې په دې وروستیو کې جوړه شوې وه هم معلومات وړاندي کړل او څرګندوي؛ د روغتیا په اړه په نړیوالو ناستو کې هڅه کوي، چې افغانستان ته د نړیوالو روغتیاپالانو پام راوګرځوي.

دغه راز حنان بلخي ژمنه وکړه، چې په افغانستان کي به د داخلي صحي بنسټونو سره له نږدې کار وکړي، چې پیاوړی او تجهیز شي.

همداراز په ننۍ ناسته کې د بېل ګېټس بنسټ د نړېوال انکشاف رییس کرېستوفر جې اِلیس ویلي؛ بنسټ یې هڅه کوي، چي په افغانستان کې د پوليو يا ګوزڼ د ساري او خطرناکې ناروغۍ د له‌منځه وړلو لپاره ګټور ګامونه پورته کړي.

ویل کیږي، چې د افغانستان لپاره د یونیسیف چارواکي ویلي؛ اداره یې  له افغان حکومت سره کار کوي، چې نړیوال بانک له پنجشېر څخه کابل ته د پاکو اوبو دلیږد پروژه پلې کړي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږۍ دفتر (OCHA) وايي، د هېواد روغتیايي سیسټم د سقوط په حال کې دی او په دې اړه اندېښنې زیاتې شوې دي.

اوچا، چې د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه تر ۲۰۲۴ کال پورې بشري وضعیت او اقتصادي بحران څېړلی څرګندوي: سره له دې، چې افغانستان د اسلامي امارت د واکمنۍ په درې کلونو کې شاوخوا ۶ اعشاریه ۷ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې؛ خو په دغه هېواد کې بشري او اقتصادي بحران اوس هم پخپل حال پاتې دی.

دغه بنسټ د ښځو او نجونو پر بنسټیزو حقونو د بندیزونو او خنډونو زیاتوالی یو له هغو عواملو ګڼي، چې په تېرو درېو کلونو کې یې دغه کړکېچ نور هم پیاوړی کړی دی.

د دې ټولنې د معلوماتو له مخې، افغانستان یوازې په ۲۰۲۲ ز. کال کې شاوخوا ۳ اعشاریه ۳ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې ده.

اوچا د بانکدارۍ په سکټور کې د ګډوډۍ او د دوه اړخیزو پراختیایي همکاریو د ناڅاپه ځنډ له کبله رامنځته شوی سخت اقتصادي زوال، د خوراکي توکو د نه خوندیتوب د کچې لوړوالی، بېېوزلي او وچکالي په هېواد کې د اوسني بحران د نورو عواملو په توګه یاد کړل.

په دې شننه کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال څخه تر اوسه پورې اسلامي امارت له ۳۹۲ اوامرو څخه ۷۱ یې په بشردوستانه چارو کې د افغان ښځو ګډون په مستقیمه توګه پر نښه کړی دی.

اوچا وايي، چې د اسلامي امارت دغو لارښوونو په افغانستان کې د بشري فعالیتونو پر وړاندې د پام وړ ننګونې رامنځته کړې دي.

په دې شننه کې راغلي، چې د مرسته کوونکیو هېوادونو لخوا د بودجې کمېدا به په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د اوسنيو بشري فعاليتونو ساتل ناشوني کړي.

دا په تاسې حال کې ده، چې د اسلامي امارت عامې روغتیا وزارت چارسمبالي د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق له حوزوي مشر سره په لیدنه کې د افغانستان د روغتايي سیسټم د پیاوړتیا لپاره د نړیوالو روغتیايي ادارو مرسته اړینه یاده کړې ده.

د افغانستان عامې روغتیا وزارت په ۱۶ ولایتونو کې د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا د ملي فرعي کمپاین پیل خبر ور کړی دی.

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت ویاند شرافت زمان امرخېل ويلي؛ نن (دوشنبه د لړم اوومه) د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا ملي فرعي کمپاین په کابل، کندهار، هلمند، روزګان، زابل، فراه، لغمان، کونړ، نورستان، ننګرهار او سویل ختیځ، ختیځ، لویدیځ او شمال ختیځو ولایتونو کې پیل شوي دي.

د عامې روغتیا وزارت ویاند زیاته کړې؛ دغه کمپاین به درې ورځې روان وي، چې په کې به له ۵ کلونو څخه ټیټ عمره شاوخوا ۶ اعشاریه ۲ میلیون ماشومانو ته د ګوزڼ واکسین ورکړ شي.

شرافت زمان د کورنیو له مشرانو، دیني عالمانو او قومي مخورو وغوښتل، چې په یادو ولایتونو کې له ۵ کلونو تيټ عمره ماشومانو ته د ګوزڼ واکسین د کمپاین په تطبیق کې د وزارت له واکسیناتوران سره همکاري وکړي.

د عامې روغتیا وزارت چارواکي زیاتوي؛ په روان کال کې د پولیو کومه مثبته پېښه ثبت شوې نده او دغه وزارت غواړي، چې د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا له لارې د دغې ناروغۍ مخه ونیسي.