روغتيا
په افغانستان کې ۳۲۹۲ کسان پر ایدز ناروغۍ اخته دي
د عامې روغتیا وزارت د یکشنبې پر ورځ د لیندۍ ۱۳ / د دسمبر ۴ د ایدز د نړیوالې ورځې مراسم د (اچ آی وي معاینه وکړئ) تر شعار لاندې جوړ او تر سره کړل.
د عامې روغتیا وزارت له ایدز سره د مبارزې له نړیوالې ورځې د اچ آی وي وړیا، آسانه او محرمانه یې معاینه کړئ، تر شعار لاندې نمانځنه وکړه.
د دې وزارت چارواکي وايي، چې په نړۍ له دې ناروغۍ د مړینې کچه ټيټه شوې او په افغانستان کې هم د دې ناروغۍ خپرېدا صفر اعشاریه یو سلنې ته رسېږي.
د عامې روغتیا وزارت چارواکي وايي؛ په هېواد کې څه باندې درې زره کسان پر ایدز اخته دي، چې ۷۵ سلنه یې نرینه او ۲۵ سلنه یې ښځې دي.
د دوی د څرګندونو له مخې؛ له پېنځلس کلونو کم عمره ماشومان هم پدې معلوماتو کې راغلي دي.
د دې وزارت د خدماتو وړاندې کولو چارو مرستیال حبیب الله آخوندزاده ویلي؛ پدې ناروغۍ له دولس زره شکمنو کسانو څخه یوازې درې زره کسان یې ایدډز لري، چې ۷۵ سلنه یې نرینه او پاتې نور یې ښځينه او کم شمېر یې ماشومان دي.
اقتصادي ستونزې، کډوالي، د مکروبي وینو تزریق، د خلکو د عامه پوهاوي د سطحې ټيټوالی او په مخدره توکو روږدېدل د دې ناروغۍ د زیاتوالي عوامل بلل شوې دي.
د عامې روغتیا وزارت دا هم ويلي، چې دغه وزارت له ډېرې کمې بودجې سره د دې ناروغۍ پر وړاندې مبارزه کوي.
د عامې روغتیا وزارت د وقایوي طب رییس حیدر خان وایي: مونږ له اقتصادي ستونزو سره سره هڅه کړې، چې پر ایدز له اخته کسانو سره مرسته وکړو.
د یو شمېر څرګندونو له مخې؛ په افغانستان کې د نورو هېوادونو پر پرتله، پر ایدز د اخته ناروغانو شمېر ډېر لږ دی.
په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان چارواکی محمد اختر وایي: تر دې مهاله پر ایدز د اخته ۳۲۹۲ کسان تشخیص شوی، چې ۲۷ سلنه یې له خپلې ناروغۍ خبر ول او ۹ اعشاریه ۵ سلنه نور یې بیا د درملنې لاندې دي.
پر ایدز اخته ناروغ محمد ادریس د تخصصي شفاخانو نشتوالی، د درملو کموالی او د خلکو ناوړه چلند څخه شکایت کوي او وایي: اووه کاله کیږي، چې پرې اخته شوی یم؛ خو دا ناروغي روانه درملنه غواړي، چې په افغانستان کې تخصصي روغتون، درمل او دارو د ناروغانو سترې ستونزې دي.
د ایدز یو بل ناروغ عبدالسمیع وایي: له ناروغۍ مو لس کاله تېر شوي او له ډېرو ستونزو سره مخ یم. مونږ د دې ناروغۍ د درملنې لپاره معیاري روغتون او درملنې ته اړ یوو، چې دمګړۍ دا آسانتیاوې نلرو.
د معلوماتو له مخې، د نړۍ ۴۰ اعشاریه یو میلیون کسان پر ایډز اخته دي او هر کال یو اعشاریه پېنځه نوي ناروغان ور زیاتیږي.
په تېر کال کې له دې ناروغۍ ۶ زره کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی او هر کال له ټولو اخته کسانو ۲۷ سلنه یې له دې ناروغۍ رغېږي.
تازه خبرونه
د افغانستان روغتیايي سیسټم د اندېښنې وړ دی – اوچا
اوچا، چې د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه تر ۲۰۲۴ کال پورې بشري وضعیت او اقتصادي بحران څېړلی څرګندوي: سره له دې، چې افغانستان د اسلامي امارت د واکمنۍ په درې کلونو کې شاوخوا ۶ اعشاریه ۷ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې؛ خو په دغه هېواد کې بشري او اقتصادي بحران اوس هم پخپل حال پاتې دی.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږۍ دفتر (OCHA) وايي، د هېواد روغتیايي سیسټم د سقوط په حال کې دی او په دې اړه اندېښنې زیاتې شوې دي.
اوچا، چې د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه تر ۲۰۲۴ کال پورې بشري وضعیت او اقتصادي بحران څېړلی څرګندوي: سره له دې، چې افغانستان د اسلامي امارت د واکمنۍ په درې کلونو کې شاوخوا ۶ اعشاریه ۷ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې؛ خو په دغه هېواد کې بشري او اقتصادي بحران اوس هم پخپل حال پاتې دی.
دغه بنسټ د ښځو او نجونو پر بنسټیزو حقونو د بندیزونو او خنډونو زیاتوالی یو له هغو عواملو ګڼي، چې په تېرو درېو کلونو کې یې دغه کړکېچ نور هم پیاوړی کړی دی.
د دې ټولنې د معلوماتو له مخې، افغانستان یوازې په ۲۰۲۲ ز. کال کې شاوخوا ۳ اعشاریه ۳ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې ده.
اوچا د بانکدارۍ په سکټور کې د ګډوډۍ او د دوه اړخیزو پراختیایي همکاریو د ناڅاپه ځنډ له کبله رامنځته شوی سخت اقتصادي زوال، د خوراکي توکو د نه خوندیتوب د کچې لوړوالی، بېېوزلي او وچکالي په هېواد کې د اوسني بحران د نورو عواملو په توګه یاد کړل.
په دې شننه کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال څخه تر اوسه پورې اسلامي امارت له ۳۹۲ اوامرو څخه ۷۱ یې په بشردوستانه چارو کې د افغان ښځو ګډون په مستقیمه توګه پر نښه کړی دی.
اوچا وايي، چې د اسلامي امارت دغو لارښوونو په افغانستان کې د بشري فعالیتونو پر وړاندې د پام وړ ننګونې رامنځته کړې دي.
په دې شننه کې راغلي، چې د مرسته کوونکیو هېوادونو لخوا د بودجې کمېدا به په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د اوسنيو بشري فعاليتونو ساتل ناشوني کړي.
دا په تاسې حال کې ده، چې د اسلامي امارت عامې روغتیا وزارت چارسمبالي د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق له حوزوي مشر سره په لیدنه کې د افغانستان د روغتايي سیسټم د پیاوړتیا لپاره د نړیوالو روغتیايي ادارو مرسته اړینه یاده کړې ده.
روغتيا
په افغانستان کې ۶ اعشاریه ۱ میلیون خلک لومړنیو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی لري – یونیسف
یونیسف زیاته کړې، چې اوسمهال په افغانستان کې ۶ اعشاریه ۱ میلیون وګړي اړینو روغتیايي خدمتونو ته لاس رسی لري.
د ملګرو ملتونو د ماشومانو صندوق څرګنده کړې، چې د روان کال په سپټمبر میاشت کې یې له ۲۴۰۰ روغتیايي مرکزونو سره مرسته وکړه.
یونیسف زیاته کړې، چې اوسمهال په افغانستان کې ۶ اعشاریه ۱ میلیون وګړي اړینو روغتیايي خدمتونو ته لاس رسی لري.
سربېره پدې په ۱۰ ولایتونو کې ۵۰ ښوونځي پاکو اوبو، د لاس مینځلو اسانتیاوو او نوي جوړ شويو یا ترمیم شويو تشنابونو ته لاسرسی ترلاسه کړ.
په هر حال د سپټمبر تر میاشتې پورې، په افغانستان کې د ماشومانو لپاره د یونیسف د بشردوستانه مرستو غوښتنه (HAC) یوازې ۴۱ سلنه تمویل شوې ده.
افغانستان په نړۍ کې یو له سترو بشري ناورینونو څخه دی، چې د لسیزو جګړو، د اقلیم د سختو ټکانونو او سخت اقتصادي زوال وروسته ۲۳ اعشاریه ۷ میلیون خلک بشري مرستو ته اړتیا لري.
یونیسف دا هم اعلان کړی، چې سږکال ۳۳ سلنه نفوس د خپل عاید ډېره برخه د غیر دوامداره عایداتي سرچینو څخه ترلاسه کوي، چې په ۲۰۲۳ کې ۲۶ سلنه وه.
ویل کیږي، چې اوس د یونیسف پر ملاتړ په کلینیکونو کې د اړتیا وړ درملو ته لاسرسی شونی دی.
روغتيا
په افغانستان کې د ګوزڼ واکسین فرعي کمپاین پیل شو
د افغانستان د عامې روغتیا وزارت ویاند شرافت زمان امرخېل ويلي؛ نن (دوشنبه د لړم اوومه) د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا ملي فرعي کمپاین په کابل، کندهار، هلمند، روزګان، زابل، فراه، لغمان، کونړ، نورستان، ننګرهار او سویل ختیځ، ختیځ، لویدیځ او شمال ختیځو ولایتونو کې پیل شوي دي.
د افغانستان عامې روغتیا وزارت په ۱۶ ولایتونو کې د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا د ملي فرعي کمپاین پیل خبر ور کړی دی.
د افغانستان د عامې روغتیا وزارت ویاند شرافت زمان امرخېل ويلي؛ نن (دوشنبه د لړم اوومه) د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا ملي فرعي کمپاین په کابل، کندهار، هلمند، روزګان، زابل، فراه، لغمان، کونړ، نورستان، ننګرهار او سویل ختیځ، ختیځ، لویدیځ او شمال ختیځو ولایتونو کې پیل شوي دي.
د عامې روغتیا وزارت ویاند زیاته کړې؛ دغه کمپاین به درې ورځې روان وي، چې په کې به له ۵ کلونو څخه ټیټ عمره شاوخوا ۶ اعشاریه ۲ میلیون ماشومانو ته د ګوزڼ واکسین ورکړ شي.
شرافت زمان د کورنیو له مشرانو، دیني عالمانو او قومي مخورو وغوښتل، چې په یادو ولایتونو کې له ۵ کلونو تيټ عمره ماشومانو ته د ګوزڼ واکسین د کمپاین په تطبیق کې د وزارت له واکسیناتوران سره همکاري وکړي.
د عامې روغتیا وزارت چارواکي زیاتوي؛ په روان کال کې د پولیو کومه مثبته پېښه ثبت شوې نده او دغه وزارت غواړي، چې د ګوزڼ واکسین د پلي کېدا له لارې د دغې ناروغۍ مخه ونیسي.
-
تازه خبرونه3 days ago
تېر کال په افغانستان کې د اوبو لګولو سلګونه ډندونه جوړ شول
-
تازه خبرونه2 days ago
په پغمان کې د اور لګېدنې له کبله دوه کسان مړه شوي او سلګونه خلکو ته مالي زیانونه اوښتي
-
سوداگري2 days ago
افغانستان ته د ایران غیرنفتي صادرات ۳۱ سلنه ډېر شول
-
د هوا حالاتو بدلونونه3 days ago
اسپانیا کې د سېلابونو له کبله د مړو شمېر ۲۱۴ کسانو ته رسېدلی
-
نړۍ2 days ago
پر غزې د اسرائیلو په هوايي بریدونو کې لږ تر لږه ۳۱ کسان ووژل شول
-
تازه خبرونه2 days ago
دا ځل پر اسرائیلو پېچلی، ویجاړوونکی او خونړی برید کوو – ایران
-
تازه خبرونه3 days ago
له ایران څخه هره ورځ لږ تر لږه درې زره افغان کډوال ایستل کېږي
-
روغتيا2 days ago
په افغانستان کې ۶ اعشاریه ۱ میلیون خلک لومړنیو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی لري – یونیسف