د عامې روغتیا وزارت ويلي، چې د ننګرهار ولایت د عامې روغتیا رییس امین‌الله شریف پر مشرۍ له تورخم څخه راسیتنېدونکو افغانانو ته د روغتیايي خدمتونو د پراخولو په اړه یوه ناسته تر سره شوې، چې په کې د روغتیا نړیوالې ټولنې، یونیسف، پلې کوونکي بنسټ جک JAC او د یو شمېر نورو موسسو استازو ګډون کړی و.

د عامې روغتیا وزارت په خبرپاڼه کې راغلي، چې په دې غونډه کې د بېړني غبرګون او چمتووالي، د راستنېدونکو لپاره د روغتیایي خدماتو د پراخولو او د موجوده ستونزو د حل په اړه بحث او نظرونه تبادله شول.

همدارنګه پرېکړه وشوه، چې د روغتیایي مرکزونو او روغتیایي کارمندانو شمېر دې ډېر شي، چې د راستنېدونکو روغتیایي ستونزې بخپل وخت حل شي.

دغه راز د افغان سرې میاشتې ټولنې ويلي، چې په تېره اوونۍ کې یې له پاکستان څخه جبري ایستل شویو شاوخوا ۲۰۰۰ افغان کډوالو ته روغتیايي خدمات وړاندې کړي دي.

دې بنسټ زیاته کړې، چې چمتو شوي خواړه هم هره ورځ ۱۵۰۰ راستنېدونکو ته وېشل کیږي.

ویل کیږي، چې هره ورځ پاکستانی اړوند چارواکي زرګونه افغانان جبري اوباسي. د جبري ایستلو د روان پړاو له پیل راپدېخوا ۱۷ میندو په سرحدي روغتیايي مرکزونو او بېړنيو زېږنتونونو کې خپل ماشومان زیږولي دي.

په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه وايي؛ د بودجې د کمښت له کبله به د اړینو روغتیايي خدماتو ۸۰ سلنه له لاسه ورکړي او ورسره به ۱.۸ میلیون نور افغانان اساسي روغتیايي خدماتو ته له لاسرسي بې برخې شي.

په راپور کې راغلي، چې په میلیونونه خلک د زیان منونکو ډلو په ګډون لکه ښځې، ماشومان، زاړه، کډوال او راستنېدونکي به له دې حیاتي خدماتو څخه بې برخې پاتې شي. د دې مرکزونو له تړلو سره، میندې به خوندي زیږون ته لاسرسی ونلري، ماشومان به  ژوند ژغورونکو واکسینونو ته له لاسرسی بې برخې شي او ټولنه به د وژونکو ناروغیو له خپرېدو څخه خوندي پاتې نشي.

له هغې وروسته، چې ۱۶۷ روغتیايي مرکزونه د بودجې د نشتوالي له کبله وتړل شول او ۱.۶ میلیون خلکو د افغانستان په ۲۵ ولایتونو کې ژوند ژغورونکو روغتیايي خدماتو ته لاسرسی له لاسه ورکړ؛ په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه اوس اندېښنه ښیي، چې د بودجې د نشتوالي له کبله شونې ده، چې د اړینو روغتیايي خدماتو ۸۰ سلنه، چې دا اداره یې ملاتړ کوي وځنډول شي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې په راپور کې راغلي: “په افغانستان کې د روغتیا نړیواله ټولنه پدې اړه ژوره اندېښنه لري، چې د بودجې کمښت به د ۸۰ سلنه اړینو روغتیايي خدماتو د بندیدو لامل شي. په میلیونونه خلک، د زیان منونکو خلکو په ګډون لکه ښځې، ماشومان، زاړه، بې ځایه شوي خلک او راستنېدونکي، به حیاتي روغتیايي خدمتونو ته لاسرسي له لاسه ورکړي.

د روغتیا نړیواله ټولنه وايي، چې د افغانستان په شمال، لویدیځ او شمال ختیځ کې له درېیمې برخې څخه زیات روغتیايي مرکزونه، چې تر ټولو ډېر زیانمن شوي، تړل شوي او د بشري ناورین له احتمالي خطر سره مخ شوي دي.

د دې ټولنې اوسنی ملاتړ د میلیونونه افغانانو لپاره د اړینو روغتیايي خدماتو د ساتلو لپاره کافي ندی.

د عامې روغتیا وزارت د روغتیا نړیوالې ټولنې د اندېښنې په اړه څه ندي ویلي؛ خو له دې مخکې یې ویلي وه، چې دوی غواړي د هېواد په لرې پرتو سیمو کې نور روغتیايي مرکزونه جوړ کړي.

د روغتیا نړیوالې ټولنې اعلان وکړ، چې سعودي عربستان په افغانستان او پاکستان کې د ګوزڼ یا پولیو د له منځه وړلو لپاره د ۵۰۰ میلیون ډالرو ژمنه کړې ده.

دې ټولنې د دوشنبې پر ورځ (د کب شپږمه) په خبرپاڼه کې لیکلي، چې دا بودجه د ۲۰۲۴ کال په اپریل کې د سعودي عربستان لخوا ژمنه شوې وه.

د روغتیا نړیوالې ټولنې ویلي، چې تېر کال په دې دوه هېوادونو کې د پولیو ۹۹ پېښې ثبت شوې دي.

دا کچه پیسې دې ویروس ته ځانګړې کیږي که څه هم په ۲۰۲۵ کال کې د پولیو لومړۍ قضیه درې ورځې وړاندې په بادغیس ولایت کې وموندل شوه.

پاکستان هم سږ کال د دې ناروغۍ درې پېښې تائید کړې دي.

افغانستان او پاکستان د هغو هېوادونو له ډلې څخه دي، چې تر اوسه په بشپړه توګه د پولیو په له منځه وړلو کې بریالي شوي ندي.

دا په داسې حال کې ده، چې تېره ورځ د هېواد په ختیځ زون کې د ګوزڼ د له منځه وړلو کمبیاین پیل شوی دی.