د اقتصادي کمیسیون تخنیکي کمیټې نوبتي غونډې د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت د شپږ کرنیزو نمایشي او ترویجي کمپلکسونو د جوړولو طرحه ومنل شوه.

د ریاست الوزراء له دفتره په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې په هرات، هلمند، ننګرهار او بلخ ولایتونو کې به د  ۶ کرنیزو نمایشي او ترویجي کمپلیکسونو د جوړولو طرحه پلې شي.

د دغې طرحې له مخې؛ به د هېواد په طبیعي ځنګلونو کې د لرګیو وهلو مخنیوی ترسره او د ځنګلونو د بیا احیا لپاره بنسټیز ګامونه واخیستل شي.

د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال وايي، دغه کمپلکس د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت لخوا د ۵۴۹ میلیون افغانیو پر لګښت په ۴۵۰۰ جریبه ځمکه کې جوړېږي.

ویل کیږي، چې په دې غونډه کې د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت له لوري په هېواد کې د طبیعي ځنګلونو د لرګیو او د ځنګل د فرعي محصولاتو څخه د ګټې اخیستنې پر جوړه شوې کړنلاره هم بحث وشو.

د افغانستان او پاکستان ګډې سوداګرۍ خونې مسوولین وايي، چې  په روان کال کې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګرۍ حجم تر ټولو ټیټ حد ته رسیدلي دی.

د افغانستان او پاکستان د ګډې سوداګرۍ خونې د مسوولینو د څرګندونو له مخې؛ پاکستان ته د هېواد صادارت له نږدې دوه میاشتو نامنظم کیدو وروسته په دې وروستیو کې بیخي ودرېدل، چې له کبله يي افغان او پاکستاني لوري ته لسګونه میلیون ډالر زیان اوښتی دی.

دوی ویلي، چې پاکستاني  لوري تل د افغان صادارتو او محصولاتو د فصل په وخت کې د افغان صادارتو پر وړاندې ستونزې جوړوي او د دې ستونزو د نه اواري له کبله دا بهیر ټکنی شوی دی.

د افغانستان او پاکستان د ګډې سوداګرۍ خونې رییس خان جان الکوزی وایي: د افغانستان او پاکستان سوداګرۍ ته تل پاکستاني لوري ستونزې جوړي کړي؛ کله يي لارې تړلي، کله يي اداري ستونزي جوړې کړي او کله هم مالیات لوړوي. زه فکر کوم، چې په روان کال کې به د افغانستان او پاکستان سوداګري ډېره ټیټه وي.

د کرنې او مالدارۍ خونې مسوولینو ويلي؛ په روان کال کې د پاکستان لخوا دې هېواد ته د صادارتو په وړاندې د رامنځته شویو ستونزو له کبله د سوداګرو سلګونه موټر سابه او تازه میوې د خرابېدو ترڅنګ بڼوالو او بزګروته ګڼ مالي زیانونه اړولي .

د کرنې او مالدارۍ خونې مرستیال میرویس حاجي‌زاده ویلي: له پاکستان سره د تورخم په ګډون د ټولو بندرونو تړل کیدل د هېوادوالو او سوداګرو لپاره کومه نوې خبره نده. دا زیان مونږ ته تل رسیدلی مونږ سړخونې نلرو؛ نو باید د بدیلو مارکیټونو په لټه کې شوو، چې دا ستونزه مو بنسټیزه حل شي.

د اقتصادي چارو شنونکیو ويلي، چې افغان حکومت باید له پاکستان پرته د نورو مارکیټونو په لټه کې شي، چې د هېواد صادرات نورو مارکیټونو ته واستول شي. دوی له خصوصي  سکټور څخه غوښتنه کوي، چې د هېواد د کرنیزو محصولاتو ته د معیاري لېږد او تړلو په برخو کې ستنډردونه هم لوړ کړي.

په کابل کې د تره خېل ۲۵۲ میګاولټ امپیر سب سټېشن او له چمتلې څخه دې سب سټېشن ته د ۲۲۰ کیلو ولټ برښنا د لېږد پروژې کار د اسلامي امارت د لوړ پوړیو چارواکو په شتون کې پیل شو.

دغه پروژې د کورنيو شرکتونو لخوا د ۱۸ اعشاریه ۷ ميليون ډالرو پر پانګونې پلې کېږي او له بشپړېدو سره به يې د ۲۵۰ زره ګډونوالو او صنعتي پارکونو د برښنا ستونزه اواره شي.

د ریاست الوزراء سیاسي مرستیال د یکشنبې پر ورځ د دغو پروژو د پرانیستې په مراسمو کې ویلي، چې د افغانستان د اوبو کنټرول، د اوبو خوندي کول، د بادي، لمریزې او حرارتي برښنا تولید او د کرنې پراختیا د دغه وزارت له لومړیتوبونو څخه دي او د اسلامي امارت دا عمل د هیڅ ګاونډي او بل هیڅ هېواد پر زیان ندی.

نوموړي همدا راز زیاته کړې، چې د افغانستان خاوره د هیڅ هېواد پر ضد نده کارول شوې او نړۍ هم له اسلامي امارت سره تعامل غواړي.

هغه ویلي: نړۍ اوس پوهیږي، چې یو باثباته او پر ځان‌بسیا افغانستان یوازې د اسلامي امارت په شتون سره ممکن دی. اسلامي امارت په عمل کې ثابته کړې، چې د افغانستان له خاورې هیچاته زیان نه رسیږي او نن نړۍ له افغانستان سره همکارۍ او تعامل ته لېواله ده.

له بلې خوا د برښنا شرکت مسوولینو اعلان کړی، چې له ترکمنستان او ازبکستان څخه د دوه زره میګاواټه برښنا لېږد دوه پروژې تر کار لاندې دي، چې له پلي کېدو سره به یې په هېواد کې د برښنا د کمښت ستونزه اواره شي او صنعتي پارکونو ته به ۲۴ ساعته برښنا هم برابر شي.

د برښنا شرکت رییس عبدالباري عمر ویلي: د دې پروژو له پلي کېدو سره به د کابل ښار ټولو صنعتکارانو، سوداګرو او د استوګنې کورونو ته ۲۴ ساعته برښنا ورکړ شي.

دغه راز د خصوصي سکټور استازي وايي، چې د دې پروژې له پلي کېدو سره به د صنعتکارانو د برښنا د نشتوالي ستونزه اواره شي.

هغه اوس هم له بهر مېشتو افغان پانګوالو غواړي، چې هېواد ته راستانه شي او پانګونه وکړي.

د انرژۍ او اوبو وزارت وايي، ډېر ژر به په زابل کې د اوبو یو لوی بند جوړ شي. د پاشدان بند د جوړېدو چارې هم بشپړې شوې او د کابل د شاه او عروس بند د لېږد د حسابونو د تصفیې چارې روانې دي، چې په پایله کې به یې د کابل ښار ۲۰ زره کورنیو ته د څښاک پاکې اوبه برابرې شي او زرګونه هکتاره ځمکه به خړوبه او دوه میګاواټه برښنا تولید کړي.