د ملګرو ملتونو د بشري میشت ځایونو پروګرام (یو این هبیتات) ويلي، چې په افغانستان کې ۲۱ میلیون خلک دا مهال د اوبو له ناورین سره مخ دي او دا هېواد د اوبو پر زیربناوو پراخې پانګونې ته اړتیا لري.

د دې پروګرام مشرې سټیفاني لوس په یوه راپور کې څرګنده کړې، چې افغانستان د اوبو په زیربناوو کې پراخې پانګونې ته اړتیا لري.

د مېرمن لوس د څرګندونو له مخې: د افغانستان لوی ښارونه لکه کابل، کندهار او هرات هم د اوبو له رامنځته شوي ناورین سره مخ دي؛ ځکه، چې د ځمکې لاندې اوبه د ټیټېدو په حال کې دي.

د ملګرو ملتونو د بشري میشت ځایونو پروګرام په افغانستان کې د اوبو د کمښت په اړه دا خبرداری په داسې وخت کې ورکوي، چې د سره صلیب نړیوالې کمیټې (ICRC) د اټکلونو له مخې؛ اتیا سلنه افغانان کافي اوبو ته لاسرسی نلري.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره (FAO) په افغانستان کې د دې هېواد د یخچالونو چټکه ویلېکېدا د اوبو د کمښت لامل بللی او څرګندوي، چې دا یخچالونه د اقلیم د بدلون له کبله ویلې کېږي، چې له کبله یې افغانستان د اوبو له کمښت سره مخ او د اوبو لګولو او خوراکي توکو تولید یې هم له ګواښ سره مخ کړی دی.

دا په داسې حال کې ده، چې د افغانستان په بېلابېلو سیمو کې ځینې خلک د اوبو له کمښت اندېښمن شوي او وايي، چې د اوبو کمښت مو ژوند له ننګونې سره مخ کړی دی.

د فراه او کندهار د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ریاستونو چارواکو ويلي، چې په دغو دوه ولایتونو کې د سېلابونو له کبله ۲۹ کسان مړه شوي او ۹ نور ټپیان دي.

د فراه د طبیعي پېښو د څارنې مشر محمد اسرائیل سیار آریانا نیوز ته تائید کړې، چې د سې‌شنبې پر ورځ د دې ولایت په پشتکوه قلعه کاه ولسوالۍ کې د سېلاب له کبله ۲۱ کسان مړه شوي او ۶ نور ټپیان دي.

د سیار د څرګندونو له مخې؛ دا خلک د تفریح ​​لپاره د پشتکوه قلعه کاه غرونو ته تللي وه، چې ناڅاپه سېلاب لاهو کړل.

د کندهار د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ریاست چارواکو هم ویلي، چې په دې ولایت کې د سېلابونو له کبله ۱۱ کسان مړه او ټپیان شوي دي.

دوی ویلي؛ د دې ولایت په اوومه ناحیه کې یوه ښځه او در ماشومان د خپل کور د چت د لوېدو له کبله خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.

دوی زیاته کړې، چې د دې ولایت د پېنځمې امنیتي حوزې په اړوند سیمه کې د سېلابونو له کبله درې ښځې او یو ماشوم مړه شوي دي.

دوه ماشومان او یو بل کس هم ټپیان شوي دي.

چارواکو ویلي، چې د یکشنبې پر ورځ د شمالي آسټرالیا په کوینزلینډ ایالت کې د سختو سیلابونو له کبله یو کس مړ شوی او زرګونه نور بې ځایه شوي دي.

د کوینزلینډ چارواکي وایي، چې هینچین په بروک شایر نومې ساحلي سیمه کې لوی سیلاب روان دی، چې د ایالت د پلازمېنې بریزبن څخه شاوخوا ۵۰۰ کیلومټره شمال ته د ۱۱ زره خلکو ټولنه ده.

د چارواکو د څرګندونو له مخې، د ټاونسویل څو ښارګوټي هم د اغېزمن شوي دي.

شمالي کوینزلینډ د جستو زیرمې او همدارنګه د سپینو زرو، سرب، مسو او اوسپنې لویې زیرمې لري. ټاونسویل د سیمې لپاره د اساسی فلزاتو د پروسس یو لوی مرکز دی.

د رویټرز په وینا، دا سیمه په ۲۰۱۹ کال کې سختو سیلابونو د سرب او جست غلظت د ریلګاډي لېږد ګډوډ کړ او په زرګونه ملکیتونو ته یې زیان ورساوه.

د سیمه‌ییزو بېړني مدیریت چارواکو د یکشنبې پر سهار وویل؛ “په ټیټو سیمو کې اوسیدونکي باید خپل د ژغورنې کټونه راټول کړي او په لوړو لوړو سیمو کې خوندي ځای ته ولاړ شي. دا وضعیت ممکن د ژوند او ملکیت لپاره ګواښ وي.”

د آسټرالیا د هوا پېژندنې ادارې په خپله اوبپاڼه کې لیکلي، چې سیلاب د ټیټ فشار سیسټم له کبله رامنځته شوی، چې د استوایی رطوبت څخه بډای دی او زیاتوي، چې د ۲۴ ساعتونو د باران ټولټال احتمال تر ۳۰ سانتي مټرو پورې رسیږي.

په بیان کې ویل شوي، “د فشار د قوت او موقعیت او ټیټوالي په پام کې نیولو سره، په سیمه ایزه کچه د درنو څخه تر ډیرو درنو بارانونو او زیان رسونکو بادونو احتمال ممکن د راتلونکې اوونۍ تر پیل پورې دوام وکړي.”

په وروستیو کلونو کې د آسټرالیا ختیځ ته پرلپسې سیلابونه راغلي، چې د جنورۍ په ۲۰۲۳ کې یې  ګاونډ شمالي سیمې ډوب کړې.