د ازبکستان چارواکو ويلي، چې افغانستان د آمو سیند له اوبو څخه خپله برخه ترلاسه کوي او تاشکند په دې برخه کې  له کابل سره کومه ستونزه نلري.

د ازبکستان د اوبو سرچینو وزیر ویلي، چې افغانستان د آمو سیند  اوبو ته د لاسرسي مشروع حق لري او د خپل هېواد له خلکو یې وغوښتل، چې د اوازو یا ناسمو معلوماتو تر اغېز لاندې را نشي.

د قوش تېپې کانال،  چې پیل یې تر یوې اندازې پورې سیمه‌ییز حساسیتونه راپارولي دي.

د ازبکستان ولسمشر یو ځل ویلي وه، چې د آمو سیند د اوبو په اړه باید خبرې اترې وشي.

هغه وخت د اسلامي امارت چارواکو وویل، چې دوی د آمو سیند په اړه له هیڅ هېواد سره هیڅ تړون نلري او د خبرو اترو اړتیا هم نشته.

اوس ازبکستاني چارواکي دې باور ته رسیدلي، چې افغانستان به د قوشتېپې کانال پر جوړولو له سیند څخه خپله برخه ترلاسه کړي او د تاوتریخوالي لپاره هیڅ ځای نشته.

د ازبکستان د اوبو سرچینو وزیر شوکت خمرایوف وایي: “افغانان زمونږ ګاونډیان او خپلوان دي؛ دوی حق لري، چې له آمو سیند څخه اوبه تر لاسه کړي. آیا مونږ باید وسله پورته کړو او جګړه وکړو؟ نه! مونږ ښې اړیکې جوړوو.”

د اوبو څېړونکي وایي؛ د آمو سیند د هېواد په شمال کې د اوبو له مهمو سرچینو څخه دی او تاجکستان، ازبکستان او ترکمنستان له کلونو راپدېخوا ترې ګټه اخلي؛ خو افغانستان په جګړو کې د ښکېلتیا له کبله کلونه کلونه له دې اوبو څخه ګټه نده اخیستې او اوس اسلامي امارت غواړي د قوشتېپې کانال پر بشپړولو خپله برخه اوبه راوګرځوي.

کارپوهانو ويلي، چې د کانال پر بشپړېدو او په کې له پانګونې سره به افغانستان لږ تر لږه د غنمو په تولید کې پر ځان‌بسیا شي.

ویل کیږي، چې د قوش تیپې کانال له ۲۸۰ کیلومټرو څخه ډېر اوږد دی او په بلخ، جوزجان او فاریاب ولایتونو کې به ۱.۲ میلیون هکتاره ځمکه خړوبه کړي.

د عامې روغتیا وزارت چارسمبالي(سرپرست) د افغانستان لپاره د قطر له شارژدافیر مردف القاشوطي سره وکتل.

د عامې روغتیا وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ په کابل کې د قطر سفارت شارژدافیر په بېلابېلو روغتیايي برخو کې د خپل هېواد له همکارۍ ډاډ ورکړی دی.

د عامې روغتیا وزارت د خبرپاڼې له مخې؛ په دې غونډه کې د روغتونونو لپاره د تجهیزاتو د برابرولو، په کندهار کې د ۴۰۰ بستریز روغتون د جوړولو او د روغتیايي کارکوونکو د ظرفیت لوړولو په اړه بحث او خبرې وشوې.

د ۲۰۲۳ کال د نومبر په لومړیو کې د عامې روغتیا وزارت اعلان وکړ؛ قطر پلان لري، چې د کندهار ولایت خلکو ته یو ۴۰۰ بستریز روغتون جوړ کړي. همدارنګه د ۲۰۲۳ کال په سپټمبر کې راپورونه خپاره شول، چې د قطر خیریه بنسټ د روغتون جوړولو ژمنه کړې ده؛ خو تر اوسه پورې قطر په حقیقت کې د جوړولو کار ندی پیل کړی.

دا په داسې حال کې ده، چې نړیوالو روغتیايي ادارو ویلي؛ د افغانستان روغتیا سیسټم نشي کولی د نړیوالو ټولنو له مرستې پرته په سمه توګه فعالیت وکړي او د دې وړتیا نلري، چې په یوازې ځان له پولیو او نري رنځ سره مبارزه وکړي.

د بهرنیو چارو وزارت د څرګندونو له مخې؛ روزا اوتونبایوا امیر خان متقي ته په امنیت شورا کې د خپلې وینا، د یوناما د ماموریت غځولو او په نیویارک او ویانا کې د غونډو په اړه معلومات ورکړل.

د بهرنیو چارو وزارت د عامه اړیکو رییس ضیا احمد تکل ويلي، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه پلاوي (یوناما) مشرې د بهرنیو چارو وزارت له چارسمبالي(سرپرست) امیر خان متقي سره په کابل کې د نشه‌يي توکو پروړاندې د مبارزې، د خصوصي سکټور د پیاوړتیا او د بانکدارۍ ستونزو د حل لپاره د یوناما د هڅو په اړه خبرې وکړې.

دغه راز نوموړي زیاته کړې، چې امیر خان متقي د اسلامي امارت دریځ ته د درناوي په صورت کې د ملګرو ملتونو له ټولو نوښتونو سره د همکارۍ پر اړتیا ټینګار کړی دی.

دا غونډه وروسته له هغه کېږي، چې د ملګرو ملتونو امنیت شورا په دې وروستیو کې په افغانستان کې د یوناما ماموریت د یو بل کال لپاره وغځاوه.

د یوناما د ماموریت له غځولو مخکې اسلامي امارت د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو منفي راپورونو یادونه کړې او څرګنده کړې یې ده، چې یوناما په تېر کال کې خپل اصلي اهداف ندي تعقیب کړي او فعالیتونه یې د افغانستان لپاره اغېزمن نه ول.