د ایران د غالۍ، هنر او لاسي صنایعو خونې د کمیسیون مشر مرتضی حاجي آقامیري ويلي، افغان غالیو د ایراني غالیو بازار زیانمن کړی دی.

د مهر خبري سرچینې د خبر له مخې؛ مرتضی حاجي آقامیري د ایران د غالۍ اوبدلو، هنرونو او لاسي صنایعو خونې د کمیسیون په غونډه کې ویلي؛ دا کمیسیون غواړي، چې ایران ته د افغان غالیو د قاچاق د مخنیوي لپاره د حل یوه لار ومومي.

د ایران د غالۍ اوبدونکیو او صادروونکیو ټولنې مشر هم ویلي، چې پخوا به قاچاقي غالۍ پټې پلورل کېدې؛ خو اوس په بازار کې ښکاره پلورل کېږي.

د ایران د غالیو تولیدوونکیو او صادروونکیو ټولنې مرستیال حامد چمن‌روخ هم ویلي، چې دوی د غالیو د قاچاق په اړه له پیله تر مشهده د هغو د رسېدو په اړه بشپړ معلومات لري.

هغه زياته کړې، چې دا سوداګریز کالي د تايباد له پولې او د پاخه سړکونو له لارو ايران ته داخلېږي.

د ايران د غاليو، هنرونو او لاسي صنايعو خونې د کمیسيون مرستيال هم په دې ناسته کې ويلي، چې پخوا به هندي غالۍ ايران ته واردېدلې او اوس افغان غالۍ واردېږي.

د افغانستان د سوداګرۍ اوپانګونې خونې، مسوولینو په متحده اماراتو کې د افغانستان لپاره د امریکا د سفارت له چارسمبالې سره په لیدنه کې له هغې غوښتي، چې د افغانستان په اقتصادي بیارغاونه کې همکاري وکړي او د افغانستان د سوداګرۍ پر وړاندې بانکي ستونز حل کړې.

د سوداګرۍ او پانګونې خونې مسوولینو په دې لیدنه کې د افغان سوداګرو لپاره د سوداګریزو اسانتیاوو، بهرنۍ پانګونې، بانکي بندیزونو او ترې د رامنځته شویو ستونزو پر حل بحث او خبرې کړې دي.

د سوداګرۍ او پانګونې خونې غړی خان جان الکوزی وایي؛ د امریکا سفارت چارسمبالې سره مو دهېواد د سوداګرۍ او اقتصادي فعالیتونو پر وړاندې د پرتو ستونزو د شریکولو ترڅنګ له هغې د حل غوښټنه وکړه، چې په هېواد کې مو اقتصادي ماشین منظم حرکت وکړي.

بل لور ته د افغانستان لپاره د امریکا سفارت چارسمبالې کرن ډیکر د افغانستان د خصوصي سکټور د ملاتړ په برخه کې له خپلې ژمنتیا خبر ورکړ.

هغې ویلي: هیله ده، چې د دواړو اړخونو تر منځ په افغانستان کې د اقتصادي پرمختګ او د کاري فرصتونو د رامنځته کولو لپاره د همکارۍ مناسبه فضا رامنځته شي.

د اقتصادي چارو شنونکيو ويلي، چې د خصوصي سکټور لخوا د هېواد د اقتصادي ستونزو د اواري لپاره دا هڅې اړینې دي او د نړیوالو لخوا د بانکي ستونزو حل به په هېواد کې پر اقتصادي ودې او پراختیا مثبت اغېز وکړي.

د اقتصادي چارو شنونکی شمس احمدزی وایي: د امریکا او غرب لخوا د هېواد پر بانکي سکټور تحریمونو پر اقتصادي نظام منفي اغېزې کړي. د دې ستونزو د حل لپاره باید خبري وشي؛ که هغه دولتي وي یا خصوصي، خو باید د ستونزې د حل لپاره هڅې تر سره شي.

د سوداګرۍ او پانګونې خونې مسوولینو ویلي، چې له پاکستان سره یې له سوداګریزو لارو څخه په دې روستیو کې د پکتیا ډنډ‌پټان ولسوالۍ  د خرلاچي لار پرانستل شوې، چې تر یوه بریده پرې صادرات پیل شوي؛ خو دوی له پاکستاني لوري غوښتنه کوي، چې د تورخم او سپین بولډک لارې دې هم د دوه اړخیزې او منظمې سوداګرۍ لپاره پرانستل شي.

د یوې سروې پر بنسټ د بدخشان ولایت د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ ریاست چارواکو ویلي، چې د هېواد په دوه‌ییم ملي پارک کې د مارکوپولو هوسۍ شمېر د کمېدو له ګواښ سره مخ کړی دی.

د بدخشان د کرنې اوبو لګولو او مالدارۍ رییس امان الله حسن وايي، د مارکوپولو هوسۍ او څارویو د ژوندي وضعیت پېژندنه او سروې د ملي پارک ریاست، د چاپېریال او ځنګلي ژویو د ساتنې انسټیټیوټ له خوا د واخان په پامیر کلا سیمه کې ترسره شوې ده.

د امان الله حسن د څرګندونو له مخې؛ د دغو حیواناتو د وضعیت معلومولو لپاره یې د کندوز په غاربن درو، نخشیر شیت، منجلق، جلمشېر، علیسو، دیده سپون، جن علي، مورستان او د بدخشان واخان ولسوالۍ په لوی پامیر شکارګاه کې یوه سروې کړې ده.

نوموړي زیاته کړې، چې د دوی د سروې ډلې د کتنو پر بنسټ د مارکوپولو هوسۍ او ایبکس ibex له شل رمو څخه د سمندر له سطحې څخه د ۴۰۰۰ مټرو په لوړوالي کې د دوی موندنې ښیي، چې د نفوسو د تاکم او چاپېریالي شرایطو له مخې په ۲۰۲۱ کې د WCS بنسټ لخوا د ورکړ شوې احصائې پر پرتله د دې نادر حیوان نسل کم شوی دی.

مارکوپولو هوسۍ یو له هغو نادرو څارویو څخه ده، چې د بدخشان د واخان ولسوالۍ په پامیر کې یې شتون د بهرنیو سیلانیانو د جلبولو اصلي لامل دی او دا څاروی د افغانستان، تاجکستان او چین په سرحدي سیمو کې ګرځنده څري.