د افغانستان حکومت ویلي؛ د ترلاسه شویو شواهدو پر بنسټ د ایران په کلګان دره کې یو شمېر افغانانو ته پر ډزو او چاودنو مرګ او ژوبله اوښتې ده.

د افغان حکومت له لوري نن ( پنجشنبه د لړم لسمه ) یوه خبرپانه خپره شوې او څرګندوي: د ایران او پاکستان پر پوله د یو شمېر افغانانو د وژل کېدو او ټپي کېدو په تړاو د کاري پلاوي موندنې ښيي، چې د ایران په کلګان دره کې پر افغانانو ډزې او چاودنې شوې دي.

په خبرپاڼه کې ليکل شوي، چې په دې وروستيو کې د افغانستان اسلامي امارت دریاست الوزراء پر سپارښتنه د هغو راپورونو د څېړلو لپاره يوه کمیټه وټاکل شوه، چې ګواکې د ايران او پاکستان پر پوله يو شمېر افغانان وژل شوي او ټپيان دي.

د کورنيو چارو وزارت د امنيتي مرستيال مل پاسوال محمد ابراهيم صدر پر مشرۍ ټاکلي پلاوي کار پيل کړ، چې د ملي دفاع، بهرنيو چارو، سرحدونو، قومونو او قبايلو وزارتونو او د استخباراتو د عمومي رياست استازي یې ملتيا کوي.

د اسلامي امارت په خبرپاڼه کې راغلي: د ترلاسه شويو شواهدو له مخې د ايران په کلګان دره کې دوه افغانان پر ډزو وژل شوي او ٣٤ نور ټپيان دي، چې د پلاوي لخوا راليږدول شوي دي. یو شمېر نور یې اوس هم په ایران او پاکستان کې دي او پلاوی یې د ترلاسه کولو او رالېږدولو هڅې کوي.

خبرپاڼې زياته کړې، چې تراوسه پورې د دغې پېښې څېړنه بشپړه شوې نده او په دې اړوند د پلاوي کار روان دى او د څېړنې جزئيات به وروسته وړاندې شي.

دا په داسې حال کې ده، چې تېره میاشت د ایران د بشري حقونو د څار ادارې حل‌وش خبر ورکړی و، چې شاوخوا ۳۰۰ افغانان، چې غوښتل یې د سیستان بلوچستان له لارې ایران ته ننوځي د دغه ولایت د سراوان په کلګان سیمه کې د سرحدي ځواکونو لخوا پر ډزو له مرګ او ژوبلې سره مخ شول.

د افغانستان لپاره د ایران سفیر او ځانګړي استازي حسن کاظمي قُمي د حال‌وش راپور رد کړی دی.

حال‌وش په خپل راپور کې د دوه عیني شاهدانو د څرګندونو له مخې ویلي وه، چې په دې پېښه کې یوازې له ۶۰ څخه تر ۷۰ پورې کسان ژوندي پاتې شوي او پاتې نور ټول وژل شوي او یا هم ټپیان دي.

کلګان د ایران او پاکستان ترمنځ سرحدي سیمه ده، چې په سراوان ولسوالۍ کې پرته ده. دا سیمه د افغانستان له نیمروز ولایت څخه هم ډېره لرې نده؛ خو افغانان هڅه کوي د پاکستان د بلوچستان له لارې په غیر قانوني توګه ایران ته ولاړ شي.

د اسلامي امارت د رهبر د ۵ سوه نولسمې ګڼې حکم له مخې؛ د چارسمبالي حکومت ټول مسوولان، مجاهدین، منسوبین او عام هېوادوال اړ دي، چې د کورنیو چارو وزارت له اجازې پرته د سپکو او درندو وسلو او مهماتو له ساتنې او لېږد - رالېږد څخه ډډه وکړي.

کورنیو چارو وزارت په یوه خپره شوې خبرپاڼه کې لیکلي؛ د ټولو سپکو او درندو وسلو د ګرځولو لپاره پخواني جوازونه، استعلامونه، مکتوبونه او خطونه لغو اعلان شوي او د باور وړ ندي.

کورنیو چارو وزارت وایي؛ نوي جوازونه د جرمونو د کشف او پر وړاندې یې د مبارزې ریاست د ډایاک مدیریت لخوا وېشل کیږي.

یاد وزارت ویلي؛ د اسلامي امارت د رهبر د ۱۲۵۹ ګڼې حکم له مخې: د موټرو د تورو ښېښو او پردو لپاره هم جوازونه د همدې مدیریت لخوا ویشل کیږي او له جواز پرته حکومتي او ملکي وګړي د تورو ښېښو او پردو لرونکیو موټرو د ګرځولو اجازه نلري.

ویل کیږي، چې ټولو ملکي ادارو، ملي سوداګرو، صرافانو او عامو هېوادوالو د وسایطو پر ښېښو د تورو پردو د لګولو لپاره دې قانوني جوازونه د کورنیو چارو وزارت له ډایاک مدیریت څخه ترلاسه کړي.

د یادونې ده، چې د ملي دفاع وزارت او د استخباراتو لوی ریاست برحاله منسوبین، چې د اسلامي امارت د پورته یاد شویو ګڼو حکمونو له مخې پر شرایطو برابر وي؛ د خپلو ادارو له لورې ورته جوازونه چاپ او وېشل کيږي.

د افغانستان د کانونو او پټروليم وزارت پلاوي چین ته په خپل سفر کې د کانونو د همکاریو د پياوړتيا په کنفرانس کې ګډون کړی او د کرنې اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت پلاوي له چینايي چارواکو سره د بې‌ وزلۍ د کمولو او د کرنې د ودې او پراختیا په اړه خبرې کوي.

د راپورونو له مخې؛ په دې کنفرانس کې به د دواړو هېوادونو ترمنځ د تخنیکي همکاریو پر پراختیا خبرې وشي.

د انرژۍ او اوبو وزارت چارسمبالي عبداللطیف منصور، چې د انرژۍ په کنفرانس کې د ګډون لپاره بیجینګ ته تللی و وايي؛ په دې سفر کې یې اړینې لاسته راوړنې لرلي او چینايي لوري ژمنه کړې، چې په افغانستان کې به د انرژۍ پر تولید پانګونه وکړي.

د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت مرستیال هم د بې‌وزلۍ د کمولو او د کرنې د پراختیا په غونډه کې د افغانستان د لیدلوري د څرګندولو لپاره چین ته سفر کړی دي.

همدا راز به د دې وزارت چارسمبالی صدراعطم عثماني له چینايي چارواکو سره د افغانستان د کرنې په برخه کې د پانګونې پر فرصتونو خبرې وکړي.

چین تر بل هر هېواد ډېر د اسلامي امارت پر لوري د دوه اړخیزو همکاریو لاسونه غځولي او په بېلا بېلو ناستو کې د اسلامي امارت د چارواکو ګډون د دې ښودنه کوي، چې دې همکارۍ عملي اړخ موندلی دی.

اوسمهال چینایي کمپنۍ په افغانستان کې د لویو کانونو د استخراج قراردادونه لري. لکه د قشغري له څاګانو څخه د تېلو استخراج او د لوګر ولایت د مس عینک کان اسخراج.

که څه هم د کارپوهانو پر اند د مس عینک د استخراج لپاره یو لړ خندونو وخت ضایع کړی؛ خو په دې اړه لومړني کارونه پیل شوي دي.