نړۍ
د ترکیې ولسمشر اردوغان په ټاکنو کې بریالی شو
رویترز د څرګندونو له مخې؛ د ترکیې د تېرو دوه لسیزو واکمن ولسمشر طیب اردوغان د یکشنبې پر ورځ په ټولټاکنو کې بریالی شو او د یوه سیمهییز پوځي ځواک په توګه یې بیا هم خپل دریځ پیاوړی کړ.
د هغه سیال کمال قلیچدار اوغلو دا ټاکنې ترټولو ناعادلانه ټاکنې وبللې؛ خو د پایلو په اړه یې مخالفت څرګند نهکړ.
رسمي پایلو وښودله، چې قلیچدار اوغلو ۴۷ اعشاریه ۹ سلنه رایې ګټلي او اردوغان له ۵۲ اعشاریه یو سلنې رایې برخمن شو او دواړه د یو وېشل شوي ملت رایې خپلې کړې.
ولسمشر طیب اردوغان اوس هڅه کوي، چې د ناتو د ۸۵ میلیون وګړیو لرونکي هېواد کورنی، اقتصادي، امنیتي او بهرنۍ پالیسي بیا جوړه کړه.
د هغه دغه پېنځه کلنه واکمني به د مخالفانو لپاره یو لوی ګوزار وي؛ ځکه، چې نوموړی یې یې د دیموکراسۍ پر کمزوري کولو تورن کړی. دا هغه تور دی، چې اردوغان تل رد کړی دی.
رویترز په ډاګه کړې؛ هغه په انقره کې د بریا د وینا پر مهال ژمنه وکړه، چې ټولې شخړې به پریږدي او د ملي ارزښتونو او خوبونو تر شا به کلک ودریږي.
هغه دغه راز د اپوزیسیون پر غړیو هم نیوکې وکړې او د شواهدو له وړاندې کولو پرته یې د ترهګرو پر ملاتړ کولو تورن کړل.
هغه څرګنده کړې: د کرد پلوه ګوند د پخواني مشر صلاح الدین دمیرتاش خوشې کول به، چې هغه یې ترهګر بللی؛ ممکنه نهوي.
اردوغان وايي، چې انفلاسیون د ترکیې ترټولو بېړنۍ مسله ده.
د قلیچدار اوغلو ماتې به د ترکیې د ناتو متحدینو ته ماتم وي؛ ځکه، چې له اردوغان او ولادیمیر پوتین د اړیکو له کبله اندېښمن شوي دي.
د امریکا ولسمشر جو بایدن تویت کړی: زه د دوه اړخیزو مسلو او شریکو نړیوالو ننګونو په اړه د ناتو د متحدینو په توګه ګډ کار کولو ته سترګې پر لار یم.
له ترکیې سره د امریکا اړیکې په ناتو کې د سویدن د شاملیدو په اړه د اردوغان اعتراض او همدارنګه له مسکو سره د انقرې نږدې اړیکې او د سوریې په اړه اختلافاتو له کبله خنډینۍ شوې دي.
۶۹ کلن اردوغان په استانبول کې له یوه بس څخه خپلو پلویانو ته په وینا کې وویل: نن ترکیه یوازنی ګټونکې ده. زه له خپلو ټولو خلکو مننه کوم، چې يو ځل بيا يې مونږ ته د پېنځه کلونو لپاره د هېواد د حکومت کولو مسووليت راکړ.
اردغان، د اسلامپالو ریښو لرونکي د عدالت او پراختیا ګوند مشر له رای ورکوونکيو څخه غوښتنه وکړه، چې د ژورو اقتصادي ستونزو څخه پام ځانته واړوي.
د اردوغان پلویانو، چې د هغه د استانبول استوګنې مخې ته راټول شوي وه؛ د الله اکبر نارې پورته کړې.
۲۸ کلنې نیسا اردوغان ته ډاډ ورکړ، چې تمه ده هرڅه به ښه شي.
د اردوغان یو بل پلوي میرت نومي ویلي، چې ترکیه به له هغه سره د پېنځه نورو کلونو لپاره په واک کې پاتې شي.
دغه ۳۹ کلن میرت، چې له خپل زوی سره دا خوښي لمانځني زیاتوي: د نړۍ په هر هېواد کې ستونزې، خو د ځواکمنې رهبرۍ سره به د ترکیې ستونزې هم له منځه ولاړې شي.
۲۴ کلن بوګرا اوزتوګ، چې قلیچدار اوغلو ته یې رای ورکړې؛ مخالفان یې په بدلون کې پر پاتې راتلو تورن کړل. هغه وایي: زه غمجن او مایوسه یم؛ خو ناهیلی نهیم. زه اوس هم فکر کوم، چې واقعیت او حقیقت خوښوونکي خلک شته دي.
اردوغان د می په ۱۴ د رای اچونې د لومړي پړاو، چې پارلماني ټاکنې هم په کې شاملې وې؛ د خپل ګوند او پلویانو پر بري ډاډمن و او ان زلزله ځپلیو ۱۱ ولایتونو د رایو په سر کې و، چې پارلماني دېرکی یې هم ورپربرخه کړ.
د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون هم مبارکي ورکړه او وایي، چې فرانسه او ترکیه له یو بل سره د مقابلې لپاره سترې ننګونې هم لري.
اردوغان، چې کلونه کلونه یې په سیمه کې له ګڼو حکومتونو سره مخالفت درلود؛ په وروستیو کلونو کې یې د پخلاینه دریځ خپل کړی دی.
نړۍ
ټرمپ له پوتین سره خپلې لومړنۍ ټیلیفوني خبرې ترسره کړې
د راپورونو له مخې؛ واشنګټن د ۲۰۲۲ په فبرورۍ کې اوکراین ته د روسیې د پرمختګ پر وړاندې د لسګوه میلیارډ ډالرو پر ارزښت نظامي او اقتصادي مرستې چمتو کړي؛ ټرمپ او نورو جمهوري غوښتونکیو وکیلانو تل پرې کلکه نیوکه کړې او پروړاندې یې لاریونونه تر سره کړي دي.
د امریکا د ولسمشریزو ټاکنو ګټونکي ډونلډ ټرمپ د روسیې له ولسمشر ولادمیر پوتین سره په ټیلیفوني خبرو کې ویلي، چې د اوکراین جګړه باید نوره ونه غځیږي.
واشنګټن پوسټ د یکشنبې پر ورځ ( د لړم یوویشتمه) د ناڅرګندو سرچینو پر حواله راپور ورکړ، چې ټرمپ او پوتین دا خبرې د نومبر پر اوومه کړې وې.
ټرمپ د نومبر د پنېځمې په ټاکنو کې له بریا وروسته د اوکراین له ولسمشر ولادمیر زیلینسکي سره هم ټیلیفوني خبرې کړې دي.
د راپور له مخې؛ ټرمپ پوتین ته ویلي، چې غواړي له ده سره د اوکراین د جګړې د ژر پای ته رسولو په اړه نورې خبرې هم وکړي.
د رویټرز د څرګندونو له مخې؛ ټرمپ د کیف لپاره د امریکا د نظامي او مالي ملاتړ پر کچه نیوکه کړې او غواړي جګړه ژر پای ته ورسوي.
د اوکراین د بهرنیو چارو وزارت ویلي، چې د ټرمپ او پوتین تر منځ له ټیلیفوني خبرو مخکې نه و خبر شوی او نه یې تائیدوي او نه پرې اعتراض کولی شي.
هغه وایي: مونږ د ولسمشر ټرمپ او د نړۍ د نورو مشرانو تر منځ پر شخصي ټیلیفونونو تبصره نهکوو.
په واشنګټن کې د روسیې سفارت هم په دې اړه له څه ویلو ډډه کړې ده..
جمهوري غوښتونکی ټرمپ، چې د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د بایډن له مرستیالې کامالا هریس څخه د نومبر د پېنځمې ټاکنې وګټلې؛ د جنورۍ پر شلمه نېټه به واک ته ورسیږي.
د امریکا د ملي امنیت سلاکار جیک سالیوان د یکشنبې پر ورځ ویلي؛ د بایډن لوړ پیغام به د هغه ژمنتیا وي، چې د واک سولهییز لیږد شونی کړي او هغه به له ټرمپ سره د اروپا، آسیا او منځني ختیځ په اړه هم خبرې وکړي.
سالیوان CBS ته ویلي: ولسمشر بایډن به په راتلونکیو ۷۰ ورځو کې فرصت ولري، چې کانګرس او راتلونکي ادارې ته اړوند نړیوال مسایل وړاندې او له اوکراین څخه پر نه وتلو ټینګار وکړي؛ ځکه، چې له اوکراین څخه وتل به په اروپا کې د زیاتې بې ثباتۍ معنی ولري.
د سالیوان دا څرګندونې په داسې حال کې راپورته کیږي، چې اوکراین تېره ورځ پر مسکو د لږ تر لږه ۳۴ بې پیلوټه الوتکو بریدونه وکړل، چې د جګړې له پیل راپدېخوا د روسیې پر پلازمېنې د بې پیلوټه الوتکو تر ټولو لوی برید دی.
د راپورونو له مخې؛ واشنګټن د ۲۰۲۲ په فبرورۍ کې اوکراین ته د روسیې د پرمختګ پر وړاندې د لسګوه میلیارډ ډالرو پر ارزښت نظامي او اقتصادي مرستې چمتو کړي؛ ټرمپ او نورو جمهوري غوښتونکیو وکیلانو تل پرې کلکه نیوکه کړې او پروړاندې یې لاریونونه تر سره کړي دي.
ټرمپ تېر کال ټینګار کړی و، چې پوتین به هېيکله پر اوکراین برید نه وای کړی که هغه مهال په سپینه ماڼۍ کې وای.
هغه رویټرز ته ویلي، چې اوکراین ممکن د سولې هوکړې ته د رسیدو لپاره خاوره پریږدي. که څه هم، چې اوکراینیان یې ردوي او بایډن هم هیڅکله دا وړاندیز ندی کړی.
دا په داسې حال کې ده، چې د اوکراین ولسمشر زیلینسکي د پنجشنبې پر ورځ ویلي وه، چې هغه د اوکراین د جګړې د ژر پای ته رسولو لپاره د ټرمپ د پلان په اړه هیڅ معلومات نلري او هغه باوري دی، چې ګړندۍ پای به د کیف لپاره ستر امتیازات ولري.
د امریکا جمهوري غوښتونکی سناتور بیل هیګرټي، چې د ټرمپ متحد دی او بهرنیو چارو وزارت ته نوماند ګڼل کیږي، له CBS سره په مرکه کې د اوکراین لپاره د امریکا پر تمویل نیوکه کړې ده.
هیګرټي ویلي: د امریکا خلک غواړي، چې دلته په امریکا کې حاکمیت خوندي شي او د بل هېواد د حاکمیت په ساتنه کې خپلې پیسې او سرچینې ونهلګوو.
د مسکو ځواکونو د اوکراین شاوخوا پېنځمه برخه لاندې کړې ده.
روسیه وايي، چې ټولې لاندې شوې ځمکې باید د جګړې د پای ته رسېدو لپاره پر رسمیت وپېژندل شي. کیف د خپلې ټولې خاورې د بېرته ورکولو غوښتنه کوي او لویدیځ متحدین ترې ملاتړ هم کوي.
نړۍ
ډونالډ ټرمپ د امریکا ټاکنې وګټلې
د امریکا د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د ټاکنیزو رایو له وروستۍ شمېرنې سره ډونالډ ټرمپ وتوانید، چې د ۲۷۷ رایو پر ترلاسه کولو د ۲۰۲۴ کال د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنې وګټي. په داسې حال کې، چې ډیموکراټې نوماندې کامالا هریس ۲۲۴ رایې ګټلې دي.
د جمهوري غوښتونکیو نوماند ډونالډ ټرمپ به د امریکا د ۲۰۲۴ کال په ولسمشریزو ټاکنو کې د ډیموکراټ ګوند نوماندې ته له ماتې ورکولو وروسته یو ځل بیا سپینې ماڼۍ ته لار وموندله.
د امریکا د ولسمشرۍ په ټاکنو کې د ټاکنیزو رایو له وروستۍ شمېرنې سره ډونالډ ټرمپ وتوانید، چې د ۲۷۷ رایو پر ترلاسه کولو د ۲۰۲۴ کال د امریکا د ولسمشرۍ ټاکنې وګټي. په داسې حال کې، چې ډیموکراټې نوماندې کامالا هریس ۲۲۴ رایې ګټلې دي.
د امریکا ولسمشریزې ټاکنې د سې شنبې پر ورځ (د لړم پېنځلسمه) ترسره شوې او د امریکا جمهوري غوښتونکی نوماند ډونالډ ټرمپ وتوانید، چې د کامالا هریس پر وړاندې بریا خپله کړي.
ډونلډ ټرمپ توانېدلی، چې د ولسمشرۍ لپاره د ٢٧٠ ټاکنیزو رایو نصاب پوره او په دې سیالۍ کې د امریکا اوسنۍ مرستیالې او د ډیموکراټې نوماندې کامالا هریس ته ماتې ورکړي.
له دې سره د ټرمپ د دوهیمې ولسمشرۍ پطر پیلیږي.
هغه د ۲۰۲۰ په وروستیو ټاکنو کې د امریکا د اوسني ډیموکراټ ولسمشر جو بایډن پر وړاندې ماتې وخوړه.
د یادونې ده، چې ۷۸ کلن ټرمپ به د خپلې ولسمشرۍ په پای کې ۸۲ کلن شي.
۳دا وسو
نړۍ
اسرائیل او اوکراین ډونلډ ټرمپ ته د بري مبارکي ورکړه
ټرمپ دا بریا یو “له ویاړه ډک بریالیتوب” او د “امریکا د زرین پېر” پیل وباله.
له هغې وروسته، چې ډونالډ ټرمپ د ۲۰۲۴ ز. کال په ولسمشریزو ټاکنو کې د بریا اعلان وکړ،؛ د نړۍ مشرانو د چارشنبې پر سهار (د اوکټوبر پر شپاړلسمه ) هغه ته د مبارکۍ پیغامونه واستول.
ټرمپ دا بریا یو "له ویاړه ډک بریالیتوب" او د "امریکا د زرین پېر" پیل وباله.
د اسټرالیا لومړي وزیر انټوني البانی هم د امریکا او اسټرالیا ترمنځ دوستي او قوي اتحاد ته په نغوته کې د مبارکۍ پیغام وراستولی دی.
په هر حال د اوکراین ولسمشر ولادیمیر زیلینسکي یو له لومړنیو مشرانو څخه دی، چې ډونالډ ټرمپ ته یې د مبارکۍ پیغام واستاوه.
د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون هم د مبارکۍ پیغام استولی او همکارۍ ته یې خپل چمتووالی اعلان کړ.
د پاکستان لومړي وزیر شهباز شریف هم د ټرمپ بریا "تاریخي" یاده کړې او هیله شوی، چې په نوې اداره کې به د پاکستان او امریکا تر منځ همکاري پیاوړې او پراخه شي.
ویکتور اوربان، د هنګري لومړي وزیر او د ټرمپ یو ملاتړي دا بریا "د امریکا په سیاسي تاریخ کې ترټولو ستره بریا بولي او دا یې "د نړۍ لپاره خورا اړینه بریا" یاده کړه.
د اسرائیلو لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو هم ټرمپ ته مبارکي ورکړې. نتانیاهو په خپل پیغام کې د ټرمپ بریا "د امریکا لپاره یو نوی پیل" او "د اسرائیل او امریکا تر منځ له لوی اتحاد سره د ځواکمن تړون نوي کول" بللي دي.
زلمي خلیلزاد په ایکس پاڼه کې د امریکا ټاکنې سایلي او وایي، چېاوس د یووالي او همغږۍ وخت راغی.
د امریکا د ۲۰۲۴ کال په ولسمشریزو ټاکنو کې ټرمپ د ډیموکراټ ګوند نوماندې ته له ماتې ورکولو وروسته د جمهوري غوښتونکیو نوماند ولسمشر شو او یو ځل بیا سپینې ماڼۍ ته ځي.
ټرمپ د الکټررل کالج د اړینو رایو پر ګټلو د دوهیم ځل لپاره سپینې ماڼۍ ته ننوځي او کامالا هریس ته له ماتې ورکولو سره د امریکا د ۴۷ ولسمشر په توګه وټاکل شو.
-
تازه خبرونه4 days ago
مخابراتو وزارت د ټیلیفوني مکالمو او انټرنیټي کڅوړو د لګښت نوي نرخونه اعلان کړل
-
تازه خبرونه4 days ago
له افغانستان څخه مخاړول تېروتنه ده ـ زلمی خلیلزاد
-
لوبی3 days ago
افغانستان سبا په درې اړخیز کرکټ کې له پاکستان سره لوبیږي
-
تحول4 days ago
تحول: د روسیې او شمالي کوریا له نږدې کېدو د ناټو اندېښنه
-
لوبی2 days ago
د افغانستان ۱۹ کلنو په درې ملتیزه سیالۍ کې پاکستان ته ماتې ورکړه
-
تازه خبرونه4 days ago
د افغانستان لپاره د روسیې ځانګړی استازی پاکستان ته سفر کوي
-
تازه خبرونه4 days ago
ایران ۱۰۰۰ افغان بندیان افغانستان ته سپاري
-
تازه خبرونه4 days ago
اسلامي امارت د اسلامي اصولو په چوکاټ کې د رسنیو ازادۍ او فعالیت ته ژمن دی