Connect with us

بی بی سی پښتو

د بښنې نړیوال سازمان: ‘د سولې بهیر کې دې د ښځو حقونه له پامه نه غورځول کېږي’

خپور شوی

د

(Last Updated On: ليندۍ ۵, ۱۳۹۹)

د بښنې نړیوال سازمان وايي، د سولې په بهیر کې دې د ښځو حقونه له پامه نه غورځول کېږي. دغه سازمان د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د پای ته رسولو نړیوالې ورځې په مناسبت ویلي، د افغان دولت او طالبانو ترمنځ د سولې مذاکراتو کې د ښځو حقونو له پامه غورځول به تېرو دوو لسیزو کې په دې برخه کې په سخته شوي پرمختګ او لاسته راوړنو سره خیانت وي.

د بښنې نړیوال سازمان د نومبر له ۲۵ د ډیسمبر تر ۱۰ د ښځو پروړاندې د تاوتریخوالي له منځه وړلو ۱۶ ورځنی کلنی کمپاین پیل کړی چې له مخې یې په نړیواله کچه د ښځو د حقونو د مدافعینو د فعالیتونه ستایل کېږي.

په دې کمپاین کې پر حکومتونو غږ شوی چې د ښځو پر وړاندې تاوتریخوالي، څېړنه، مخنیوي او له عاملینو سره یې قانوني چلند وکړي.

دې سازمان ویلي، په داسې حال کې چې د افغان دولت او طالبانو ترمنځ مذاکراتو کې د ښځو حقونه له لوی ګواښ سره مخ دي، د بښنې نړیوال سازمان په افغانستان کې د ښځو د حقونو له مدافعینو سره له نژدې کار کوي چې د دوی پياوړي داستانونه رابرسېره کړي.

د دې نړیوال سازمان په اعلامیه کې راغلي: “په دوو لسیزو کې د سختې مبارزې په بنسټ ترلاسه شوي د افغان مېرمنو لومړني حقونه، اوس د له منځه تلو له ريښتیني احتمال سره مخ دي.”

د افغانستان لپاره د بښنې نړیوال سازمان کمپاینره سمیرا حمیدي وايي: “د ښځو د حقونو په اړه پرمختګونه باید د سولې په روان بهیر کې شاته ونه غورځول شي. د نوموړې په وینا، د ټولو افغانانو په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو بشري حقونه باید د هرې وروستۍ موافقې په زړه کې ځای ولري.”

د دې سازمان په اعلامیه کې راغلي چې لاهم د ښځو پر وړاندې لوی خنډونه او ننګونې پاتې دي. د دوی پر وړاندې تاوتریخوالی روان دی، په دولتي کچه د ښځو ګډون محدود دی او د یونیسف په وینا لاهم ۲،۲ میلیونه افغان نجونې ښوونځیو ته نه ځي.

د بښنې نړیوال سازمان وايي، د سږ کال په ۱۶ ورځني کمپاین پرمهال په کابل او نورو ولایتونو کې به سیاست پوه او فعالو افغان مېرمنو او هغو ته چې د ښځو د حقونو مخکښانې وي، دا موکه برابره کړي چې د یوه سوله ییز افغانستان لپاره ګډو لیدلوری شریک کړي چې مېرمنې وکوای شي د خپلواکي، زده کړو او کار په ګډون له خپلو حقونو برخمنې شي.

دا اندېښنې داسې مهال مطرح کېږي چې نړیوالې ټولنې همدا تېره ورځ جنیوا کانفرانس کې جنسیتي مساوات افغانستان سره د مرستو د دوام لپاره عمده شرط کېښود.

د جنیوا کانفرانس ګډونوالو د افغانستان د سولې د روان بهیر ملاتړ او دغه راز په چټک اوربند او د ملکي کسانو لپاره د نړیوالو قوانینو په مراعتېدو ټینګار وکړ.

د نړیوالې ټولنې لخوا جنیوا کانفرانس کې له افغانستان سره د راتلونکو ۵ کلونو لپاره څه باندې ۱۳ میلیارده ډالره مرستې اعلان شوې.

غني: سولې او ټیکاو ډېرېدو ته ښځې لېواله دي

محمد اشرف غني

Getty Images
محمد اشرف غني وايي، هڅه یې دا ده چې د سولې او ثبات په ډېرېدو کې ښځې پوره ونډه ولري.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي مخنیوي په نړیواله ورځ ویلي، ښځې په هېواد کې د جګړې اصلي قربانیانې، خو سولې او ټیکاو ته ډېرې لېواله دي. دی وايي، هڅه یې دا ده چې د ښځو د پرمختګ په وړاندې پرتې ستونزې لیرې او د قانون جوړولو برخه کې ځینې قوانین او مقررات طرح، تصویب او نافذ کړي چې په تطبیقولو به یې د ښځو وضعیت ښه شي.

ښاغلي غني دا څرګندونې د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د مخنیوي نړیواله ورځ (چې نن چارشنبه، نومبر ۲۵مه ده) په یوه خبرپاڼه کې کړې دي.

خبرپاڼه زیاتوي، ښځې د ټولنې یو ځوځنده او فعاله برخه ده، چې د ژوند په ټولو برخو کې یې حضور او رول اړین دی.

ولسمشر ویلي، له ښځو سره تاوتریخوالی یوه ناوړه ټولنیزه پدیده ده، چې ټوله بشري ټولنه ګواښي. دی وايي، د ښځو د پرمختګ پر وړاندې به د ټولو خنډونو لیرې کولو فرصتونه برابر کړي.

محمد اشرف غني وايي، هڅه یې دا ده چې د سولې او ثبات په ډېرېدو کې ښځې پوره ونډه ولري.

د افغانستان بشري حقوق خپلواک کمیسیون وايي، په افغانستان کې د کرنتین پر مهال د ښځو په وړاندې د فزیکي تاوتریخوالي پېښې د پخوا پرتله پام وړ ډېري شوې، چې په وینا یې شمېرې به یې په خپل راتلونکي کنفرانس کې شریکې کړې.

د دغه کمیسیون په وینا دا چې د کرنتین پرمهال هغه ادارې رخصت یا له کورونو کار کاوه، چې د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالي پېښې ثبتوي. نو د پېښو نه ثبتېدل له ښځو سره د فزیکي تاوتریخوالي د ډېرېدو لامل شوی دی.

Advertisement

بی بی سی پښتو

بې پولې خبریالان: افغانستان کې رسنۍ تاو تریخوالي او جبري سانسور سره مخ دي

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۷, ۱۴۰۰)
Photographers and cameramen

AFP

د بې پولې خبریالانو ټولنه وايي افغانستان کې د طالبانو بيا واکمنېدو له مهاله راهيسې تر اوسه د خبریالانو د نیول کېدو ۵۰ پېښې ثبت شوې دي.

دغه اداره وايي خبريالانو سره تاوتريخوالى شوى، ګواښل شوي او ورته ويل شوي چې کوم خبر باید خپور کړي او کوم باید خپور نه کړي.

دغې ادارې په خپل رپوټ کې دا د خبر یالانو په چارو کې د طالبانو استخباراتي ادارې بربنډه لاس وهنه او د رسنیزو قوانینو خلاف کړنه بللې ده.

بې پولې خبریالان وايي، تېرو دوو میاشتو کې د خبریالانو نیولو او ځورونې پېښې لا ډېرې وې.

پخپلسري ډول د اریانا نیوز خبریال اسلم حجاب او د سیاسي خپرونو چلوونکی وارث حسرت د سلواغې پر ۱۱ مه نیول شوي وو او د ۴۸ ساعتونو لپاره بندیان وو.

دا د خبریالانو نیولو وروستۍ پېښه وه.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو استازولۍ یوناما په دې هکله ویلي و، طالبان باید د افغانانو حقونو ته درناوی وکړي او د اریانا نیوز شخصي ټلویزیون د دوو نیول شویو خبریالانو په هکله ولس ته ووايي چې ولې یې نیولي دي.

بل لور د بې پولې خبریالانو رپوټ کې ویل شوي، د طالبانو استخباراتو ۵۳ ریاست دې پېښو کې مخامخ ښکېل دی، دوی خبریالانو ته د خبرونو او ان خپرونو لپاره د مېلمنو په انتخاب کې لاسوهنه کوي.

د بې پولې خبریالانو ټولنه کې د ایران او افغانستان څانګې مشر رضا معیني وايي، د خبریالانو ګواښل او ځورول د منلو وړ نه دي او هغوی باید د نیول کېدو له ډاره پرته خپلو چارو ته دوام ورکړي.

د خبریالانونړیوال فدراسیون هم تېره ورځ د طالبانو له لوري د خبریالانو نیول او ځورونه غندلې او په وینا یې دغه ډله باید پخپله وینا کې د بیان ازادۍ درناوی وکړي.

طالبانو په دې هکله تر اوسه غبرګون نه دی څرګند کړی، خو مخکې یې ویلي، خبریالان کولای شي خپلو چارو ته دوام ورکړي، خو اسلامي اصولو ته باید پاملرنه وشي.

د ښځینه فعالانو نیول کېدو پېښې

.

Getty Images

دا په داسې حال کې ده چې د بښنې نړيوالې ادارې امنيستي انټرنېشنل هم پر طالبانو غږ کړى چې په سملاسي ډول دې د هغو ښځو او نجونو پر وړاندې له تاوتريخوالي لاس واخلي چې د خپلو حقونو لپاره په سوله ييز ډول احتجاج کوي.

په دا وروستیو کې شپږ ښځې په کابل کې وسله والو کسانو له ځان سره بیولې دي.

د یوې نیول شوې نجلۍ تمنا پریاني خور شګوفه وايي، له طالبانو غواړم، چې لطفاً زما خویندې پرېږدئ، تاسې ولې د نړیوالو غوښتنو ته ځواب نه وایاست؟

د بښنې نړیوال سازمان هم په ورته مهال له طالبانو غوښتي چې بشري حقونو ته درناوی وکړي.

د دې سازمان یوه څېړونکي زمان سلطانی بي بي سي ته وویل:

طالبان باید سملاسي غیر قانوني نیونې ودروي او هغه کسان چې په غیر قانوني ډول نیول شوي دي، باید له قید او شرط پرته خوشي شي. موږ دا وروستیو کې د جبري بې درکه کېدو او نیول کېدو شاهدان وو.

طالبان د ښځو نیولو پېښو کې لاس لرل ردوي، خو وايي، پلټنې کوي.

د طالبانو ویاند یوه مرسیتال انعام الله سمنګاني بي بي سي ته وویل:

موږ په پرلپسې ډول له امنیتي ارګانونو سره اړیکه کې یو. تر اوسه پورې دې لړ کې له موږ سره کوم معلومات نه دي شریک شوي. ښايي امنیتي ارګانونه به هم تر اوسه کوم معلومات نه لري. موږ ته یوازې همدومره ویل شوي دي، چې زموږ هڅې روانې دي.

د بشري حقونو سرغړونو دا پېښې داسې مهال کېږي چې د طالبانو بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي د فرانسې له خبري اژانس سره یوه تازه مرکه کې ویلي، له نړیوالې ټولنې سره یې اړیکي په ښه کېدو دي او نژدې ده، چې حکومت یې په رسمیت وپېژندل شي.

بل لور نړیواله ټولنه وایي، تر هغو چې طالبان بشري حقونو او په ځانګړې توګه د ښځو حقونو ته درناوي و نه کړي، حکومت به یې په رسمیت و نه پېژندل شي.

Continue Reading

بی بی سی پښتو

اروپايي پارلمان مرستياله: بشري حقونو ته له پام پرته د طالبانو رسميت پېژندنه به شونې نه وي

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۳, ۱۴۰۰)
.

Getty Images

د بېلجيم پلازمېنه بروکسل کې د افغان ښځو په تړاو د اروپايي پارلمان له خوا جوړې شوې ځانګړې ناستې پر دويمه ورځ يو شمېر افغان ښځینه فعالانو وویل، چې له افغانستان سره مرستې د طالبانو د حکومت رسیمت پېژندلو له مسلې جلا دي.

يو شمېر مشهورې افغان مېرمنې چې پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو وروسته له هېواده وتلې وې د اروپا پارلمان کې د دغه هېواد د ښځو وضعيت بيا کتنې او له طالبانو څخه د نړيوالې ټولنې د غوښتنو د څرګندولو په موخه راټولې شوې وې.

په همدې حال د اروپا پارلمان يوې مرستيالې هيډي هوټالا بي بي سي ته وويل، “تر هغه چې طالبان وګړي ځوروي، ښځې چې د ټولنې نيمی برخه ده څنډې ته کړې او د نجونو د زدکړو مخنيوی کوی، د دې امکان لږ دی چې اروپايي ټولنه دې د طالبانو حکومت د رسميت پېژندلو پر لور ګام واخلي”.

نوموړې زياته کړه چې د غونډې ګډونوالو هم د طالبانو په رسميت نه پېژندلو ټينګار وکړ.

د افغانستان د بشري حقونو پخوانۍ مشره شهرزاد اکبر وايي، “د بشري مرستو برابرول او د طالبانو په رسميت پېژندل يو له بل سره بايد تړاو ونلري”.

نوموړې چې په دې غونډه کې برخه اخيستې وه له بي بی سي سره په خبرو کې وويل، “افغانستان لپاره د بشري مرستو برابرول او د هېواد بانکي سيستم پيلول د طالبانو په رسميت پېژندلو ته اړتيا نه لري”.

نوموړې زياته کړه چې “نړيوالې ټولنې ته د دوی پيغام دا و چې تر هغې چې جنسيتي توپير، د خبريالانو ځورونه، توپيري چلن دوام ولري طالبان په رسميت مه پېژنئ، دا ډله د افغانستان د خلکو استازيتوب نشي کولی”.

د افغانستان د پخواني حکومت د سولې وزارت وياندې ناجيه انوري هم بي بي سي ته وويل، “نړۍ له تېرو شلو کلونو راهيسې له افغانستان سره په دې شرط مرسته کوله چې د ښځو حقونو ته درناوی ولري”.

اغلې انوري وويل، “نړۍ بايد د افغانستان په اړه لا ډېر فکر وکړي او له تېرو درسونو زدکړه وکړي او وګوري چې په کوم ځای کې تېروتنه شوې”.

افغان سندرغاړې اريانا سعيد هم وويل، “دا زما لپاره ارزښت لري د هغو ښځو غږ شم چې اوس اوزا نشي اوچتولی”.

نوموړې وويل چې “افغان ښځې اوس د طالبانو پر وړاندې د بنديانو په څېر دي چې د زدکړې او کار اجازه نه لري”.

اغلې سعيد زياته کړه، “د حل لاره دا ده چې نړيواله ټولنه د طالبانو له لارې له خلکو سره د مرستې لپاره لار ومومي”.

د دې غونډو تر څنګ په ورته مهال د افغان ښځو لپاره روزنیز ورکشاپونه هم په پام کې نیول شوي وو، چې د افغانستان ملي شورا پخوانۍ ښځینه غړې به هم پکې ګډون درلود.

Continue Reading

بی بی سی پښتو

افغانستان: یو شمېر دولتي پوهنتونونه پرانیستل شوي او ښځینه زدکوونکو ته د ورتګ اجازه ورکړل شوې

Published

on

(Last Updated On: سلواغه ۱۳, ۱۴۰۰)
افغانستان

Getty Images
ارشیف تصویر

په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو وروسته یو شمېر دولتي پوهنتونه لومړی ځل پرانیستل شوي او نجونو ته اجازه ورکړل شوې، چې ټولګیو ته ستنې شي.

د رویټرز خبري اژانس په رپوټ کې ویل شوي، د دې تر څنګ طالبان وايي، نجونې او هلکان به ځانګړي ټولګي ولري او د نصاب کتابونه به له اسلامي اصولو سره سم وي.

ملګرو ملتونو د نجونو لپاره د پوهنتونونو دروازو پرانیستل کېدو هرکلی کړی دی.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو عمومي منشي ځانګړې استازې دیبورالاینز په یوه ټویټر پیغام کې ویلي: راځي په ټول افغانستان کې پوهنتونو ته د ښځینه او نارینه زدکوونکو ستنېدو ملاتړ وکړو، په (دې) ملاتړ کې د سکالرشپونو پرواګرام او له ښځینه او نارینه استادانو سره روان ملاتړ هم شامل دی.

https://twitter.com/DeborahLyonsUN/status/1488793136553943045

په پام کې ده، نور پوهنتونونه به هم د روانې میاشتې وروستیو کې پرانیستل شي، خو د نجونو لپاره د متوسطه ښوونځیو دروازې لا هم تړلې دي.

د یادونې ده، چې د افغانستان په خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو نژدې شپږ میاشتو راهیسې د طالبانو حکومت له لار ښوونې سره سم نجونو او هلکانو د ټولګیو په ځانګړیو برخو کې زدکړې ترلاسه کولې.

د طالبانو د لوړو زدکړو وزارت چارسمبالي وزیر عبدالباقي حقاني تېره اونۍ په يوه ويډيويي پیغام کې اعلان وکړ چې په ګرمو سيمو کې به دولتي پوهنتونونه د سلواغې پر ۱۳ نېټه پرانيستل شي.

د ښاغلي حقاني په وينا په سړو سيمو کې به بیا پوهنتونونه د کب پر اوومه نېټه پرانيستل کېږي.

د افغانستان خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو شپږ میاشتو راهیسې نجونو هم زدکړې کولې.

EPA
د افغانستان خصوصي پوهنتونونو کې له تېرو شپږ میاشتو راهیسې نجونو هم زدکړې کولې.

افغانستان کې له تېرو څو میاشتو راهیسې کابو ټول دولتي پوهنتونونه تړل شوي وو او داسې اندېښنې راټوکېدلې وې چې ښایي د محصلینو درسي کال ضایع شي.

طالبان وايي، تعلیمي ادارو ته د نجونو له تلو سره مخالفت نه کوي، خو دوی باید بشپړ اسلامي حجاب وکړي، د نجونو او هلکانو ټولګي ځانګړي وي او درسي کتابونه باید د اسلامي اصولو له معیار سره سم وي.

دا پوهنتونونه د لویدیځوالو او طالبانو تر منځ ناروې کې له مخامخ خبرو یوه اونۍ وروسته پرانیستل کېږي.

په ناروې غونډه کې له طالبانو غوښتل شوي وو چې د ښځو حقونو ته درناوی وکړي.

Continue Reading

Trending

Copyright © 2022 Ariana News. All rights reserved!