یوه مسافر وړونکې الوتکه، چې له آذربایجان څخه روسیې ته روانه وه؛ په قزاقستان کې راولوېده او ګڼ شمېر مسافر یې وژل شوي دي.

د قزاقستان چارواکو ویلي؛ یوه امبرایر مسافر وړونکې الوتکه، چې له ۶۷ مسافرو او ۵ کارکوونکیو سره له آذربایجان جمهوریت څخه روسیې ته الوتنه کوله د چارشنبې پر ورځ ( د مرغومي پېنځمه) د قزاقستان د اق‌تاو ښار ته نږدې پر ځمکه ولګېده. د لومړنيو راپورونه له مخې ۲۷ کسان یې ژغورل شوي دي.

په ټولنیزو رسنیو کې یوه ویډیو ښیي؛ د آذربایجان د هوايي شرکت یوه الوتکه د اور لګېدنې په حال کې ده، چې له ځمکې سره له لګېدو وروسته ترې سرې لمبې او تور لوګی پورته کیږي.

د قزاقستان د بېړنیو حالاتو ادارې د خبرپاڼې له مخې؛ اور وژونکیو اور مړ کړی او د پېښې ژوندي پاتې شوي کسان په نږدې روغتون کې تر درملنې لاندې دي.

دې ادارې په دې پېښه کې د ۴۲ کسانو له وژل کېدو خبر ورکړی دی.

د آذربایجان هوايي شرکت هم اعلان کړی، چې امبرایر - ۱۹۰ ډوله الوتکه د آذربایجان له پلازمېنې باکو څخه د روسیې د چیچن جمهوریت پلازمېنې ګروزني ته روانه وه؛ خو د قزاقستان له اق‌تاو څخه درې کیلومټره لرې یې بېړنۍ ناسته وکړه.

د روسیې خبري سرچینو راپور ورکړی، چې الوتکه د ګروزني په ښار کې د سختې غبار او دوړې له کبله لار بذله کړې وه.

د روسیې د انټرفاکس خبري سرچینې د راپور له مخې؛ د قزاقستان چارواکو اعلان وکړ، چې دوی د تخنیکي خرابۍ په ګډون د الوتکې د غورځیدو د احتمالي لاملونو په اړه څېړنې پیل کړې دي.

د روسیې د هوايي چلند د څار ادارې د خبرپاڼې له مخې؛ لومړني معلومات ښيي، چې پیلوټ د یوې مرغۍ له لګېدو وروسته د بېړنۍ ناستې پرېکړه کړې ده.

د روسیې ریانو خبري سرچینې راپور ورکړی، چې د الوتکې له غورځېدو وروسته د آذربایجان ولسمشر الهام علی‌یوف د چارشنبې پر ورځ په روسیه کې له یوې غونډې څخه خپل هېواد ته راستون شو.

د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار جیک سالیوان څرګنده کړې، چې ایران ښايي په سیمه کې له پرله‌پسې ماتې د اټمي وسلو پر پراختیا راوڅرخیږي.

رویټرز خبري سرچینې د یکشنبې پر ورځ ( د مرغومي دوه‌یمه) خبر ورکړ، چې د بایډن اداره پدې اړه اندېښمنه ​​ده.

د راپور له مخې؛ سپینه ماڼۍ غواړي، چې دا اندېښنه د امریکا له منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ ته هم وړاندې کړي.

په راپور کې راغلي، چې د ایران د نیابتي ډلو پر وړاندې د اسرائیلو له پراخو بریدونو او د بشارالاسد د حکومت له نسکورېدو وروسته دې هېواد نه یوازې خپل سیمه‌ییز نفوذ له لاسه ورکړی، بلکې له پرله‌پسې ناکامیو سره هم مخ شوی دی.

د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار سیانان ته ویلي، چې پر ایراني تاسیساتو د اسرائیلو بریدونو د توغندیو د کارخونو په ګډون د دې هېواد هوايي دفاعي سیسټم او دودیز پوځي توان کم کړی دی.

سالیوان ټینګار کړی: دا د حیرانتیا خبره نده، چې په ایران کې د اټومي وسلو لرلو ته د لیوالتیا غږ اورېدل کیږي.

هغه يادونه کړې، چې ايران وايي: اټومي پروګرام يې سوله‌ييز دى؛ خو له بنديزونو سره - سره يې د يورانيمو غني کول پراخه کړي دي.

د سپینې ماڼۍ د ملي امنیت شورا سلاکار ویلي؛ دا خطر شته، چې ایران به د اټومي وسلو د نه جوړولو په اړه خپله ژمنه ودروي.

هغه منلې، چې په دې اړه د امریکا له نوي حکومت سره خبرې کوي او په دې اړه یې له تل‌ابیب سره هم خبرې کړې دي.

نړیوالې تمې او سترګې د نوي کال د جنورۍ پر شلمه هغې ورځې ته اوړي، چې ټرمپ سپینې ماڼۍ ته ننوځي.

ویل کیږي، چې هغه د بایډن د حکومت پر پرتله د تهران پر وړاندې سخت دریځ لري.

رویټرز راپور ورکړی، چې د پاکستان بهرنیو چارو وزارت د شنبې پر ورځ د یو لوړ پوړي امریکایي چارواکي هغه ادعاوې بې بنسټه او له "عقلانیت وتلې" وبللې، چې ګواکې د دوی د توغندیو پروګرام امریکا ته ګواښ پېښولی شي.

د روانې اوونۍ په پیل کې د امریکا د ملي امنیت مرستیال سلاکار جان فاینر ویلي، چې د پاکستان د لرې واټن بالیسټیک توغندیو پراختیا دا یو " نوی رامنځته کېدونکې ګواښ" دی.

د جان فینر څرګندونې یوه ورځ وروسته له هغې رامنځته شوې، چې واشنګټن د بالسټیک توغندیو د پروګرام په تړاو د بندیزونو نوی پړاو اعلان کړ. دغه راز هغه په ۲۰۲۱ کال کې له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو له وتلو وروسته د واشنګټن او اسلام‌آباد ترمنځ د اړیکو پر خرابېدو ټینګار وکړ.

د پاکستان بهرنیو چارو وزارت د جان فینر څرګندونو ته په نغوته کې ویلي، چې د ادعا شوي ګواښ تصور " خواشینوونکی" دی.

یاد وزارت په یوه خبرپاڼه کې زیاته کړې: "دا تورونه بې بنسټه، له عقلانیت او تاریخ څخه بې برخې دي."

دغه وزارت وايي، ستراتیژیکې وړتیاوې یې یوازې د خپل حاکمیت د دفاع او د سیمه‌‌ییز ثبات د ساتلو لپاره دي او باید د بل هېواد لپاره د ګواښ په توګه ونه ګڼل شي.

دې راپور له امریکا سره د پاکستان د همکارۍ اوږد تاریخ هم پر ګوته کړ؛ په ځانګړي توګه د ترهګرۍ په ضد هڅو کې او د سیمه‌ییز امنیت او ثبات په ګډون د هراړخیزو هڅو د رغنده ښکئلتیا لپاره خپله ژمنه بیا تکرار کړه.

د امریکا او پاکستان تر منځ اړیکې له ټیټو او ژورو سره مخ شوي دي. دغه هېوادونو د سړې جګړې پر مهال او د سپټمبر له یوولسمې وروسته د القاعدې پر ضد جګړه کې همکاري وکړه.

د جنوبي آسیا په دې هېواد کې د پاکستان د پوځ لخوا د کودتاه، په افغانستان کې د طالبانو د ۱۹۹۶ -۲۰۰۱ کلونو د واکمنۍ د ملاتړ او د اټومي وسلو د پروګرام له کبله اړیکې خړې پړې شوې دي.