تازه خبرونه
د اوبو پرلپسې غوښتنې او په رسنیو کې د ایران نامناسبې څرګندونې زیانمنې دي – اسلامي امارت
اسلامي امارت د هلمند سیند په اوبو کې د ایران د حق په اړه د ایران د ولسمشر رییسي وروستي خبرداري ته په غبرګون کې ویلي؛ ایراني چارواکي باید لومړی د هلمند د اوبو په اړه خپل معلومات بشپړ کړي او بیا دې له مناسبو الفاظو سره خپله غوښتنه وړاندې کړي.
اسلامي امارت د هلمند د سیند په اوبو کې د ایران د حق په اړه د دې هېواد د ولسمشر ابراهیم رییسي وروستي خبرداري په غبرګون کې یوه اعلامیه خپره کړه. د اسلامي امارت ویاند په یوه اعلامیه کې په ډاګه کړې: اسلامي امارت د هلمند د اوبو تړون ته، چې نیمه پېړۍ مخکې لاسلیک شوی، ژمن دی؛ خو د وچکالۍ له کبله کافي اوبه نشته.
په اعلاميه کې راغلي، چې د ايران لخوا د اوبو په اړه تکراري غوښتنې او په رسنيو کې نامناسبې څرګندونې زيانمنې دي.
د ایران ولسمشر سیستان او بلوچستان ولایت ته په خپل سفر کې خبرداری ورکړی، چې افغانستان دې ژر تر ژره ایران ته اوبه ورخوشې کړي.
د اسلامي امارت ویاند دغه څرګندونې نامناسبې بللي او ویلي یې دي، چې اسلامي امارت د هلمند د اوبو د وېش په اړه نیمه پېړۍ وړاندې شوي تړون ته ژمن دی؛ خو د وچکالۍ له امله کافي اوبه نشته.
په اعلاميه کې ويل شوي، چې په داسې يوه حالت کې د ايران لخوا د اوبو په اړه پرلپسې غوښتنې او په رسنيو کې نامناسبې څرګندونې زيانمنوونکې دي،
د ایران د ولسمشر د وروستیو څرګندونو په تړاو د اسلامي امارت په اعلامیه کې راغلي: د افغانستان او ایران ترمنځ د اوبو تړون، چې نیمه پېړۍ وړاندې په ۱۳۵۱ لمریز لېږدیز کال کې لاسلیک شوی؛ تر اوسه پخپل ځای دی. اسلامي امارت ژمن دی، چې پر شویو تعهداتو عمل وکړي. دا، چې په دې وروستیو کلونو کې افغانستان او سیمې سخته وچکالي تېره کړې؛ د اوبو سطحه ټيټه شوې ده. د هلمند د رود په ګډون زمونږ ګڼ ولایتونه او سیمې له سختې وچکالۍ کړیږي او کافي اوبه نشه. په داسې یوه حالت کې د ایراني اړخ لخوا په مکرر ډول د اوبو غوښتنه او بیا په رسنیو کې یو لړ نامناسبې څرګندونې پر زیان بولو. ایراني چارواکي دې د هلمند د اوبو په اړه لومړی خپل معلومات له قانوني لارو بشپړ کړي؛ وروسته دې بیا په مناسبو الفاظو خپله غوښتنه مطرح کړي، له دې پرته دا ډول څرګندونې د دواړو هېوادونو تر منځ سیاسي اړیکې خرابولی شي.
د اسلامي امارت په اعلامیه کې دا هم راغلي: اسلامي امارت هڅه کوي، چې ژمنه شوې اوبه ایران ته ورسوي؛ خو پهدې شرط، چې په افغانستان کې د اوبو ذخیرې داسې کچې ته ورسيږي، چې په خوشې کولو سره سل کیلومتره واټن ووهي او ایران ته ورسيږي.
په دې اعلامیه کې ټینګار شوی، چې په کمال خان بند کې اوبه لږ دي او که د کجکي بند اوبه هم خوشي کړ شي؛ ایران ته نهرسيږي... ایران باید ځان پر واقیعتونو پوه کړي.
د ایران د بهرنیو چارو وزیر د اسلامي امارت د اعلامیې په اړه غبرګون ویلي او څرګندوي، چې د افغانستان په بندونو کې د اوبو د کمښت خبره سیاسي بیان نه، بلکې تخنیکي او هدفي لیدنې ته اړتیا لري.
نوموړي تویت کړی، چې په دې وروستيو مياشتو کې يې څوـ څو ځله د افغانستان د بهرنيو چارو له وزیر اميرخان متقي څخه غوښتي، چې د شوې هوکړې له مخې باید تخنيکي پلاوي ته د ليدنې او د اوبو د اندازه کولو اجازه ورکړ شي.
د ایران د بهرنیو چارو وزیر حسین امیر عبداللهیان وایي: په دې وروستیو میاشتو کې مې په مکرر ډول د افغانستان د بهرنیو چارو له چارسمبالي وزیر امیرخان متقي څخه وغوښتل؛ د هلمند د هوکړې له مخې خپل مکلفیتونه سرته ورسوي او تخنیکي پلاوي ته د دې امکان برابر کړي، چې د اوبو د سطحې د معلومولو او اندازه کولو لپاره ورشي، خو دوی دا کار ونهکړ. سیستان له وچکالۍ سره مخ دی د اوبو کمښت تخنیکي او هدفي لیدنې ته اړتیا لري؛ نه سیاسي بیانونو ته.
په همدې حال کې د پاکستان لومړی وزیر شهباز شریف د ایران سیستان او بلوچستان صوبې ته په خپل سفر کې د دغه هېواد رسنیو ته ویلي، چې له اسلامي امارت سره رغنده تعامل اړین دی او نړۍ باید د افغانستان د خلکو تر څنګ ودریږي. یو سولهییز او باثباته افغانستان د سیمې د سولې په ګټه دی.
د یادونې ده، چې نوموړي په دې سفر کې د ایران له ولسمشر سره هم وکتل.
تازه خبرونه
د افغانستان روغتیايي سیسټم د اندېښنې وړ دی – اوچا
اوچا، چې د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه تر ۲۰۲۴ کال پورې بشري وضعیت او اقتصادي بحران څېړلی څرګندوي: سره له دې، چې افغانستان د اسلامي امارت د واکمنۍ په درې کلونو کې شاوخوا ۶ اعشاریه ۷ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې؛ خو په دغه هېواد کې بشري او اقتصادي بحران اوس هم پخپل حال پاتې دی.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږۍ دفتر (OCHA) وايي، د هېواد روغتیايي سیسټم د سقوط په حال کې دی او په دې اړه اندېښنې زیاتې شوې دي.
اوچا، چې د ۲۰۲۱ کال له اګست څخه تر ۲۰۲۴ کال پورې بشري وضعیت او اقتصادي بحران څېړلی څرګندوي: سره له دې، چې افغانستان د اسلامي امارت د واکمنۍ په درې کلونو کې شاوخوا ۶ اعشاریه ۷ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې؛ خو په دغه هېواد کې بشري او اقتصادي بحران اوس هم پخپل حال پاتې دی.
دغه بنسټ د ښځو او نجونو پر بنسټیزو حقونو د بندیزونو او خنډونو زیاتوالی یو له هغو عواملو ګڼي، چې په تېرو درېو کلونو کې یې دغه کړکېچ نور هم پیاوړی کړی دی.
د دې ټولنې د معلوماتو له مخې، افغانستان یوازې په ۲۰۲۲ ز. کال کې شاوخوا ۳ اعشاریه ۳ میلیارډ ډالر مالي مرسته ترلاسه کړې ده.
اوچا د بانکدارۍ په سکټور کې د ګډوډۍ او د دوه اړخیزو پراختیایي همکاریو د ناڅاپه ځنډ له کبله رامنځته شوی سخت اقتصادي زوال، د خوراکي توکو د نه خوندیتوب د کچې لوړوالی، بېېوزلي او وچکالي په هېواد کې د اوسني بحران د نورو عواملو په توګه یاد کړل.
په دې شننه کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال څخه تر اوسه پورې اسلامي امارت له ۳۹۲ اوامرو څخه ۷۱ یې په بشردوستانه چارو کې د افغان ښځو ګډون په مستقیمه توګه پر نښه کړی دی.
اوچا وايي، چې د اسلامي امارت دغو لارښوونو په افغانستان کې د بشري فعالیتونو پر وړاندې د پام وړ ننګونې رامنځته کړې دي.
په دې شننه کې راغلي، چې د مرسته کوونکیو هېوادونو لخوا د بودجې کمېدا به په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د اوسنيو بشري فعاليتونو ساتل ناشوني کړي.
دا په تاسې حال کې ده، چې د اسلامي امارت عامې روغتیا وزارت چارسمبالي د ملګرو ملتونو د وګړو صندوق له حوزوي مشر سره په لیدنه کې د افغانستان د روغتايي سیسټم د پیاوړتیا لپاره د نړیوالو روغتیايي ادارو مرسته اړینه یاده کړې ده.
تازه خبرونه
دا ځل پر اسرائیلو پېچلی، ویجاړوونکی او خونړی برید کوو – ایران
د دغه راپور له مخې، چې د لړم د میاشتې پر دیارلسمه خپور شوی؛ د ایران او عرب چارواکو لخوا، چې د ایران له دې پلانونو خبر دي، څرګنده شوی دی.
وال سټریټ ژورنال په خپل یوه ځانګړي راپور کې لیکلي؛ تهران په پام کې لري، چې دا ځل له پیاوړو اسلحو څخه پر ګټې اخیستنې د اسرائیلو پر وړاندې خورا پیچلی، ويجاړوونکی او خونړی برید وکړي.
د دغه راپور له مخې، چې د لړم د میاشتې پر دیارلسمه خپور شوی؛ د ایران او عرب چارواکو لخوا، چې د ایران له دې پلانونو خبر دي، څرګنده شوی دی.
وال سټریټ ژورنال لیکي؛ دا اوس هم څرګنده نده، چې د ایران نوي ګواښونه یوازې لفظي دي او که رښتیني دي.
د ایران مذهبي مشر علي خامنهای په دې وروستیو کې ویلي، چې اسرائیل او امریکا ته به غاښ ماتوونکی ځواب ورکړي.
د یادونې ده، چې له دې مخکې ایران پر اسرائیلي رژیم دوه ځلې بریدونه کړي، چې په دغو بریدونو کې بالستیک توغندي کارول شوي دي.
تازه خبرونه
ایران په روان کال کې ۴۹ افغانان اعدام کړل
د IHR د راپور له مخې؛ په تېرو درې کلونو کې د افغانانو د اعدامونو شمېر ډېر شوی دی.
د ایران د بشري حقونو ادارې د روانې اوونۍ په پای کې راپور ورکړ، چې ایران د ۲۰۲۴ ز. کال په لومړیو ۱۰ میاشتو کې ۴۹ افغانان اعدام کړي، چې ۱۳ یې یوازې په روانه اکتوبر میاشت کې اعدام شوي دي.
د IHR د راپور له مخې؛ په تېرو درې کلونو کې د افغانانو د اعدامونو شمېر ډېر شوی دی.
په ۲۰۲۲ ز. کال کې ۱۶ افغانان اعدام شوي، چې په کې یو تنکي مجرم او یوه ښځه هم ول.
په ۲۰۲۳ کې دا شمېر ۲۵ ته لوړ شو.
سږکال دې دا بهیر ګړندی شوی.
د ایران بشري حقونو ټولنې خبرداری ورکړی، چې ایران ښايي په راتلونکیو میاشتو کې د ایران او اسرائیلو تر منځ له زیاتېدونکي شخړې کبله د اعدامونو شمېر ډېر کړي.
ایران یوازې په تېر اوکټوبر کې لږ تر لږه ۱۶۶ اعدامونه ترسره کړل، چې له دې سره د ۲۰۲۴ کال په لومړیو ۱۰ میاشتو کې د اعدامونو شمېر لږ تر لږه ۶۵۱ ته ورسېد.
دا په یوه میاشت کې د اعدامونو تر ټولو لوړ شمېر دی، چې د ایران بشري حقونو ټولنې له ۲۰۰۷ کال راپدېخوا د اعدامونو مستندول پیل کړل.
په اعدام شویو کسانو کې ۱۳ افغانان، ۶ ښځې او یو ایرانی الاصله جرمنی و.
دې ټولنې پر نړیوالې ټولنې، رسنیو او مدني ټولنو غږ کړی؛ د اعدامونو کچه دې له نږدې وڅاري او هغه څه ته ځواب ووایي، چې په کې د اندېښنې وړ زیاتوالی راغلی.
دغه راز د بشري حقونو ټولنې اعلان کړی، چې د ولسمشریزو ټاکنو او په ایران او اسرائیلو کې د تاو تریخوالي له وروستیو زیاتېدو راپدېخوا د اعدامونو شمېر ډېر شوی او لږ تر لږه ۳۵۳ کسان د اګسټ او اکټوبر ترمنځ - د ولسمشر مسعود پزشکیان د پرانستلو راپدېخوا اعدام شوي دي.
د افغانستان اسلامي امارت تر اوسه د اعدام شویو افغانانو د شمېر په اړه څه ندي ویلي.
د ایران حکومت د افغانانو د اعدام لامل نه په ډاګه کوی.
ټولیز باور دا دی، چې د دې اعدامونو یوه مهمه برخه د مخدره توکو پر تورونو پورې تړاو لري.
د بشري حقونو ټولنو د ایران پر حکومت د دغه ډول اعدامونو په ترسره کولو نیوکه کړې او استدلال کوي، چې دا کړنې له نړیوالو قوانینو او د ژوند له حقه سرغړونه ده.
د بخښنې نړیواله ټولنه وايي، د مرګ سزا له استثنا پرته د ژوند له حق څخه سرغړونه ده، چې د بشري حقونو په نړیواله اعلامیه کې پرې ټینګار شوی.
-
ساینس او ټیکنالوژي5 days ago
روسیې ګوګل د نړۍ له ټولو پیسو څخه ډېر جریمه کړ
-
تازه خبرونه2 days ago
په پغمان کې د اور لګېدنې له کبله دوه کسان مړه شوي او سلګونه خلکو ته مالي زیانونه اوښتي
-
تازه خبرونه2 days ago
تېر کال په افغانستان کې د اوبو لګولو سلګونه ډندونه جوړ شول
-
د هوا حالاتو بدلونونه2 days ago
اسپانیا کې د سېلابونو له کبله د مړو شمېر ۲۱۴ کسانو ته رسېدلی
-
سوداگري1 day ago
افغانستان ته د ایران غیرنفتي صادرات ۳۱ سلنه ډېر شول
-
سوداگري5 days ago
د چین او افغانستان ترمنځ د ریلګاډي سوداګري بیا پیل شوه
-
تازه خبرونه5 days ago
د ملګرو ملتونو د ښځو راپور کره نه، پروپاګند دی – مجاهد
-
تازه خبرونه23 hours ago
دا ځل پر اسرائیلو پېچلی، ویجاړوونکی او خونړی برید کوو – ایران