د امریکا ځانګړي استازي سټیو ویټکوف د یکشنبې پر ورځ ویلي، چې د ایران له ستر مذهبي مشر آیت الله علي خامنه‌یی سره د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ ټیلیفوني اړیکه له پوځي اقدام څخه د مخنیوي یوه هڅه وه.

ویټکوف فاکس نیوز ته ویلي: “مونږ اړتیا نلرو، چې هرڅه پر پوځي بڼه حل کړو.”

زمونږ نغوته(اشاره) ایران ته دا ده؛ راځئ سره کښینو او وګورو، چې آیا مونږ کولی شو د خبرو اترو، د ډیپلوماسۍ له لارې سم ځای ته ورسیږو.که وکولی شو؛ د دې کار ترسره کولو ته چمتو یوو.

ټرمپ د روانې میاشتې په پیل کې وویل، چې هغه خامنه‌يي ته یو لیک لیږلی او خبرداری یې ورکړی، چې “له ایران سره د معاملې لپاره دوه لارې شته؛ پوځي یا تاسې هوکړه وکړئ.”

خامنه‌یي د امریکا د مذاکراتو وړاندیز “دوکه” یاده کړه او وایي، چې د ټرمپ له حکومت سره خبرې اترې به “د بندیزونو غوټه نوره هم ټینګه او پر ایران به فشار زیات کړي.”

دغه لیک یوه اوونۍ مخکې د قطر استازي تهران ته وړاندې کړ.

د ایران بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي د پنجشنبې پر ورځ وویل، چې تهران به ډېر ژر د لیک “ګواښونو او فرصتونو” ته ځواب ووایی.

هغه د یکشنبې پر ورځ خبرداری ورکړ، چې له امریکا سره خبرې اترې تر هغې ناشونې دي، چې واشنګټن د فشار پالیسي بدله نکړي.

دغه راز د سپینې‌ماڼۍ د ملي امنیت سلاکار مایک والټز سي بي ایس نیوز ته ویلي، چې امریکا د ایران اټومي پروګرام “بشپړ له منځه وړل” غواړي.

نوموړي زیاته کړې: “ایران باید خپل اټومي پروګرام په داسې ډول ډډې ته کړي، چې ټوله نړۍ یې وویني.”

لکه څنګه، چې ولسمشر ټرمپ ویلي؛ دا پیښیږي. ټول غوراوي پر مېز دي او هغه وخت راغلی، چې  ایران د اټومي وسلو د لرلو له هیلې څخه په بشپړه توګه ځان لرې کړي.

تهران له اوږدې مودې راپدېخوا ویلي، چې پروګرام یې یوازې د سوله‌ییزو موخو لپاره دی.

د ملګرو ملتونو د اټومي څارنې مشر رافایل ګروسي تېره میاشت وویل، چې د ایران د اټومي پروګرام د مخنیوي لپاره یوې هوکړې ته د رسېدو لپاره وخت پر ختمیدو دی؛ ځکه، چې تهران د یورانیمو غني کول نږدې د وسلو تر کچې روان ساتلی دی.

که څه هم ټرمپ له تهران سره د اټومي تړون لپاره دروازه پرانیستې پرېښوده، هغه “د بشپړ فشار” کمپاین بیا پیل کړ، چې د خپلې لومړۍ دورې په بهیر کې یې ټپلی و، چې د هېواد د تېلو صادرات ورسره صفر ته راټیټ شي.

له هغه وخته، چې ټرمپ د جنورۍ پر شلمه سپینې ماڼۍ ته راستون شو؛ امریکا د ایران د تېلو د خرڅلاو پر وړاندې یې څلور پړاوه بندیزونه لګولي دي.

د فرانسې ولسمشر ایمانویل مکرون د چارشنبې پر ورځ ویلي، چې د سعودي له ولیعهد محمد بن سلمان سره یې خبرې کړې او دواړو پر غزه د اسرائیلو نوي بریدونه وغندل.

رویټرز راپور ورکړی، چې مکرون ویلي؛ دوی به د دوه دولتونو د حل لارې په اړه د یوه کنفرانس مشري هم وکړي، چې هدف یې “د اسرائیلیانو او فلسطینیانو دواړو لپاره د سیاسي لید په بیا راژوندي کولو کې مرسته کول دي”.

مکرون د ایکس پاڼې په یوه پوسټ کې څرګنده کړې: ” د ټولو یرغمل شویو کسانو د خوشې کولو او د ملکي وګړو د خوندي کولو لپاره اوربند ته راستنېدل اړینه ده.”

د غزې په تړانګه کې د طبي کارکوونکو ړ څرګندونو له مخې؛ د اسرائیلو پوځ د چارشنبې پر ورځ پر غزه د مرګونو بریدونو د نوې څپې پر دوه‌یمه ورځ ۴۸ فلسطینیان ووژل.

د دغو بریدونو پر لومړۍ ورځ ۴۰۰ کسان وژل شوي دي.

مکرون ل محمد سلمان سره په خپله لیدنه کې د سعودي ولیعهد له نوښت هرکلی هم وکړ، چې د اوکراین د سولې خبرو پیل یې شونی کړ.

د دواړو هېوادونو مشرانو د سوریې او لبنان په اړه هم خبرې وکړې.

مکرون ویلي: “فرانسه او سعودي عربستان ورته اهداف لري؛ یو بشپړ خپلواک لبنان او یو متحد او باثباته سوریه، چې په یوه ټولګډونه لېږد کې ښکېل دي.”

اسرائیلو د غزې په تړانګه کې خپل پراخ بریدونه بیا پیل کړل، چې د بېلابېلو سرچینو د څرګندونو له مخې؛ د اوربند د تړون له پلي کېدا راپدېخوا ترټولو سخت پوځي عملیات ګڼل کیږي.

د حماس لخوا د خپرو شویو راپورونو له مخې؛ په دې برید کې، چې نن سهار (سې‌شنبه د کب اته‌ویشتمه / د مارچ اتلسمه) شوی له ۲۰۰ څخه ډېر ملکي وګړي د ښځو او ماشومانو په ګډون وژل شوي دي.

دا بریدونه د هوايي ځواک او درندو توپخانو پر کارولو ترسره شو او د غزې شمالي، مرکزي او جنوبي سیمې یې پر نښه کړي دي.

راپورونه ښيي، چې اسرائیلو په غزه کې له ۴۵۰ څخه پر زیاتو هدفونو بریدونه کړي، چې په کې د حماس بېخبناوې(زیربناوې) او د استوګنې سیمې ښودل شوي دي.

د غزې د روغتیا وزارت د ورکړ شويو معلوماتو له مخې، چې حماس یې کنټرولوي؛ د بریدونو په دې پړاو کې له ۲۰۰ څخه ډېر کسان وژل شوي او سلګونه نور ټپیان دي.

حماس ویلي، چې ډېری قربانیان ملکي وګړي دي، چې په خپلو کورونو او سرپناوو کې تر برید لاندې راغلي.

په غزه کې روغتیايي سرچینو راپور ورکړی، چې روغتونونه له ټپیانو ډک دي او د طبي تجهیزاتو د نشتوالي او د برښنا د پرېکیدو له کبله د روغتیایي خدماتو وړاندې کولو وړتیا خورا محدوده شوې ده. ملګرو ملتونو دا خبرداری هم ورکړی، چې دوامداره بریدونه کولی شي په غزه کې بشري وضعیت “د نه راستنېدو حالت” ته ورسوي؛ ځکه، چې د جګړې له کبله له یو میلیون څخه ډېر خلک بې ځایه شوي دي.

په سیمه ییزه کچه مصر او قطر، چې د اوربند په خبرو اترو کې یې د منځګړو رول لوبولی؛ د بریدونو بیا پیل غندلی او د جګړې د سمدستي پای ته رسولو غوښتنه یې کړې ده. د مصر حکومت دا اقدام “سیمه ییز ثبات ته ګواښ” وباله او له نړیوالې ټولنې یې وغوښتل، چې د بحران د پراخېدو د مخنیوي لپاره مداخله وکړي.

امریکا پر نړیواله کچه محتاط دریځ غوره کړی او د اسرائیلو د ځان له حق څخه یې د ملاتړ ترڅنګ دفاع کړې او د ملکي ځاني زیانونو د کمولو غوښتنه کوي. اروپايي ټولنې او ملګرو ملتونو هم له دواړو خواوو غوښتي، چې له زغمه کار واخلي.

د دې پراخ او ناڅاپي برید په ځواب کې د حماس وسلوالې ډلې اسرائیل پر “نسلي وژنه” تورن کړ او د نړۍ له ټولو عربي، اسلامي او آزادو هېوادونو یې وغوښتل، چې د اسرائیلو پر ضد لاریونونه وکړي.