‘اسب دوپا’ در آپارات

این هفته در آپارات دو فیلم ‘اسب دوپا’ ساخته سمیرا مخملباف و ‘سمیرا و بازیگران غیرحرفه‌ای’ ساخته حنا مخملباف به نمایش در می‌آیند. آپارات سپس گفتگویی با فرید اسماعیل‌پور تحلیل‌گر فیلم درباره این فیلم خواهد داشت.

درباره فیلم

رابطه دو انسان تا کجا می تواند پیش برود؟ از یک سو تا انتهای عشق و دوستی و ایثار و در سمت مخالف‌اش به شیوه‌های مختلف از زورگویی گرفته تا باج گیری‌های عاطفی و احساسی، تا منتهای سوء استفاده، استثمار و برده‌کشی از همدیگر. ولی آدم تا کجا می‌تواند به دیگری سواری بدهد و بگذارد از او سوء استفاده احساسی یا عاطفی بکنند؟ یعنی به عبارت دیگر مرز تحمل آدمی تا کجاست؟ در گستره بزرگتر و در یک جامعه دیکتاتورها تا کجا می توانند از مردم سواری بگیرند؟ سمیرا مخملباف فیلم‌ساز صاحب‌نام و در عین حال کم کار ایرانی، در فیلم ‘اسب دوپا’ به سراغ این موضوع رفته است.

ویژگی فیلم

‘اسب دوپا’ ساخته سمیرا مخملباف در سال ۱۳۸۷ و بر مبنای فیلم‌نامه‌ای از محسن مخملباف است. فیلمی که در آن فیلمسازش با نشان دادن اتفاقاتی غیر‌معمول سعی در شوکه کردن مخاطب داشته و خشونت غریبی در فیلم دیده می شود. خشونتی که به نظر می‌آید برآیند شرایط حاکم بر محیط نویسنده فیلم‌نامه و فیلم‌سازش بوده است. از خود محسن مخملباف نویسنده فیلم‌نامه نقل است که وقتی فیلم‌نامه را می‌نوشته به شرایط حاکم بر ایران و رابطه رهبر این کشور با مردمش فکر می‌کرده است، هرچند که فیلم معنای عمومی‌تری هم درباره ظلم و استثمار پیدا می‌کند.

خلاصه داستان

پسرک برای یافتن شغل باید در مسابقه‌ای با بچه‌های فقیر دیگر شرکت کند. هرکدام از بچه‌ها بهتر بتواند بچه بی‌پایی را که پاهایش را در جنگ از دست داده را برای رفتن به مدرسه کول بگیرد و چون اسب بدود برنده این شغل است. مسابقه سختی در می گیرد و سرانجام پسرک برنده می شود. پسرک در مقابل دریافت ۱ دلار دستمزد روزانه، هر روز پسر بی پا راچون اسب به کول می‌کشد و با خود به مدرسه می‌برد و می‌آورد. و وقتی که او را بر کول خود دارد با خرها و اسب‌هایی که در کوچه رفت و آمد می‌کنند، مسابقه می‌دهد . او رادر خانه به حمام می‌برد و بر تاب سوار می‌کند اما پسر بی پا از او ناراضی است چرا که آن‌طور که اومی‌خواهد هنوز برایش اسب نشده است.

درباره کارگردان

سمیرا مخملباف، کارگردان جوان ایرانی متولد ۲۶ بهمن ۱۳۵۸ در تهران است. وی در سن ۸ سالگی در فیلم ‘بایسیکل‏‌ران ‘ ساخته پدرش محسن مخملباف بازی کرد. در سن ۱۷ سالگی فیلم سینمایی ‘سیب’ را ساخت و به عنوان جوان‏ترین کارگردان جهان در بخش رسمی فستیوال کن (۱۹۹۸) حضور یافت.فیلم ‘سیب’ در ظرف دو سال به بیش از ۱۰۰ جشنواره بین‏المللی دعوت شد و در بیش از ۳۰ کشور جهان اکران شد و سیزده جایزه بین المللی را به دست آورد. در سال ۱۹۹۹، سمیرا دومین فیلم سینمایی خود را به نام ‘تخته ‏سیاه’ساخت و در سال ۲۰۰۰ وقتی که وی ۲۰ ساله بود در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن حضور یافت و جایزه ویژه هیات داوران را از آن خود ساخت. ‘تخته سیاه’ برنده جایزه مدال فلینی از یونسکو و جایزه تروفو از ایتالیا شد. فیلم در سراسر جهان اکران شد و تنها حدود ۲۰۰ هزارنفر در فرانسه به دیدن آن رفتند. بعد از آن سمیرا یک اپیزود از فیلم ۱۱ سپتامبر را به همراه فیلم‌سازانی چون : کن لوچ، ایما مورا، یوسف شاهین، شان پن و دیگران ساخت که در ونیز سال ۲۰۰۲ به نمایش درآمد. ‘پنج عصر’ سومین ساخته سمیرا مخملباف در مقام کارگردان و اولین فیلم سینمایی ساخته شده در افغانستان پس از دوره طالبان است که در سال ۲۰۰۳ در بخش مسابقه اصلی کن حضور یافت و بار دیگر موفق به دریافت جایزه ویژه هیأت داوران از این جشنواره شد. گاردین در سال ۲۰۰۴ او را به عنوان یکی از ۴۰ کارگردان برتر جهان معرفی کرد. از آن جا که دولت ایران در آن سالها اجازه ساخت فیلم به سمیرا را نداد او در سال ۲۰۰۷ چهارمین فیلم سینمایی خود را به نام ‘اسب دو پا’ در افغانستان ساخت. در زمان فیلم برداری یک نارنجک دستی به سمت دوربین فیلم‌برداری او پرتاب شد که منجر به زخمی شدن ۶ نفر شد اما وی کار را در شهر دیگری از افغانستان تا پایان کار ادامه داد. وی در جشنواره‌های بسیاری چون کن، ونیز ، برلین ، لوکارنو، مسکو، مونترال و …به عنوان داور حضور یافته است.

نگاه کارگردان

می خواهم بدانم رابطه دو آدم تا کجا می تواند پیش رود. از یک سو دو آدم تا انتهای عشق و دوستی پیش می روند وخود را به هم ایثار می کنند و از سویی یکی دیگری را چون حیوان استثمار می کند.در عین حال از طریق این فیلم می خواهم کشف کنم مرز تحمل آدمی تا کجاست. ویک آدم به خاطر رفع نیازهای زندگی اش تا کجا می تواند تحمل کند و استحاله شود.از خود بپرسیم هر کدام از ما چند بار در زندگی اسب دیگران شده ایم.یا دیگران را اسب خودمان کرده ایم؟

سمیرا مخملباف

درباره فیلم ‘سمیرا و بازیگران غیرحرفه‌ای’

‘سمیرا و بازیگران غیرحرفه‌ای’ یک فیلم مستند آموزشی ساخته حنا مخملباف است. این فیلم درباره فیلم‌سازی سمیرا مخملباف و روش‌های هدایت بازیگران غیر حرفه‌ای او در فیلم ‘اسب دوپا’ است و در سال ۱۳۸۷ ساخته شده است.

درباره کارگردان

حنا مخملباف متولد ۱۲ شهریور سال ۱۳۶۷ در تهران است. او در هفت سالگی در فیلم ‘نون و گلدون’ ساخته پدرش محسن مخملباف بازی کرد. اولین فیلم کوتاه داستانی‌اش را در ۸ سالگی با یک دوربین هندی کم به نام ‘ روزی که خاله ام مریض بود’ ساخت که در جشنواره لوکارنوی سال ۱۳۷۶ وقتی که وی ۹ ساله بود، مورد استقبال بین المللی واقع شد. حنا در ۱۴ سالگی فیلم مستند بلندی را به نام ‘لذت دیوانگی’ در افغانستان ساخت که در جشنواره ونیز به نمایش در آمد و برنده ۳ جایزه بین المللی شد. از جمله فیلم های او می‌توان به ‘روزهای سبز’، ‘سمیرا و هنرپیشه های غیر حرفه ای’، ‘لذت دیوانگی’ و ‘روزی که خاله ام مریض بود’ اشاره کرد. از حنا مخملباف کتاب شعری به نام ‘یک لحظه ویزا’ در سال ۱۳۸۲ منتشر شده است. حنا در فیلم‌های سینمایی خانه فیلم مخملباف به عنوان عکاس و منشی‌صحنه، دستیار‌کارگردان و تدوین‌گر همکاری کرده است. او از ۸ سالگی تا ۱۶ سالگی در مدرسه فیلم مخملباف سینما آموخته است.

نگاه کارگردان

برای من سمیرا به عنوان یک خواهر کاملا متفاوت است با سمیرا به عنوان یک فیلم‌ساز. نبوغ او در هدایت بازیگران غیر‌حرفه‌ای همیشه مرا به شگفتی می‌آورد. در فیلم آخر او «اسب دو پا» من به عنوان عکاس حضور داشتم. این فرصت را بهانه‌ای کردم برای ساخت یک فیلم مستند درباره روش‌هایی که سمیرا برای هدایت بازیگران غیر‌حرفه‌ای به‌ کار می‌برد. روش‌هایی که خود سمیرا نامش را گذاشته است: روش توضیحی، روش تقلیدی، روش تکنیکی و روش تحریکی.

حنا مخملباف

کارشناس آپارات

فرید اسماعیل‌پور فیلم‌ساز، پژوهش‌گر و دانشجوی مقطع دکترای سینما در دانشگاه سوربن فرانسه است. فعالیت سینمایی خود را در نوجوانی با تحصیل در دوره‌های آموزش فیلم‌سازی انجمن سینمای جوانان ایران و ساخت فیلم‌های کوتاه تجربی آغاز کرد. پس از آن او کوشید تا با ساخت سه فیلم مستند درباره موسیقی فولکلور خراسان و یک فیلم درباره شیخ احمد جامی، صوفی و شاعر قرن ششم (مجموعه فرهنگ فولکلوریک خراسان)، سهم خود را در حفظ و انتقال این فرهنگ ایفا کند. وی تا کنون هشت فیلم مستند و چهار فیلم کوتاه داستانی و تجربی در کارنامه خود دارد. بعضی از فیلمهای او عبارتند از: ‘نوایی ‘، ‘ژنده پیل ‘، ‘نیمکت سنگی ‘، ‘آوریل بی رحم ترین ماههاست’ و ‘نامه ایرانی ‘. اسماعیل‌پور در کنار فیلم‌سازی به عنوان نویسنده و مترجم با نشریه‌های سینمایی همکاری می‌کند و کتاب ‘پیدایش سینمای مولف ایران، ابراهیم گلستان ‘ از او، در سال‌های اخیر به زبان فرانسه در پاریس منتشر شده است.

گفتگوی آپارات – اسب دوپا

گفتگوی آپارات با فرید اسماعیل‌پور مستندساز و تحلیل‌گر فیلم را درباره فیلم ‘اسب دوپا’ ساخته سمیرا مخملباف را اینجا ببینید.

زمان پخش برنامه آپارات به وقت ایران :

جمعه ساعت ۲۱ ایران

شنبه ساعت ۱۱ ایران

یکشنبه ساعت ۲۴ ایران

سه‌شنبه ساعت ۱۵ ایران

چهارشنبه ساعت ۲۴ ایران

جمعه بعد ساعت ۲ بامداد

آرشیو برنامه های آپارات

برای دسترسی به صفحات برنامه‌های گذشته آپارات روی اینجاکلیک کنید.

آرشیو صفحه‌های آپارات

مشاهده برنامه از طریق وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی

این فیلم در ساعات اعلام شده در جدول فوق از طریق کلیک بر روی اینجا، لینک پخش زنده تلویزیون وب‌سایت بی‌بی‌سی فارسی

و یا اینجا، لینک پخش زنده تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی در کانال بی‌بی‌سی فارسی در یو‌تیوب نیز قابل مشاهده است.

آدرس پست الکترونیک برنامه آپارات: aparat@bbc.co.uk

آدرس فیس بوک برنامه آپارات: https://www.facebook.com/bbcpersiantv

می توانید از طریق پنجره زیر هم با ما تماس بگیرید: