د منځنۍ آسیا له هېوادونو سره د افغانستان د پولې په اوږدو کې د امنیت موضوع د ګډ امنیت ټولنې د غړیو هېوادونو د بحث وړ ګرزېدلې ده.

د ګډ امنیت ټولنې غړیو هېوادونو مشرانو  په مسکو کې جوړې شوې غونډې ته ویلي، چې دوی له افغانستان سره د غړیو هېوادنو د پولو د امنیت پر ټینګولو کار کوي.

د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د خبرو پر مهال څرګنده کړې؛ د ګډ امنیت ټولنه په افغانستان کې ناکراریو او په پولو کې ناامنیو ته په کتو چمتو ده، چې د غړیو هېوادونو په سرحدونو کې د امنیت د خوندیتوب لپاره ډېر څه وکړي.

دغه راز د قزاقستان ولسمشر د مسکو په سرمشریزه کې ویلي، چې په افغانستان کې بې ثباتي او د وسلوالو ډلو د فعالیت دوام د غړیو هېوادونو امنیت او ثبات له ګواښ سره مخ کوي.

په دې سرمشریزه کې د قزاقستان ولسمشر قاسم جمارت تکوایف د منځنۍ آسیا د هېوادونو د پولو امنیت ته پر ډېرې نورې پاملرنې ټینګار وکړ.

نوموړي زیاته کړې: شوني ګواښونه باید پ نښه شي؛ ځکه، چې په افغانستان کې بې ثباتي او د وسلوالو ډلو دوامدار فعالیت د غړیو هېوادونو امنیت او ثبات له ګواښ سره مخ کوي او د منځنۍ آسیا د هېوادونو د پولو امنیت ته باید زیاته پاملرنه وشي.

اسلامي امارت وايي؛ د افغانستان پولې تر بل هر وخت ډېرې خوندي دي او هیڅ هېواد به له افغانستان څخه يرغل ونکړي، ځکه هیڅ وسلوالې ډلې په افغانستان کې فعاليت نکوي، چې د اړوند پولو امنيت له ګواښ سره مخ کړي.

د اسلامي امارت د ویاند مرستیال بلال کریمي د یادې سرمشریزې د مشرانو له اندېښنو سره سره وايي، چې په ټول افغانستان کې امنیت خوندي شوی او هيڅ مخالفه ډله دومره فعاله نده، چې د نورو هېوادونو امنیت ته ګواښ وګڼل شي. یاد هېوادونه باید پدې اړه اندېښنه ونکړي.

د ګډ امنیت ټولنې د غړیو هېوادونو مشرانو په تېره غونډه کې اعلان کړی و، چې له افغانستان سره پر پوله به تر ۲۰۲۲ کال پورې د نشه يي توکو د قاچاق او له ترهګرۍ سره د مبارزې د مخنیوي لپاره درې پړاوه عملیات ترسره کړي.

په هند کې د افغانستان په اړه د شانګهای همکارۍ ټولنې د غړیو هېوادونو سرمشریزه نه یوازې پر سیاسي، اقتصادي او بشري وضعیت را څرخي، بلکې پر ترهګرۍ او نورو سیمه ییزو مسلو هم بحث کوي.

په دې غونډه کې د لومړي ځل لپاره د پاکستان یوه درې کسیز پلاوي هم ګډون کړی؛ د روسیې، چین، ازبکستان، تاجکستان، قزاقستان، قرغزستان، ترکمنستان او ایران لوړ پوړي چارواکې یې نور ګډونوال دي.

د دې څلور ورځنۍ غونډې ګډونوال به د سیمه ییز جوړښت په چوکاټ کې د ترهګرۍ پر ضد اقداماتو او د افغانستان پر امنیتي وضعیت خبرې وکړي.

د پراخ او ټولګډونه حکومت جوړېدل او د ښځو د حقونو ترڅنګ د بشري ناورین او د افغانستان په ثبات، سوکالۍ، پرمختګ او امنیت کې د سیمې د هېوادونو ونډه نور هغه موضوعات دي، چې د دې غونډې غړي به پرې بحث او خبرې وکړي.

د اسلامي امارت ویاند بلال کریمي ويلي؛ له هرې هغې غونډې هرکلی کیږي، چې د افغانستان په ګټه وي.

د تېر کال په نومبر میاشت کې هم نوي ډیلي د افغانستان په اړه د سیمه ییز امنیت د خبرو اترو کوربه و، چې د ایران، قزاقستان، قرغزستان، روسیې، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان د ملي امنیت سلاکاران یې ګډونوال ول.

د اسلامي امارت ویاند ډاډ څرګند کړی، چې د نجونو پاتې ښوونځي به هم ډېر ژر له یوه نوي میکانیزم سره پیل شي.

د اسلامي امارت ویاند ذبیح الله مجاهد د نجونو د منځنیو ښوونځیو او عالي لیسو د درسونو د پیل زېری وړاندې کړ او ټینګار کوي، چې د نجونو ښوونځي به ډېر ژر د یوه نوي میکانیزم پر مرسته بېرته پرانیستل شي.

د پوهنې وزارت پخوانيو چارواکو ويلي، اسلامي امارت عملاً د ښوونځیو د تړلو پر وړاندې د خلکو زغم ویني او نړیواله ټولنه هم د نجونو د ښوونځیو پر بیا پرانستلو ټینګار کوي؛ ځکه، نو دا ستونزه باید ژر تر ژره حل شي.

د پوهنې وزارت پخواني مرستیال صدیق پتمن ویلي؛ طالبان( اسلامي امارت ) بریالی کیږي، چې په یوه ورځ کې ښځو ته د حجاب طرحه وړاندې کړي؛ خو په ۹ میاشتو کې نشي کولی د ښوونځیو د پرانستلو طرحه وړاندې کړي. خلک او نړیواله ټولنه دا موضوع هیرولی نشي.  

د کابل اوسیدونکی سراج الدین ویلي، چې اسلامي امارت د هغو میلیونونو نجونو د تمې شېبې اوږدې کړي، چې ښوونځیو ته له تګه بې برخې شوې دي.

کارپوهان پدې باور دي، چې د نجونو د ښوونځیو پرانیستل کولی شي له اسلامي امارت سره د نړۍ د تعامل لاره اواره کړي.