د افغانستان، ترکمنستان او آذربایجان مشرانو په یوه ویدیوي ناسته کې د سوداګریزو اړیکو او لیږد را لیږد پر پراختیا او د یوې ګډې جرګه ګۍ د جوړیدا په اړه، چې وکړای شي، سیمه ییز اقتصادي اتصال، د اورګاډي پټلۍ د پراختیا، نوري فایبر او ترانسپورتي چارو خبرې وکړي.

په دې ناسته کې ولسمشر اشرف غني، د هغه ترکمن او آذري سیالانو؛ قربان قلي بیردي محمدوف او الهام علي اف ګډون کړی و.

درې واړو مشرانو د آذربایجان د ولسمشر په وړاندیز سلا شول، چې د درې واړو هېوادونو د ترانسپورت وزیرانو او نورو اړوند چارواکو په شتون کې به یو ګډ پلاوی جوړیږي.

په دې ناسته کې د ترکمنستان ولسمشر د آقینه او تورغنډۍ بندرونو له لارې د سوداګریزو مالونو د لا ښه لېږد له طرحې ملاتړ وکړ.

د افغانستان، اذربایجان او ترکمنستان هیوادونو د جمهوررئیسانو ترمنځ درې اړخیزه ناسته د جمهوررئیس محمداشرف غني په نوښت نن له غرمې مخکې د ویډیو کنفرانس له لارې ترسره شوه… pic.twitter.com/53HAJULOPZ

— ارگ (@ARG_AFG) July 2, 2020

ولسمشر غني د آذربایجان د ولسمشر له وړاندیزه ملاتړ وکړ او څرګنده یې کړه او په افغانستان کې دننه یې د اورګاډي پټلۍ له پراختیا خبر ورکړ او څرګنده یې کړه: د اقتصادي پراختیا لپاره له څلور تر ۶ زره کیلو متره د اورګاډي پټلۍ ته اړتیا ده او نړیوالو همکارانو په دې لار کې د همکاري لپاره ټټر ډبولی دی.

اشرف غني زیاته کړې؛ مونږ به په افغانستان کې اته وچ بندرونه معیاري کړو او په دې اړه امریکا، اروپایي ټولنې او د آسیا پراختیایي بانک د مرستې لپاره مالي تضمین ورکړی دی.

ترکمنستان له افغانستان سره د سوداګریزو اړیکو د پراختیا لپاره د اورګاډي پټلۍ له آقینې تر توغنډۍ  غزولې او افغان حکومت ورته معیاري بندرونه جوړوي.

په تېرو څو کلونو کې د افغانستان  سوداګریزه راکړه ورکړه تر ډېره د پاکستان د کراچۍ له بندر سره تړلې وه . د چابهار بندر له پرانیستو سره او د نویو بندرونو له لارې افغانستان په وروستیو کلونو کې نه یوازې له پاکستانو بلکې د منځنۍ آسیا له هېوادونو، ایران، او ټولې نړۍ سره منظمې سوداګریزې اړیکې لري.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی زلمی خلیلزاد  ټینګار کوي، چې د افغانانو د خپلمنځي خبرو په پیل کې ځنډ؛ د دې بهیر ویجاړوونکیو ته د خنډ زمینه برابروي.

خلیلزاد ویلي؛ له غني او عبدالله سره یې په خبرو کې ټینګار کړی، چې د خبرو د پیل لپاره پاتې شوي کارونه باید ژر تر ژره تر سره شي.

داسې  ښکاري، چې اوس هم د افغانانو د خپلمنځي خبرو د پیل لپاره زمینه نده برابره شوې او زلمی خلیلزاد په دې برخه کې پر شته خنډ او ځنډ اندېښنه ښیي.

4/4 On peace we emphasized the immediate step is to rapidly resolve the remaining issues surrounding the start of intra-Afghan negotiations. Delay provides opportunities for spoilers.

— U.S. Special Representative Zalmay Khalilzad (@US4AfghanPeace) July 3, 2020

د کابل اوسیدونکی صابر ابدالي په دې اړه څرګنده کړې، چې خپلمنځي خبرې باید له ځنډ پرته پیل شي.

یو بل هېوادوال ولی الله ساپي څرګنده کړې؛ خلک نور د ناامنیو او وژنو زغم نلري. د حکومت او طالبانو مشران باید سولې ته لومړیتوب ورکړي.

د افغانانو د خپلمنځي خبرو د پیل په وړاندې یو اختلافي مورد د ځینو طالب بندیانو له خلاصون سره د افغان حکومت مخالفت او دغه راز د طالبانو لخوا په بریدونو کې زیاتوالی دی.

د طالبانو د پخوانی غړی سید اکبر آغا وایي: له ځنډ او خنډ پرته باید بندیان خوشې او خپلمنځی خبرې پیل شي.

د  امریکا د ولسي جرګې د پوځي خدمتونو جرګه ګۍ یوه لایحه تصویب کړې، چې له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو وتل مشروطوي.

ځینو پخوانیو امریکایي چارواکو هم ویلي، چې دونالد ترمپ د خپلې ولسمشرۍ دورې تر پایه په افغانستان کې خپل څلور زره سرتېري ساتي.

تمه ده، چې د افغانانو خپلمنځي خبرې د همدې میاشتې په بهیر کې د دوحې پر کوربتوب پیل شي؛ خو ټاکل شوې، چې مخکې له دې به د افغانستان د سولې په اړه شاوخوا شل هېوادونه یوه ناسته جوړه کړي.

د امریکا د مرکزي او ملي استخباراتو رییسان په دې خاطر کانګریس ته ور بلل شوي، چې په افغانستان کې د هر امریکایي سرتېري د وژلو لپاره ډالۍ ټاکل کیږي.

نیویارک ټایمز څو ورځې مخکې ویلي وه، چې روسیې طالبانو ته د امریکایي ځواکونو د وژلو په بدل کې ډالۍ ټاکلي دي.

په همدې تړاو د امریکا کانګریس د استخباراتو جګپوړي چارواکي د توضیحاتو په خاطر وغوښتل.

د امریکا د ولسي جرګې مشرې د روسیې پر استخباراتي او دفاعي سازمانونو د بندیزونو لګولو غوښتنه وکړه؛ خو د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویلي، دوی یوازې د افغانستان له قانوني حکومت سره مرسته کړې ده.

د امریکا د مشرانو جرګې او ولسي جرګې رییسانو او نورو غړیو له استخباراتي چارواکو څخه پدې تړاو د بندو دروازو تر شا د سپیناوي غوښتنه وکړه.

د امریکا د ولسي جرګې مشرې پر روسیې د بندیزونو لګولو غوښتنه وکړه. په داسې حال کې، چې ځینې نور بیا د روسیې پر وړاندې د ټرمپ ادارې پر سخت چلند بې باوره دي.

د امریکا د ولسي جرګې مشره نانسی پلوسي وایي: مونږ د امریکا له ولسمشره تمه لرو،چې له خپلو ځواکونو ساتنې ته لومړیتوب ورکړي او مونږ په دې خاطر، چې داسې ندي شوي؛ ناهیلي یو او زه په دې اړه د روسیې پر استخباراتو د بندیزونو غوښتنه لرم.

مخکې له دې طالبانو او روسیې دا راپو رد کړی و؛ خو اوس د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ویلي، دوی یوازې د افغانستان مشروع حکومت ته مرسته برابروي.

د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویانده ماریا زخارووا وایي: روسیې یوازې د افغانستان قانوني حکومت ته وسلې برابرې کړي او دا پوره روښانه ده. که امریکایي همکاران غواړي بحث ولري؛ ښه به دا وي، چې په افغانستان کې له داعشه د امریکا د ملاتړ په تړاو پر خپرو شویو اطلاعاتو خبرې وشي.

امریکایي چارواکو د روسیې د دې تازه دریځ په اړه تر دې دمه څه ندي ویلي؛ خو مخکې په افغانستان کې امریکایي او افغان چارواکو دا ادعاوې بې بنسټه بللې وې او ویلي یې ول، چې د داعش ځپلو ته ژمن دي او ورسره مبارزه روانه ساتل شوې ده.