د افغانستان لپاره د بریټانیا د سفارت چارسمبالي رابرټ ډیکسن په کابل کې د سوداګرۍ او پانګونې خونې له مسوولینو سره د سوداګرۍ او پانګونې په اړه بحث او خبرې وکړې.

د سوداګرۍ او پانګونې خونې د خبرپاڼې له مخې؛ نن (دوشنبه د تلې نهمه) د دغه بنسټ مسوولینو د بریټانیا له ډیپلوماټ سره په لیدنه کې د سیمې د هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ او پانګونې د ستونزو په اړه بحث او اندونه وړاندې کړل.

د سوداګرۍ او پانګونې خونې لومړي مرستیال محمد یونس مومند له خصوصي سکټور سره د دولت د هراړخیز ملاتړ د یادونې پر مهال د نړۍ له ټولو هېوادونو سره د هېواد د خصوصي سکټور د همکارۍ ډاډ ورکړ او په دې برخه کې یې د نړۍ له هېوادونو سره د اړیکو پر ښه کولو او په دې اړه د عملي ګامونو پر پورته کولو ټینګار څرګند کړ.

نوموړي د بريټانيا له چارسمبالي څخه وغوښتل، چې له نړيوالې ټولنې څخه د افغانستان د کنګل شويو شتمنيو په خلاصون او د پيسو د لېږد پر وړاندې د خنډونو لرې کولو کې همکاري وکړي، چې خصوصي سکټور ته يې ګڼې ستونزې رامنځته کړې دي.

ویل کیږي، چې افغانستان جنوبي آسیا له منځنۍ آسیا سره نښلوي او د افغانستان له لارې هم ټرانزیټ عادي روان دی.

د اقتصادي کمیسیون تخنیکي کمیټې نوبتي غونډې د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت د شپږ کرنیزو نمایشي او ترویجي کمپلکسونو د جوړولو طرحه ومنل شوه.

د ریاست الوزراء له دفتره په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې په هرات، هلمند، ننګرهار او بلخ ولایتونو کې به د  ۶ کرنیزو نمایشي او ترویجي کمپلیکسونو د جوړولو طرحه پلې شي.

د دغې طرحې له مخې؛ به د هېواد په طبیعي ځنګلونو کې د لرګیو وهلو مخنیوی ترسره او د ځنګلونو د بیا احیا لپاره بنسټیز ګامونه واخیستل شي.

د ریاست الوزراء اقتصادي مرستیال وايي، دغه کمپلکس د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت لخوا د ۵۴۹ میلیون افغانیو پر لګښت په ۴۵۰۰ جریبه ځمکه کې جوړېږي.

ویل کیږي، چې په دې غونډه کې د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت له لوري په هېواد کې د طبیعي ځنګلونو د لرګیو او د ځنګل د فرعي محصولاتو څخه د ګټې اخیستنې پر جوړه شوې کړنلاره هم بحث وشو.

د افغانستان او پاکستان ګډې سوداګرۍ خونې مسوولین وايي، چې  په روان کال کې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګرۍ حجم تر ټولو ټیټ حد ته رسیدلي دی.

د افغانستان او پاکستان د ګډې سوداګرۍ خونې د مسوولینو د څرګندونو له مخې؛ پاکستان ته د هېواد صادارت له نږدې دوه میاشتو نامنظم کیدو وروسته په دې وروستیو کې بیخي ودرېدل، چې له کبله يي افغان او پاکستاني لوري ته لسګونه میلیون ډالر زیان اوښتی دی.

دوی ویلي، چې پاکستاني  لوري تل د افغان صادارتو او محصولاتو د فصل په وخت کې د افغان صادارتو پر وړاندې ستونزې جوړوي او د دې ستونزو د نه اواري له کبله دا بهیر ټکنی شوی دی.

د افغانستان او پاکستان د ګډې سوداګرۍ خونې رییس خان جان الکوزی وایي: د افغانستان او پاکستان سوداګرۍ ته تل پاکستاني لوري ستونزې جوړي کړي؛ کله يي لارې تړلي، کله يي اداري ستونزي جوړې کړي او کله هم مالیات لوړوي. زه فکر کوم، چې په روان کال کې به د افغانستان او پاکستان سوداګري ډېره ټیټه وي.

د کرنې او مالدارۍ خونې مسوولینو ويلي؛ په روان کال کې د پاکستان لخوا دې هېواد ته د صادارتو په وړاندې د رامنځته شویو ستونزو له کبله د سوداګرو سلګونه موټر سابه او تازه میوې د خرابېدو ترڅنګ بڼوالو او بزګروته ګڼ مالي زیانونه اړولي .

د کرنې او مالدارۍ خونې مرستیال میرویس حاجي‌زاده ویلي: له پاکستان سره د تورخم په ګډون د ټولو بندرونو تړل کیدل د هېوادوالو او سوداګرو لپاره کومه نوې خبره نده. دا زیان مونږ ته تل رسیدلی مونږ سړخونې نلرو؛ نو باید د بدیلو مارکیټونو په لټه کې شوو، چې دا ستونزه مو بنسټیزه حل شي.

د اقتصادي چارو شنونکیو ويلي، چې افغان حکومت باید له پاکستان پرته د نورو مارکیټونو په لټه کې شي، چې د هېواد صادرات نورو مارکیټونو ته واستول شي. دوی له خصوصي  سکټور څخه غوښتنه کوي، چې د هېواد د کرنیزو محصولاتو ته د معیاري لېږد او تړلو په برخو کې ستنډردونه هم لوړ کړي.