خبرگزاری رویترز گزارش کرده است که گزارش‌های تهیه‌شده برای تمویل کنندگان بین‌المللی افغانستان نشان می‌دهد که بانک مرکزی افغانستان قبل از تسلط امارت اسلامی بیش‌تر ذخایر دالری خود را کاهش داده و سبب تشدید بحران اقتصادی کنونی شده است.

بر بنیاد این گزارش، مقام‌های بلند پایه اقتصاد بین‌المللی در یک نامه دو صفحه‌ای که در دسترس رویترز قرار گرفته برای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نوشته کرده که ذخایر نقدی بانک مرکزی قبل از سقوط کابل شدیدا کم شده بود.

در این گزارش، بر چگونه‌گی مدیریت بانک مرکزی در مورد بحران ماه‌های پیش از تسلط امارت اسلامی، از جمله لیلام بی‌رویه دالر و انتقال پول از کابل به نماینده‌گی‌ها در ولایات، انتقاد شده است.

در این گزارش آمده است:"ذخایر ارزی پول خارجی در خزانه بانک مرکزی در کابل تمام شده است. بانک مرکزی نمی‌تواند درخواست‌های نقدی را اجرا کند."

گزارش می‌افزاید:"بزرگ‌ترین عامل این مشکل، سوءمدیریت در بانک مرکزی پیش از تسلط امارت اسلامی است."

شاه‌ محمد محرابی، رییس کمیته بررسی داخلی که پیش از روی کار آمدن امارت اسلامی بر بانک مرکزی نظارت داشت و هم‌اکنون نیز در این پُست حضور دارد، از اقدامات بانک مرکزی دفاع کرد و گفت که این بانک در تلاش بود جلو افزایش پول افغانی [حجم نقدینه‌گی] را بگیرد.

میزان کمبود پول را می‌توان در سرک‌های افغانستان به وضوح دید؛ جایی که مردم با وجود اعمال محدودیت‌های شدید در مورد برداشتن پول [۲۰۰ دالر و ۲۰ هزار افغانی در هر هفته]، ساعت‌ها در صف می‌ایستند تا پس‌انداز دالری‌شان را بگیرند.

گزارش افزوده که قبل از فروپاشی حکومت اشرف غنی اقتصاد کشور با چالش روبه‌رو بود، اما تسلط امارت اسلامی و منجمد شدن ناگهانی میلیاردها دالر از کمک‌ها خارجی سبب عمیق‌تر شدن این بحران شده است.

قیمت مواد اساسی، از جمله آرد، در حالی افزایش یافته که کارها متوقف شده است و میلیون‌ها نفر هم‌زمان با نزدیک شدن زمستان در خطر گرسنه‌گی قرار دارند.

کمک‌ها خارجی به افغانستان در حال متوقف شدن است

رویترز به نقل ازسه فرد که از این موضوع آگاهی دارند گزارش کرده که بانک مرکزی در گذشته بر محموله‌های نقدی ۲۴۹ میلیون دالری متکی بود که تقریباً هر سه ماه یک‌بار در جعبه‌های پول بانک‌نوت‌های ۱۰۰ دالری انتقال می‌یافت و در ذخیره‌گاه‌های بانک مرکزی و ارگ ریاست جمهوری ذخیره می‌شد.

این میزان از پول در حالی کاهش یافت که قدرت‌های خارجی از رویارویی با امارت اسلامی که در برابر نیروهای بین‌المللی و دولت افغانستان می‌جنگیدند کنار کشیدند.

در این میان هزاران تن جان باختند که بیش‌تر آنان غیرنظامیان بودند.

بانک مرکزی که به دلیل توزیع کمک‌های کشورهای چون امریکا، نقش مهمی را در افغانستان بازی می‌کرد، روز چهارشنبه اعلام کرد که طرحی را برای تامین نیازهای ارزی این کشور نهایی کرده است.

با این حال هیچ جزییاتی در این مورد ارایه نشده است.

محدودیت‌های سخت ارزی سبب می‌شود که امارت اسلامی در راستای رفع نیازهای اساسی، از جمله پرداخت بل صرفیه برق یا پرداخت معاش کارمندان دولت که از ماه‌ها به این‌سو پرداخت نشده است، با مشکل روبرو شوند.

منجمد شدن حدود ۹ میلیارد دالر از ذخایر بیرون‌مرزی افغانستان به محض تسلط امارت اسلامی بر کابل، سبب شد که بانک مرکزی تنها پول نقد [دالری] را در خزانه‌هایش نگه‌دارد.

براساس این گزارش، بانک مرکزی ۱.۵ میلیارد دالر ارز خارجی را از تاریخ اول جون تا ۱۵ آگست لیلام کرد که به گفته [نویسنده‌گان] گزارش بسیار بالا بود.

این گزارش می‌افزاید: "بانک مرکزی تا پانزدهم آگست به گونه قابل توجهی ۷۰۰ میلیون دالر و ۵۰ میلیارد افغانی [معادل ۵۶۹ میلیون دالر] از بانک‌های تجارتی بدهکار بود."

محرابی، مقام ارشد بانک مرکزی، گفت که هرچند ۱.۵ میلیارد دالر لیلام شده بود؛ اما مبلغ فروش واقعی ۷۱۴ میلیون دالر بود.

او افزود که بانک مرکزی روند "لیلام ارز خارجی‌اش را به دلیل کاهش استهلاک آن و هم‌چنان کاهش تورم پولی ادامه داده است."

از دست رفتن پول:

این گزارش هم‌چنان تصمیم بانک مرکزی مبنی بر انتقال بخشی از ذخایر اش به نماینده‌گی‌های در ولایات را زیر سوال برده و گفته که هم‌زمان با پیش‌روی امارت اسلامی در کشور این ذخایر در معرض خطر قرار داده شده است.

در این گزارش آمده است: "گزارش‌ها می‌رساند که مقداری از پول در برخی از نماینده‌گی‌های ولایات گم (سرقت) شده است."

محرابی گفت که بانک مرکزی در حال تحقیق روی پول سرقت‌شده در سه نماینده‌گی خود است، هرچند این کار از سوی امارت اسلامی صورت نگرفته است. او اما در این مورد جزییات بیش‌تری ارایه نکرد.

اجمل احمدی، رییس پیشین بانک مرکزی، که کابل را یک روز پس از سقوط آن ترک کرد، به ایمیل‌ها و دیگر پیام‌ها در مورد اقدامات خودش و بانک مرکزی طی ماه‌های پیش از برگشت امارت اسلامی به قدرت، پاسخ نداد.

احمدی در هفته‌های اخیر در توییترش گفت که همه تلاش‌ها را برای مدیریت اوضاع انجام داده است و هرگونه کمبود پول نقد را تقصیر منجمد کردن دارایی‌های بانک مرکزی در خارج از کشور می‌داند.