براساس گزارش بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار)، بزرگترین عاملی که منجر به فروپاشی ارتش افغانستان در ماه اگست ۲۰۲۱ شد، تصمیم ایالات متحده برای خروج نیروها و پیمانکاران از افغانستان از طریق توافقنامه‌ای که توسط دولت ترامپ با امارت اسلامی افغانستان امضا شد و دولت بایدن آنرا عملی کرد.

بر اساس ارزیابی سیگار که روز سه‌شنبه، ۲۰ ثور نشر شد، عقب‌نشینی نظامی امریکا روحیه ارتش افغانستان را "تخریب کرد"، زیرا ارتش افغانستان وابسته به حمایت نظامی ایالات متحده بود.

تصمیم ایالات متحده برای خروج نیروهای نظامی از افغانستان در فبروری ۲۰۲۰ توسط دونالد ترامپ امضا شد و پس از آن رییس جمهور بایدن در اپریل ۲۰۲۱ آنرا عملی کرد.

در گزارش سیگار آمده است که به رغم سرمایه‌گذاری ۹۰ میلیارد دالری ایالات متحده امریکا در طول جنگ، نیروهای افغانستان هنوز به شدت به نیروی بشری و پشتیبانی ایالات متحده متکی بودند.

براساس تحلیل سیگار، نیروهای امنیتی افغان پس از ۲۰ سال آموزش، هرگز به یک نیروی منسجم و قدرتمندی بدل نشد که بتواند به تنهایی عمل کند.

سیگار می‌نویسد که تقصیر این نقایص و کمبودها به دوش دولت‌های ایالات متحده و افغانستان است.

این گزارش به موضوع استراتژی‌های ناموفق امریکا در قبال افغانستان پرداخته و نوشته است که ایالات متحده به طور مکرر اهدافی را برای ارتش افغانستان تعیین می‌کرد که دست‌یافتنی نبود.

به گفته سیگار منابع در جاهایی استفاده می‌شد که به جای حل مشکلات، آنها را بیشتر می‌ساخت.

پس از توافق با امارت اسلامی، عوامل دیگری نیز مانع فعالیت نیروهای امنیتی افغانستان شد.

براساس تحلیل سیگار، نیروهای دفاعی امنیتی افغانستان با چالش‌هایی چون فساد گسترده و ریزش نیرو رو به رو بودند. این نیروها توانسته بودند تنها در تأمین امنیت مناطق شهری و پرجمعیت صلاحیت داشته باشند.

ضعف نیروهای امنیتی افغان باعث شد تا رویارویی با امارت اسلامی بیشتر متکی به حملات هوایی باشد.

براساس اطلاعات سیگار، ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ بیش از ۷هزار ۴۰۰ حمله هوایی انجام داد، اما میزان حملات هوایی در سال بعد به ۱هزار ۶۰۰ حمله کاهش یافت. تقریبا نیمی از این رقم در دو ماه قبل از توافق ایالات متحده و امارت اسلامی رخ داده است.

پس از کاهش حملات هوایی که بازتاب تعهد ایالات متحده به توافق دوحه بود، دولت افغانستان گزینه حملات هوایی برای جلوگیری از پیشرفت امارت اسلامی را در اختیار نداشت.

این گزارش همچنین از نحوه خروج ارتش امریکا از میدان هوایی بگرام در جولای ۲۰۲۱ انتقاد کرد و گفت که نیروهای امریکایی بدون آنکه فرمانده جدید افغانستان در این پایگاه را اطلاع بدهد، بگرام را شبانه ترک کردند.

گزارش سیگار به بررسی این مسأله پرداخته است که بدگمانی اشرف غنی و ناکامی او در برنامه‌ریزی او چه نقشی در سقوط نیروهای مسلح و دولت افغانستان داشته است.

این گزارش نشان می‌دهد که غنی از وضعیت ارتش عمیقا ناآگاه بود و تنها در ماه‌های آخر قبل از تسلط امارت اسلامی بر کشور متوجه شد که ارتش افغانستان در وابستگی شدید به امریکایی‌‌ها عمل می‌کند.

در گزارش سیگار آمده است: "غنی که به طور فزاینده‌ای نسبت به ایالات متحده بی‌اعتماد بود، از اینکه غرب در حال توطئه برای جایگزینی او بود، نگرانی داشت. او حلقه افراد نزدیک به خود را تنگ‌تر کرد و نسل جوانی از افسران افغان را که توسط ایالات متحده آموزش دیده بودند، جایگزین افسران قدیمی کرد."

یکی از فرماندهان نیروی هوایی ارتش افغانستان به بازرسان سیگار گفت که نیروی هوایی ارتش با ده‌ها چرخبال و ۱۷ پیلوت آماده دفاع از پایتخت بودند، ولی زمانی که غنی فرار کرد، "غریزه محفاظت از جان خود" بر ارتش حاکم شد و هر کسی که توانست با طیاره پرواز کند، به کشورهای همسایه گریخت.

براساس این گزارش، غنی بسیاری از مقام‌های ارشد امنیتی و فرماندهان کلیدی خود را برکنار کرد و معتقد بود که آنان به او متعهد نیستند.

این اقدامات نیروهای امنیتی افغانستان را بیشتر ضعیف کرد و سبب سردرگمی در مدیریت جنگ شد.