بی بی سی فارسی
مرگ موریکونه؛ ملودیهایی که جاودانه شدند


انیو موریکونه، یکی از محبوبترین، پرکارترین و پرافتخارترین آهنگسازان تاریخ سینما امروز در نود و یک سالگی در رم درگذشت. این آهنگساز ایتالیایی برای بیش از ۵۰۰ اثر سینمایی و تلویزیونی موسیقی تصنیف و طی هفتاد سال کار در سینما جوایز اسکار، گلدن گلوب، بفتا، گِرمی و شیر طلای افتخاری ونیز را دریافت کرده بود. او بیشتر برای موسیقی متن فیلمهایی مثل “خوب، بد، زشت”، “نبرد الجزیره”، و “سینما پارادیزو” شناخته میشود.
موسیقیهای متن انیو موریکونه چنان متنوعند که انگار آهنگسازان متفاوتی آنها را تصنیف کردهاند و دقیقاً همین چندوجهیبودن و قابلیت تلفیق دنیاهای متضاد بود که او را چنین بین نسلهای متوالی فیلمسازان، از سرجو لئونه تا کوئنتین تارانتینو، محبوب میکرد.
حتی با وجود تنوع درخشان آثار موریکونه، حساسیت مدیترانهای در سازبندی، استادی سحرآمیز در خلق ملودیهای فراموشنشدنی و تلفیق غیرمنتظره حزن با شوخطبعی و هجو را میتوان در کارهایش تشخیص داد.
انیو موریکونه در دهم نوامبر ۱۹۲۸ در رم متولد شد. او در کنسرواتوآر سانتا چیچیلیا درس موسیقی گرفت و هرگز تصور نمیکرد روزی از دنیای موسیقی کلاسیک به دنیای سینما پرتاب شود.
قبل از ورود به سینما، موریکونه که برای امرار معاش به گرفتاری خورده بود، دورهای را به تنظیم آهنگهای پاپ گذراند. این دوره اهمیت زیادی در درآمدن آن نوای منحصر به فرد موریکونهای داشت؛ با استفاده گسترده و خلاق از گروه کُر، هارمونیخوانهای مرد و زن و سازهای الکترونیک موسیقی راک.
موسیقی پاپ به او آموخت چطور پیام موسیقایی را در سه دقیقه – یک روی یک صفحۀ ۴۵ دور – منتقل کند که در موسیقی فیلم کمک زیادی به او کرد.
لوچانو سالچه، کارگردان ایتالیایی، به او پیشنهاد نوشتن موسیقی فیلمی به نام “فاشیست” (۱۹۶۱) را داد که موفقیتش موریکونه را تا آخر عمر در سینما ماندگار کرد.
از همان کارهای اول،استفادۀ خلاق و گاه غیرمتعارف از سازهای مسی، گروه کر و سازهای ضربی تقریباً وجود داشت اگرچه با تغزل سالهای بعد هنوز اندکی فاصله داشت.
موسیقی موریکونه برای یک وسترن سهگانه، ساختۀ سرجو لئونه (“به خاطر یک مشت دلار”، “به خاطر چند دلار بیشتر” و “خوب، بد، زشت”)، بود که نامش را به عنوان یکی از محبوبترین آهنگسازان تاریخ سینما ماندگار کرد.

این سهگانه، اولین وسترنهای موریکونه نبود و سرجو لئونه دقیقاً به این خاطر سراغ او رفت که قبلاً دو کار وسترن از او شنیده بود که یکی از آنها برای وسترنی اسپانیایی تصنیف شده بود. وقتی لئونه به دیدار موریکونه رفت، این موریکونه بود که به خاطر آورد که آنها در کلاس سوم ابتدایی همکلاس بودهاند و در حیاط مدرسه دزد و پلیس بازی میکردهاند. همکاری آنها تا زمان مرگ لئونه ادامه پیدا کرد.
موسیقی موریکونه برای فیلمهای لئونه، که خود تلفیقی از دنیاهای مختلف بودند، ترکیبی بود از همآوایی طنزآمیز و محشر دنیاهایی متناقض. اولین فیلم سهگانه، فیلمی ایتالیایی بود بر اساس داستان فیلم ژاپنی (“یوجیمبو”ی آکیرا کوروسوا) که ژانر آمریکایی وسترن را در لوکیشنهای اسپانیایی خلق میکرد.
در موسیقی این فیلمها رنگآمیزیهای صوتیای هست که معلوم نیست خود موریکونه چطور آنها را اول در ذهنش شنیده تا بعد روی کاغذ پیاده کند. او در این فیلمها از تمهای قدیمیاش که کارگردانان دیگر رد کرده بودند استفاده میکرد تا ثابت کند موریکونه تم بد یا ضعیف ندارد. حتی یکی از تمهای اصلی فیلم یک لالایی قدیمی بود که موریکونه در اصل برای اجرای تلویزیونی از یکی از نمایشنامههای یوجین اونیل نوشته بود.
بیشتر بخوانید:
- درگذشت انیو موریکونه، خالق موسیقیهای بهیاد ماندنی سینما
- ‘خوب، بد، زشت’: لئونه و وسترن اسپاگتی
- تاریخ شگفتانگیز موسیقی فیلم؛ گذر به موزه شهر موسیقی پاریس
با این وجود، در نسخههای بینالمللی سهگانۀ لئونه، نامهای ایتالیایی (از جمله اسم خود لئونه) با اسمهای ساختگی آنگلوساکسون عوض شده بود تا فیلم آمریکایی به نظر برسد. به همین خاطر، استاد موسیقی فیلم، نه با نام موریکونه، بلکه با نام لئو نیکولز به جهانیان معرفی یا در واقع هویتش پنهان شد.
موریکونه در دهۀ شصت میلادی بعضی از زیباترین و پیچیدهترین شاهکارهایش را در سینما تصنیف کرد، از جمله وسترنی دیگر از سرجو لئونه به نام “روزی روزگاری در غرب” که کاری بس فاخر و حماسی بود و موسیقی “نبرد الجزیره”، که روح انقلاب الجزایر را در خود داشت.
در همان دهه موریکونه همکاری با کارگردانهای سینمای نوین ایتالیا را آغاز کرد از جمله دو فیلم با مارکو بلوکیو، “حرم” (مارکو فرهری) و موسیقیای متفاوت و مبتنی بر سازهای زهی برای “تئورما” ساختۀ پیر پائولو پازولینی.
موریکونه در دهۀ هفتاد همکاری مستمر و ثمربخشی با کارگردانانی مثل مائورو بولونینی، داریو آرجنتو، الیو پتری، آنری ورنوی و دامیو دامیانی داشت و برای فیلم “۱۹۰۰” ساختۀ برناردو برتولوچی موسیقی نوشت.

دهه ۱۹۸۰، سالهای جهانی شدن موریکونه بود. او با این که در دهۀ هفتاد به واسطۀ کلینت ایستوود برای فیلمهایی مثل “دو قاطر برای خواهر سارا” در هالیوود کار کرده بود، اما بعد از فیلمهایی مثل “روزهای بهشت” (ترنس مالیک، ۱۹۷۸) و “روزی روزگاری در آمریکا” (سرجو لئونه، ۱۹۸۴)، خواهان زیادی در تولیدات آمریکایی یا بینالمللی پیدا کرد و موسیقی متن فیلمهایی مثل “مأموریت” (۱۹۸۷، برندۀ جایزۀ گلدن گلوب) و “تسخیرناپذیرها” (۱۹۸۸، برندۀ جایزۀ گرمی) را نوشت.
یکی از آخرین کارهای موریکونه، تصنیف موسیقی متن برای فیلم وسترن کوئنین تارانتینو، “هشت نفرتانگیز” (۲۰۱۶)، بود که هر سه جایزۀ اسکار، گلدن گلوب و بفتا را از آن خودش کرد.
موسیقی موریکونه تقریباً همیشه بالاتر از فیلم میایستاد، به خصوص وقتی فیلم خوب نبود. باید صادقانه گفت که تعداد نسبتاً قابلتوجهی فیلمهای تجاری کمارزش در کارنامۀ موریکونه وجود دارند که دقیقاً فقط به خاطر موسیقی اوست که قابل تحمل یا حتی دیدنی میشوند.
این استاد کهنهکار، مردی خجالتی بود که با دنیای موسیقیاش تفاوتهای عمدهای داشت. موریکونه، هارمونیهای غیرمنتظره و نواهای دورریختنی را در ترکیبی نفسگیر به کار میبرد. او میتوانست از صدای یک سطل آب و پاره کردن کاغذ هم موسیقی بسازد. در “خوب، بد، زشت”، سازها و دنیاهای متنافر فلوت آمریکای جنوبی، سوت، طبل سرخپوستی، ساز دهنی، گیتار برقی، زنبورک، و اُبوا (که این ساز آخری به یکی از مشخصههای کلیدی موسیقی موریکونه بدل شد) را چنان طبیعی تلفیق کرده بود که احتمالاً خیلیهای متوجه نبوغ این آهنگساز نشدند.
با این وجود مزد معنوی موریکونه جایی پرداخت میشد که بینندهای بعد از بیرون زدن از سالن سینما و در راه خانه، موسیقی متن موریکونه را با سوت زمزمه میکرد؛ معمولاً یک بار دیدن فیلم برای ابدی شدن نغمههای موریکونه در ذهن بیننده کافی بود. از این نظر موریکونه در موسیقی فیلم درست مثل چاپلین در بازیگری بود، هنرمندی که از مرزهای رسانه سینما فراتر رفت و تنها آهنگساز فیلمی شد که حتی آنهایی که اهل سینما یا موسیقی نبودند کارهایش را شنیده بودند.

بی بی سی فارسی
‘آبی به رنگ آسمان’ در آپارات

این هفته در آپارات فیلم ‘آبی به رنگ آسمان’ ساخته امیر رفیعی به نمایش درمیآید. پس از آن آپارات با فرید اسماعیلپور تحلیلگر فیلم و عباس رضوی سرمربی پیشین باشگاه استقلال گفتگو خواهد کرد.این هفته در آپارات فیلم ‘آبی به رنگ آسمان’ ساخته امیر رفیعی به نمایش درمیآید. پس از آن آپارات با فرید اسماعیلپور تحلیلگر فیلم و عباس رضوی سرمربی پیشین باشگاه استقلال گفتگو خواهد کرد.
درباره فیلم
روزی روزگاری باشگاه فوتبالی بود به نام تاج که بنیه مالی و امکانات زیادی در داخل و خارج از ایران داشت. انقلاب که شد همه ورزشگاهها و ساختمانهای ورزشی این باشگاه درست مثل اسمش مصادره شد. بعد یک تیم استقلال درست شد که از تاج فقط رنگ آبیاش را حفظ کرده بود، به اضافه چند بازیکن متعصب و کسانی مثل منصور پورحیدری و ناصرحجازی. این دوهم سالهاست که دیگر نیستند. باشگاه استقلال که حالا یک تیم کاملا دولتی شده، سالهای سال است که معمولا وضع مالی خوبی ندارد و به اصطلاح هشتش گرو نهاش است. باشگاهی محدود به فوتبال که برای همان هم هر هفته دنبال یک زمین تمرین می گردد. پرسپولیس، رقیب اصلی استقلال یا تاج هم که مثل استقلال مدیران سفارشی دولتی را بالای سر خوش میبیند، به لحاظ مالی دست کمی از استقلال ندارد. اما گذشته تاج یا استقلال چگونه بوده است؟ در فیلم ‘آبی به رنگ آسمان’ به این موضوع پرداخته میشود.
ویژگی فیلم
‘ آبی به رنگ آسمان’ ساخته امیر رفیعی درباره تاریخچه تیم فوتبال استقلال است. این فیلم مستندی گزارشی بود درباره تاریخچه یک باشگاه. البته بعد از این قهرمانیهای آخر که دیدیم، تیم ‘استقلال’ فراز و فرودهاي بسیاری را پشت سر گذاشته و افراد بسیاری به این باشگاه به عنوان مربی و بازیکن آمده و رفته اند. اما آنچه بيش از هر چيز ديگرى در این مدت به چشم آمده، تغییر پیاپی مديران این باشگاه و همین طور باشگاه پرسپولیس توسط وزارت ورزش و جوانان است. مديرانی كه معمولا شناختى از مدیریت ورزشی نداشته اند و فقط در رقابت با باشگاه رقیب، بدهیهاى مالی را بيشتر و بيشتر كردهاند .
درباره کارگردان
امیر رفیعی مستندساز متولد ۱۳۵۹ در تهران است. او دانشآموخته مهندسی کشاورزی و کارشناسی ارشد علوم اجتماعی است. او مدتی به عنوان مشاور با باشگاه استقلال تهران همکاری داشته و در سال ۱۳۹۴ مستند ‘ من ناصر حجازی هستم.. ‘را به عنوان پژوهشگرو تهیهکننده به روی پرده برده است. فیلم ‘آبی به رنگ آسمان’ به کارگردانی او در سال ۱۳۹۷ در جشنواره سینما حقیقت در ایران به نمایش درآمده است ..
درباره کارشناسان
عباس رضوی بازیکن و مربی بازنشسته فوتبال و سرمربی پیشین تیم استقلال است. او در سال ۱۳۲۴ در تهران به دنیا آمد و با تیم فوتبال افسر که از تیمهای پایهای تاج سابق بود فوتبالش را شروع کرد. او مربیگری خود را همزمان با بازی برای تیم اقبال به عنوان دستیار در تیم جوانان تهران آغاز کرد و سهم بزرگی در بازیکنسازی فوتبال تهران به عهده گرفت. او در چندین باشگاه ایرانی مانند برق شیراز، ابومسلم و استقلال تهران در دهه پنجاه مربیگری کرد. تیم برق شیراز با مربیگری رضوی در سال ۱۳۵۶ عنوان بهترین تیم شهرستانی جام تخت جمشید را به دست آورد. در دهه شصت، او در سطوح نوجوانان و جوانان با تیم های ملی ایران کار میکرد. او همچنین به عنوان دستیار، با چندین مربی مشهور مانند رودلف ایلووفسکی، کلامان ماذلی، حشمت مهاجرانی کار کرده است. وی از دهه ۹۰ میلادی به عنوان مربی و سرمربی در چند باشگاه فوتبال در سوئد و مجارستان مشغول به کار بوده است.
فرید اسماعیلپور فیلمساز، پژوهشگر و دانشجوی مقطع دکترای سینما در دانشگاه سوربن فرانسه است. فعالیت سینمایی خود را در نوجوانی با تحصیل در دورههای آموزش فیلمسازی انجمن سینمای جوانان ایران و ساخت فیلمهای کوتاه تجربی آغاز کرد. پس از آن او کوشید تا با ساخت سه فیلم مستند درباره موسیقی فولکلور خراسان و یک فیلم درباره شیخ احمد جامی، صوفی و شاعر قرن ششم (مجموعه فرهنگ فولکلوریک خراسان)، سهم خود را در حفظ و انتقال این فرهنگ ایفا کند. وی تاکنون هشت فیلم مستند و چهار فیلم کوتاه داستانی و تجربی در کارنامه خود دارد. بعضی از فیلمهای او عبارتند از: ‘نوایی ‘، ‘ژنده پیل ‘، ‘نیمکت سنگی ‘، ‘آوریل بیرحمترین ماههاست ‘ و ‘نامه ایرانی ‘. اسماعیلپور در کنار فیلمسازی به عنوان نویسنده و مترجم با نشریههای سینمایی همکاری میکند و نیز کتاب ‘پیدایش سینمای مولف ایران، ابراهیم گلستان ‘ از وی به زبان فرانسه در پاریس منتشر شده است ….
گفتگوی آپارات – آبی به رنگ آسمان
گفتگوی آپارات با عباس رضوی سرمربی پیشین استقلال ومربی موفق فوتبال در چند باشگاه فوتبال در سوئد و مجارستان و فرید اسماعیلپور پژوهشگر سینما و مستند ساز درباره فیلم ‘آبی به رنگ آسمان’ساخته امیر رفیعی را اینجا ببینید .
ساعات پخش به وقت ایران
جمعه ۹ شب
شنبه ۱۱ صبح
یکشنبه ۱۲ شب
سهشنبه ۳ بعدازظهر
چهارشنبه ۱۲ شب
تکرار جمعه ۲ بامداد
ساعات پخش به وقت افعانستان
جمعه ۱۰ شب
شنبه ۱۲ ظهر
دوشنبه ۱ بامداد
سهشنبه ۴بعدازظهر
پنجشنبه ۱ بامداد
تکرار جمعه ۳ بامداد
آرشیو برنامه های آپارات
برای دسترسی به صفحات برنامههای گذشته آپارات روی اینجاکلیک کنید.
مشاهده برنامه از طریق وبسایت بیبیسی فارسی
این فیلم در ساعات اعلام شده در جدول فوق از طریق کلیک بر روی اینجا، لینک پخش زنده تلویزیون وبسایت بیبیسی فارسی
و یا اینجا، لینک پخش زنده تلویزیون بیبیسی فارسی در کانال بیبیسی فارسی در یوتیوب نیز قابل مشاهده است.
آدرس پست الکترونیک برنامه آپارات: aparat@bbc.co.uk
آدرس فیس بوک برنامه آپارات: https://www.facebook.com/bbcpersiantv
می توانید از طریق پنجره زیر هم با ما تماس بگیرید:
بی بی سی فارسی
‘الاکلنگهای صورتی’ بین دیوار مرزی آمریکا و مکزیک؛ برنده جایزه طراحی سال ۲۰۲۰


در حالی که معمولا دیوارها برای دور نگهداشتن مردم از هم طراحی میشوند، طراحی و نصب این الاکلنگها توانسته است مردم دو سمت مرز مکزیک و آمریکا را به هم نزدیک کند.
حالا این الاکلنگها که “دیوار تیتر-توتر” (دیوار الاکلنگ) نام دارد، جایزه سال ۲۰۲۰ “طراحی بیزلی” را، که توسط موزه طراحی لندن برگزار میشود، بعنوان طرح سال به خود اختصاص داده است.

این الاکلنگها در بین بخشهایی از دیوار مرزی آمریکا و مکزیک نصب شدهاند و به مردم هر دو کشور امکان میدهند تا با هم الاگلنگ بازی کنند.

این الاکلنگها را رونالد رائل و ویرجینیا فراتلو در منطقه آناپرا در شهر سیوداد خوارس در مکزیک نصب کردند. اگرچه این الاکلنگها فقط به مدت ۲۰ دقیقه آنجا نصب بودند، فیلمهای ویدیویی که نشان میدادند مردم از آنها استفاده میکنند، در فضای مجازی دست به دست میگشتند و به اشتراک گذاشته میشدند.

سازندگان این الاکلنگها، ۱۰ سال را صرف این پروژه کرده و گفتهاند که میخواهند در مورد مسئله مرز “کاملا رک و پوستکنده اما با استفاده از طنز و مزاح” صحبت کنند.

تیم مارلو، مدیر اجرایی و سرپرست موزه طراحی لندن که این جایزه را اهدا کرد، گفت “دیوار تیتر-توتر (دیوار الاکلنگ) راههای جدید ارتباط انسانی را ترویج و تشویق میکند. این یک یادآوری مبتکرانه و تکاندهنده است که چگونه بشر میتواند از نیروهایی که میکوشند ما را از هم جدا کنند، عبور کند”.

بی بی سی فارسی
نقاشی ۵۰۰ ساله که به سرقت رفته بود در کمد آپارتمانی در ناپل پیدا شد


یک نقاشی مسروقه ۵۰۰ ساله در کمدی در یک آپارتمان در ایتالیا پیدا شده و به موزه صاحب اثر برگردانده شده است – جایی که خدمه موزه اصلا از ناپدید شدن آن خبر نداشتند.
این کپی از “سالواتور موندی” روز شنبه در کمد اتاق خوابی در شهر ناپل پیدا شد، اثری که ظاهرا کار یکی از شاگردان لئوناردو داوینچی بوده است.
پلیس گفت صاحب این آپارتمان به ظن دریافت اجناس مسروقه دستگیر شده است.
جیووانی ملیلو دادستان ناپل به خبرگزاری فرانسه گفت: “این نقاشی روز شنبه به لطف عملیات درخشان پلیس کشف شد.”
این اثر بخشی از مجموعه “موزه دُما” در کلیسای سن دامنیکو ماژیور ناپل است.
اما آقای ملیلو گفت که مقام ها از سرقت این اثر آگاه نبودند چون به دلیل همه گیری کرونا “اتاقی که نقاشی در آن نگهداری می شد برای سه ماه بسته بود”.
نسخه اصلی “سالواتور موندی” گرانترین اثر هنری جهان است که تصور می شود داوینچی کشیده باشد و در سال ۲۰۱۷ مرمت شد.
-
اخبار ویژه4 روز پیش
ایران از امریکا خواست به برجام بازگردد
-
اخبار ویژه4 روز پیش
بلینکن: امریکا توافقنامه اش را با طالبان بازنگری میکند
-
اخبار ویژه4 روز پیش
سازمان همکاری اسلامی: کشتار، خشونت و هراسافگنی در تضاد با جوهر اسلام است
-
اخبار ساحوی3 روز پیش
سقوط چند روستا به دست طالبان در بدخشان
-
اخبار ساحوی3 روز پیش
فرودگاه هرات به «خواجه عبدالله انصاری» نامگذاری شد
-
رویداد های اخیر2 روز پیش
غنی: نیاز صلح است تا طالبان روابط خود را با پاکستان قطع کند
-
رویداد های اخیر2 روز پیش
پاکستان خواهان عملی شدن توافقنامه صلح با طالبان است
-
جهان4 روز پیش
بایدن به امریکاییها: با هم از عهده تمام مشکلات بر میآییم