تازه خبرونه
له کم نفوسه سیمو دې افغان پوځیان شاتګ وکړي- د ترامپ نوې پالیسي
د دونالد ترمپ ادارې له افغان ځواکونو، چې د متحده ایالاتو له بشپړ ملاتړه برخمن دي؛ وغوښتل، چې د افغانستان له لیرې پرتو سیمو دې شاتګ وکړي.
نیویارک تایمز ورځپاڼه د هغو درې امریکایي چارواکو له څرګندونو، چې نومونه یې په ډاګه شوې ندي؛ لیکلي، چې دغه سپارښتنه د ولسمشر ترامپ د نوې پالیسۍ یوه برخه ده.
په ورځپاڼه کې راغلي، چې دا پرېکړه له یوې خوا په زیانمنو سیمو کې د افغان خواکونو له تلفاتو مخنیوی کوي او له بلې خوا به دا ځواکونه د لویو ښارونو ساتنې ته وهڅوي.
دغه راز په ډاګه شوې، چې دا پالیسي د بوش او اوباما د ادارو پالیسۍ ته ورته ده؛ خو پلي کیدل یې له هغو پاتې شوي دي.
د دغې پالیسۍ له مخې؛ طالبان به هغه سیمې ساتي، چې تر خپلې ولکې لاندې یې راوستي دي او د افغانستان حکومت به د کندهار، کندوز، کابل او جلال آباد په ګډون د لویو ښارونو د مرکزونو امنیت خوندي کوي.
لویو ښارونو ته د افغان ځواکونو شاتګ دا معنا لري، چې د اووه لس کلونو پر تېریدو او پوځي شتون بیا هم امریکا او ناتو د کلیو د څارنې، ساتنې او ژغورنې وړتیا نلري.
سره له دې، چې امریکا او ناتو ځواکونو افغانستان ته کلونه کلونه تګ راتګ کړی؛ خو د دغو کلونو په بهیر کې نه یوازې د ټول افغانستان د امنیت په خوندي کولو کې پاتې راغلي، بلکې ورو- ورو یې پر یو شمېر سیمو واک و ځواک هم له لاسه ورکړی دی.
د امریکا ولسمشر تېر کال د افغانستان او جنوبي آسیا لپاره نوې ستراتیژي په ډاګه کړه او دا ټینګار یې هم ورسره څرګند کړ، چې طالبان او داعشیان باید وپوهیږي، چې د پټیدو لپاره یو ځای هم نلري او نه به د امریکایي ځواکونو له پلټنې پرته کوم ځای پاتې شي.
دغه راز نیویارک تایمز په ډاګه کړې؛ دا به د افغانستان د حکومت پرېکړه وي، چې ځواکونه یې له لیرې پرتو سیمو شاتګ کوي او کنه!؟
نیویارک تایمز د امریکا متحده ایالاتو د دفاع وزارت د یوه چارواکي له څرګندونو هم لیکلي، چې د افغان ځواکونو یوه قومندان د دغې پالیسې پر وړاندې دریدلی او له لیرې پرتو سیمو یې شاتګ ندی کړی؛ ځکه د دوی په باور که شاتګ وکړي، نو خلک به دا فکر کوي، چې خیانت ورسره کیږي.
په امریکا کې افغان سفیر حمدالله محب نیویارک تایمز ته ویلي، چې د دغې پالیسۍ پربنسټ دا سمه نده، چې افغان ځواکونه له لیرې پرتو سیمو شاتګ وکړي او هغه طالبانو ته خوشې کړي.
هغه دا ټینګار هم څرګند کړی، چې: د افغانستان حکومت ته د لویو ښارونو امنیت لومړیتوب لري.
د افغانستان ملي دفاع وزارت هم مني، چې: افغان سرتېري به له لیرې پرتو سیمو او هغو ځایونو را ووځي، چې نفوس په کې لږ دی؛ خو وايي، چې سیمه ییز سرتېري او پولیس به د دغو سیمو امنیت ساتي.
پوځي کارپوه عتیق الله امرخېل وایي، دغه ستراتیژي زمونږ سیاسي جغرافیه کوچنۍ کوي او د دښمن سیمه پراخوي.
هغه زیاتوي؛ مونږ ورته یوه تجربه په هلمند کې لرو. هغه مهال، چې له لیرې پرتو سیمو پوستې ټولې شوې؛ طالبانو ډېرې ولسوالۍ ونیولۍ، چې تر دې دمه یې پرې ولکه ټینګه کړې ده.
پوځي کارپوه جاوید کوهستانی وايي، چې لویو ښارونو ته د افغان ځواکونو راستنول له شک پرته مو سیاسي حاکمیت کمزوری او د نظام مشروعیت تر پوښتنې لاندې راولي.
د افغانستان ملي دفاع وزارت هم له لیرې پرتو او هغو سیمو، چې نفوس په کې لږ دي، خپل سرتېري راباسي.
د دغه وزارت ویاند محمد رادمنش وايي، چې مونږ له نااړینو سیمو څخه اړینو سیمو ته د خپل ځواک پر رالیږدونه کارکوو او غواړو، چې په لیرې پرتو سیمو کې سیمه ییز ځواک او پولیس د امنیت ټینګولو چارې په لاس کې واخلي.
له دې مخکې د افغانستان د بیا رغونې د څار ادارې سیګار ویلي و، چې د افغانستان له څلور سوه اووه ولسوالیو څخه افغان حکومت یوازې پر دوه سوه نهه ویشت ولسوالیو حاکمیت لري. په دغه رپوټ کې نهه پنځوس ولسوالۍ د وسلوالو طالبانو په واک کې ګڼل شوې وې او یو سل و نولس ولسوالۍ د افغان ځواکونو او وسلوالو طالبانو تر منځ د جګړې ډګرونه بلل شوي وه.
دا په داسې حال کې ده، چې هره ورځ لسګونه سرتېري او عام وګړي د هېواد په بېلابېلو سیمو کې له مرګ و ژوبلې سره مخ دي؛ خو حکومت د امنیتي ځواکونو او عامو وګړیو د تلفاتو د مخنیوي لپاره تر دې دمه د ډاډ وړ عملي تګلاره نده وړندې کړی.
تازه خبرونه
تېر ۲۰۲۳ کال د افغانستان د خلکو لپاره د سترو ننګونو کال و -راپور
په ۲۰۲۴ کال کې به د افغانستان شاوخوا ۱۵ اعشاریه ۸ میلیون خلک د خوړو د خوندیتوب له بحران او بېړنۍ کچې سره مخ شي.
په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټولنې د ۲۰۲۳ کال د پایلو په کلني راپور کې ویلي، چې په افغانستان کې میلیونونه وګړي له لوږې او خوارځواکۍ سره مخ دي، چې ډېري یې خپلې لومړنۍ اړتیاوې پوره کولی نشي.
ملګرو ملتونو څرګنده کړې، چې بشري ناورین په ۲۰۲۳ کال کې هم دوام درلود او دغه هېواد یوه لسیزه شاه تګ کړی او دا مهال د افغانستان نیمايي وګړي په بې وزلۍ کې ژوند کوي.
د اقتصاد وزارت مسلکي مرستیال عبداللطیف نظري له افغانانو سره د بشري مرستو پر اړتیا ټینګار کوي او زیاتوي، چې دغه وزارت په هېواد کې د فقر او لوږې د ختمولو لپاره مناسب پلانونه لري.
ملګرو ملتونو په راپور کې راغلي، چې له ۲۰۲۱ کال راپدیخوا د اقتصادي تولیداتو کچه یو پر څلورمه راټیټه شوې او د نړیوال بانک د راپور له مخې دا مهال د افغانستان نیمايي نفوس په بېوزلۍ کې ژوند کوي.
دا په داسې حال کې ده، چې ملګرو ملتونو اندېښنه ښودلې او څرګندوي؛ دوی له افغانستان سره د مرستو د دوام لپاره د بودجې له کمښت سره مخ دي.
تازه خبرونه
ملګرو ملتونو تېر کال په افغانستان کې د اوبو ۴۷۰ کیلومټره کانالونه جوړ کړل
د خوړو نړيوال پروګرام ویلي، چې تېر کال يې په افغانستان کې د سيمهييزو ټولنو پر همکارۍ د شاوخوا ٤٧٠ کيلومټرو پر اوږدوالي د اوبو کانالونه جوړ کړي دي.
د دې پروګرام د افغانستان برخې د چارشنبې پر ورځ (د وري نههویشتمه ) په ایکس پاڼه کې لیکلي؛ په افغانستان کې کروندګر اوبو ته له لاسرسي پرته خپل ژوند روان ساتلی نشي.
دغه راز څرګنده شوې؛ د اوبو کانالونو له کروندګرو سره مرسته کړې، چې خپلو کورنیو ته خواړه برابر کړي او خپل اضافي تولیدات او محصولات وپلوري.
د خصوصي سکتورغړي هم وايي؛ د خوړو نړیوال پروګرام لهخوا په هېواد کې د اوبو د مدیریت لپاره د کانالونو له جوړولو هرکلی کوي او څرګندوي، چې د هېواد د اوبو مدیریت کولی شي افغانستان له فقر او اقتصادي بحران څخه وژغوري.
دا په داسې حال کې ده، چې له څو کلونو وچکالۍ وروسته؛ وروستیو اورښتونو د افغانستان کروندګر هیله من کړي، چې راتلونکی کال به ښه حاصلات ولري.
تازه خبرونه
په بیجینګ کې د چین او افغانستان درېیمه اقتصادي ناسته تر سره شوه
په بیجينګ کې د افغانستان اسلامي امارت او د چين ولسي جمهوريت د بهرنيو چارو وزارتونو د اړوند سياسي څانګو پر مشرۍ د بشري مرستو او اقتصادي بيارغونې پر ميکانيزمونو درېيمه ناسته ترسره شوه.
د افغانستان بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي په ایکس پاڼه کې لیکلي، چې په دې ناسته کې د افغانستان د بهرنيو چارو وزارت پر استازیو سربېره د صنعت او سوداګرۍ، کانونو او پټروليم، د کډوالو او بېرته راستنېدونکیو چارو او د طبيعي پېښو پر وړاندې د امارت وزارت استازو ګډون کړی و.
دغه راز په دې ناسته کې د چين د سوداګرۍ، طبيعي سرچينو، د چين نړيوالې پراختيايي ادارې او نړيوالې همکارۍ ادارو استازو هم برخه اخیستې وه.
د بهرنیو چارو وزارت د څرګندونو له مخې؛ په دې ناسته کې له تېرو دوه نيمو کلونو راپدیخوا د طبيعي پېښو، جبري راستانه شویو کډوالو او روغتيا په برخه کې د مرستو پر میکانیزمونو بیا کتنه وشوه.
افغان پلاوي د چين د مرستو د ګټورتوب لپاره خپل وړانديزونه او سلا مشورې چينايي اړوند لوري ته وړاندې کړل.
چينايي لوري ژمنه کړې، چې له افغانستان سره به د چين بشري مرستې د افغان لوري د اړتياوو او لومړيتوبونو له پام کې نيولو سره تنظيم کړي. دغه راز به له افغانستان سره د جبري راستانه شویو کډوالو د مېشتېدو په برخه کې د چين د سل میلیون يوانو په مرستو کې د افغان لوري وړانديزونه هم په پام کې ونيول شي.
د چين سره صليب ټولنې ژمنه کړې، چې په چين کې به د افغان ماشومانو د زړه ناروغيو د درملنې د بيا پيل زمينه هم برابره کړي.
د عبدالقهار بلخي د څرګندونو له مخې؛ د افغانستان د اقتصادي بيارغونې ميکانيزم په چوکاټ کې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ پر زياتوالي په ځانګړي توګه چين ته د زیاتو افغان توکو د صادرولو د زمينې برابرولو، وړتیا لوړونې او په افغانستان کې د کانونو او معاصرې سوداګرۍ په برخه کې د چين د پانګونې د فرصتونو په اړه هر اړخیزې خبرې وشوې.
دواړو لوريو چين ته د افغانستان د جلغوزو له صادراتو وروسته د انارو د صادراتو زمينې د برابرولو د هرکلی ترڅنګ په افغانستان کې د نفتو د استخراج کچې لوړولو او د لوګر مس عینک کان د استخراج د پيلولو په برخه کې د وروستيو پرمختګونو په اړه خبرې وکړې او ټينګار وشو، چې د چارو د چټکتيا پر طرحو به غور وشي.
افغان لوري د چين پر ملاتړ د افغانستان د حکومت په ګڼو وزارتونو او ادارو کې د ملکي مامورينو د وړتیا لوړونې لپاره له روزنيزو پروګرامونو او افغانانو ته د سکالرشپونو د لړۍ له پراخولو هرکلی وکړ.
ویل کیږي، چې په دې ناسته کې د واخان اقتصادي دهلیز د اهميت او احتمالي ګټو او د دې کوريډور د پرانيستو پر امکاناتو هم بحثونه شوي دي.
-
لوبی5 days ago
د افغانستان اتلانو ليګ د درېيم پړاو سیالیو پچهاچونه پای ته ورسېده
-
ساینس او ټیکنالوژي4 days ago
اپل شرکت د نړۍ د تر ټولو د لوی ګرځند پلورونکي دریځ له لاسه ورکړ
-
نړۍ3 days ago
امريکا او متحدین یې پر ايران د نورو بنديزونو لګولو هڅې کوي
-
تازه خبرونه5 days ago
د کابل په هوايي ډګر کې د ۲۰۲۱ ز. کال ځانمرګی بریدګر عبدالرحمن لوګری و- امریکا
-
تازه خبرونه4 days ago
ازبکستان، سعودي عربستان او قطر پر افغانستان او افغان – ټرانس پټلۍ خبرې وکړې
-
لوبی3 days ago
آریانا ټلویزیون د ۲۰۲۴ پاریس المپیک سیالیو د خپراوي حق ترلاسه کړ
-
سیمه ییز خبرونه3 days ago
سعودي عربستان به په پاکستان کې پر بېلابېلو پروژو پانګونه وکړي
-
تازه خبرونه3 days ago
روسیې او تاجکستان د افغانستان پولې ته نږدې ګډ پوځي تمرینات پیل کړل