د افغانستان د ولسمشرۍ او ولایتي شوراگانو ټاکنې د ۱۳۹۳لکال د وري په ۱۶ تر سره شوې، که څه هم دغو ټاکنو ته اووه ویشت کسان ولاړ ول؛ خو په پای کې یوولس کسان د ټاکنو د خپلواک کمیسیون له خوا د کاندیدانو په توگه تائید شول.

د ټاکنو خپلواک کمیسیون د رییس احمدیوسف نورستانی په وینا؛ د افغانستان خلک د دري نویم کال د وري په شپاړسمه د رایو صندوقونو ته ولاړل او د خپلې خوښې وړ کاندیدانو ته یې رایې ورکړې.

د ولسي جرگې د غړی شيرولي وردگپه اند،شاوخوا اووه میلیون تنو، چې ۳۶ سلنه یې ښځې وې، په ټاکنو کې گډون وکړ، د ټاکنو د پایلو له مخې، داکترعبدالله عبدالله د ټولو اچول شویو رایو ۴۵ سلنه او محمد اشرف غني ۳۲ سلنه وگټلې او په دې ترتیب ټاکنې په رسمي توگه دوه یم پړاو ته ولاړې.

د ولسمشرۍ دوه یم پړاو ټاکنې د ۱۳۹۳لکال د غبرگولي په ۲۴تر سره شوې؛ خو په دوه یم پړاو ټاکنو کې وضعیت بدل شو.

د دوه یم پړاو ټاکنو له تر سره کیدو څو ورځې وروسته په داسې حال کې، چې د رایو شمېرنه روانه وه؛ عبدالله عبدالله اعلام وکړ، چې په دوه یم پړاو ټاکنو کې پراخه درغلي شوې او د ټاکنو له خپلواک کمیسیون سره یې اړیکې پرې کړې.

هغه له ملگرو ملتونو وغوښتل، چې په دې بهیر کې منځگړيتوب وکړي او ویي څاري.

حامد کرزي هم دغه غوښتنه ومنله.

د داکترعبدالله عبدالله ټاکنیزې ډلې د خپلو ادعاوو د منلو لپاره د ټاکنو خپلواک کمیسیون د دارلانشا د رییس غږیز پیغام خپور کړ، چې له نورو ټیټ پوړیو مامورینو سره خبرې کوي.

د عبدالله عبدالله پلویانو ادعا کوله، چې دا د درغلیو څرگندې بېلگې دي.

د ټاکنو خپلواک کمیسیون د دارلانشا رییس ضیالحق امرخېل د همدې اعتراضونو په پایله کې د چنگاښ په دوه یمه نېټه له دندې ځان گوښه کړ.

د ښاغلي عبدالله عبدالله له اعتراضونو وروسته د هغه پلویانو د کابل په گډون په څو ولایتونو کې اعتراضونه وکړل.

که څه هم محمد اشرف غني ټینگار کاوه، چې د اعتراضونو وخت تير شوی؛ خو عبدالله عبدالله ادعا کوله، چې دوه نیم میلیون رایې سیستم ته په تقلبي توگه ننوتي دي.

د دغو اعتراضونو په شتون کې د ټاکنو خپلواک کمیسیون د چنگاښ په شپاړسمه له پېنځه ورځو ځنډ وروسته د دوه یم پړاو ټاکنو لومړنۍ پایله اعلام کړه.

د لومړنیو پایلو له مخې، له ټولو اچول شویو څه نا څه اته میلیون رایو څخه محمد اشرف غني ۵۶ سلنه او عبدالله عبدالله ۴۴ سلنه رایي تر لاسه کړې.

د ټاکنو له اعلام یوه ورځ وروسته عبدالله عبدالله د لویې جرگې په تالار کې خپلو پلویانو ته خبرې وکړې او ویې ویل، چې د ټاکنو پایله نه مني؛ ځان یې گټونکی اعلام کړاو گواښ یې وکړ، چې پخپل واک و ځواک به حکومت به جوړ کړي.

وروسته له دې، چې کړکېچونه اوج ته ورسیدل؛ د همدې کال د چنگاښ په ۲۱ د امریکا د بهرنیو چارو وزیر جان کري کابل ته د منځگړیتوب له پاره راغی. له درې اړخیزو خبرو وروسته، چې شاوخوا ۲۴ ساعته د تړلو دروازو تر شا وشوې؛ هوکړه وشوه، چې د نړیوالې ټولنې، ملگرو ملتونو او ټاکنیزو کمپاینونونو تر څارنې لاندې او د ټاکنیزو ډلو په حضور کې ټولې رایې بیا وشمېرل شی او پایله يې، چې هر څه شوه، باید ومنل شي، وروسته به بیا د ملي وحدت حکومت جوړ شي او لومړی به د ولسمشر او دوه یم به د اجرائیه رییس په توگه وټاکل شي.

د دواړو نوماندانو د ټاکنیزو ډلو په حضور کې د ټولو رایو بیا شمېرنه پیل شوه؛ خو د دغه بهیر په اوږدو کې د عبدالله عبدالله ډله د هغه څه له کبله، چې ټاکنیز بهیر په معیارونو برابر نه دی؛ څو ځلې ووته او په همدې مهال د عبدالله عبدالله ډلې له دې بهیر سره هم پریکون وکړ.

د ټاکنو خپلواک کمیسیون په غوښتنه د اشرف غني ډله هم له دغه بهیر ووته؛ خو بهیر د تاکنو د خپلواک کمیسیون او نړیوالو څارونکیو په حضور کې پر مخ لاړ.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر جان کري د زمري په لسمه د دوه یم ځل لپاره کابل ته راغی او له دواړو نوماندانو او حامد کرزي سره یې خبرې وکړې او دواړه نوماندان یې قانع کړل، چې کړکیچ ته به پای ورکوي.

د ولسمشر حامد کرزي او جهادي مشرانو په منځگړیتوب د ملي وحدت حکومت د جوړیدو هوکړه لیک لاسلیک شو، چې د همدې هوکړه لیک له مخې؛ دوه یم نوماند د اجرائیه رییس په توگه ټاکل کیږي.

د دغې سیاسي هوکړې له مخې؛ باید د حکومت له جوړېدو دوه کاله وروسته د اساسي قانون د تعدیل لپاره لویه جرگه را وبلل شي او د ټآکنیز نظام د اصلاح لپاره یو کمیسیون جوړ شي.

د ټاکنو خپلواک کمیسیون رییس احمدیوسف نورستانی   له دي هوکړي وروسته اشرف غني د ولسمشر په توگه اعلام کړ.

د ولسمشر د لوړې مراسم د تلې په اوومه تر سره شول او وروسته ولسمشر په یوه فرمان کې اجرائیه رییس او د هغه د مرستیالانو ټاکنه لاسلیک کړه او هغوي هم لوړه وکړه، چې له څو ورځو وروسته یې په رسمي توگه کار پیل کړ.

د کابینې معرفي د دغه کال بله جنجالي ستونزه وه، چې له یوسلو پېنځه ورځو وروسته د ملي وحدت حکومت کابینه اعلام شوه.

د ولسي جرگې غړی شېر ولي وردگ وایي،له څلیریشتو نوماند وزیرانو او د ملي امنیت او د افغانستان بانک ریاستونو ته له نوماندانو څخه یوازې اووه وزیران او د ملي امنیت نوماند تائید شول؛ خو پاتې نور کاندید وزیران د بېلابېلو عواملو له وجې رد شول.

بېلابېلو هېوادونو په ځانگړې توگه چین او پاکستان ته د ولسمشر او اجراةیه رییس سفرونه وشول، په دغه کال کې د پاکستان مهم پوځي چارواکي څو ځله کابل ته راغلل او د سولې د بهیر پر څرنگوالي یې له افغان لوري سره خبرې وکړې. که څه هم د سولې خبرې تر اوسه نه دي پیل شوي؛ خو چارواکي یې هیله من کړي دي.

د بهرنیو چارو وزیر صلاح الدین رباني د ۹۳ ل کال په وروستیو ورځو کې د دې بهیر په اړه هیله وښوده.

اوس ولسمشر او اجراییه ریس متحدو ایالتونو ته سفر کوي، څو په بېلابېلو مسایلو د هغه هېواد له چارواکو سره خبرې وکړې.

د یادوني وړ ده، چې په دیارلس سوه دري نویم کال کې افغانستان په سیاسي ډگر کې له زیاتو ستونزو سره مخ شو. په دغه کال کې د ناکامو ټاکنو د تر سره کیدو له کبله اوس هم ناندرۍ روانې دي؛ خو ولسمشر اشرف غني د یولسي جرگې د یو شمېر استازیو سره په خبرو کې ډاډ ورکړی، چې راروانه یکشنبه( د ۱۳۹۴ل کال د وري ۲ ) به د کابینې پاتې وزیران ولسي جرگې ته د رایو له پاره وروپېژندل شي.

خبریال:حمید صدیقی .